ITPB3/423-593/12/AM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 21 września 2012 r. (data wpływu 28 września 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 14 grudnia 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalnej - jest prawidłowe.

W dniu 28 września 2012 r. złożono ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 14 grudnia 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalnej.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się świadczeniem usług telekomunikacyjnych. Z tytułu świadczenia powyższych usług Wnioskodawca wystawia na rzecz kontrahentów faktury VAT, rozpoznając jednocześnie należny przychód podatkowy zgodnie z treścią art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. niektórzy kontrahenci Spółki nie wywiązują się ze swoich zobowiązań i nie regulują na czas swoich zaległości. Wnioskodawca w tym zakresie wszczyna postępowanie windykacyjne mające na celu odzyskanie należności. Całkowita wierzytelność (kwota brutto należności) od danego kontrahenta przewyższająca 200 zł jest dochodzona na drodze sądowej, a ta poniżej 200 zł (zważywszy na niski abonament na świadczone usługi) nie jest egzekwowana na drodze sądowej, ponieważ poniesione koszty procesowe i egzekucyjne związane z ich dochodzeniem byłyby równe albo i od nich wyższe.

W związku z powyższym Wnioskodawca zadał następujące pytanie:

Czy w momencie wypełnienia wszystkich przesłanek, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. podjęciu decyzji o spisaniu wierzytelności, udokumentowaniu nieściągalności zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy, Spółka będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności zarachowanej wcześniej jako należny przychód podatkowy.

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Zgodnie zaś z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a tej ustawy za koszt podatkowy nie uznaje się wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność zostanie udokumentowana:

Jak wynika z analizy zacytowanych wyżej regulacji Spółka będzie uprawniona do potraktowania nieściągalnych wierzytelności za koszty podatkowe, o ile spełnione zostaną łącznie następujące przesłanki:

* wierzytelność zostanie wykazana jako przychód podatkowy zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy,

* nieściągalność wierzytelności zostanie udokumentowana w sposób wskazany w art. 16 ust. 2 ustawy, lub

* wierzytelność zostanie uznana przez Spółkę jako nieściągalna w sytuacji, gdy przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od tej kwoty i potwierdzona protokołem, który stanowi dowód, na podstawie którego dokonuje się odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych Spółki.

Do określenia momentu zaliczenia do kosztów zastosowana powinna być zasada generalna, zgodnie z którą koszty pośrednie ujmuje się na moment ich poniesienia (art. 15 ust. 4d ustawy).

Reasumując, potraktowanie nieściągalnej wierzytelności jako kosztów podatkowych w kwocie netto danej wierzytelności w przypadku wierzytelności o małej wartości do 200 zł brutto nastąpi w momencie upłynięcia 180 dni od terminu wymagalności danej wierzytelności, która wcześniej stanowiła przychód należny pod datą sporządzenia protokołu stwierdzającego, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od tej kwoty. Natomiast w przypadku wierzytelności, których całkowita wartość przekracza 200 zł brutto i dochodzone są na drodze sądowej, Spółka będzie mogła zaliczyć wartość netto tych należności w koszty uzyskania przychodu w momencie uzyskania postanowienia sądu o treści zgodnej z art. 16 ust. 2 ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm.) - dalej: ustawa - kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Z treści art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy wynika natomiast, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont - art. 12 ust. 3 ustawy.

Z kolei art. 16 ust. 2 ustawy stanowi, że za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania stwierdzić należy, że ustawodawca uzależnił możliwość zakwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów określonej wierzytelności od spełnienia konkretnych warunków. Co do zasady bowiem wierzytelności odpisane jako nieściągalne nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów.

Przede wszystkim wierzytelności określone jako nieściągalne muszą być wcześniej zarachowane jako przychody należne zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy. Wierzytelności te powinny być również odpisane jako nieściągalne (powinien być dokonany odpowiedni zapis w ewidencji prowadzonej zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy). Ponadto, wierzytelności określone jako nieściągalne, w celu zakwalifikowania ich do kosztów uzyskania przychodów, powinny zostać udokumentowane w sposób wskazany w art. 16 ust. 2 ustawy. Jakikolwiek inny dokument niż wymieniony w tym przepisie nie może udokumentować faktu nieściągalności wierzytelności. Poza tym wierzytelności mogą zostać zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów, o ile nie uległy przedawnieniu (art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy).

Dla zaliczenia wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów konieczne jest więc spełnienie tych przesłanek jednocześnie. Nie będzie mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów wierzytelność, która nie została uprzednio zaliczona do przychodów należnych, choćby została udokumentowana w sposób przewidziany w ustawie, jak i wierzytelność, która została uprzednio zakwalifikowana do przychodów należnych, ale której nieściągalność nie została udokumentowana we właściwy sposób. Spełniając kumulatywnie wszystkie warunki wierzytelności odpisane jako nieściągalne stanowić będą koszty uzyskania przychodów w takiej wysokości, w jakiej zostały uprzednio zarachowane jako przychody należne, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie precyzują jednak momentu, w którym należy zaliczyć nieściągalne wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów. Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, że podatnik ma prawo (nie obowiązek) zakwalifikować je do kosztów uzyskania przychodów po uprzednim udokumentowaniu ich nieściągalności w sposób określony w art. 16 ust. 2 ustawy. Jedynie przepis art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy, stanowiący, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione, wyznacza czasową granicę zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana. Niemniej jednak należy stosować w takim przypadku generalną zasadę "przypisywania" kosztów do określonego roku podatkowego.

Zgodnie natomiast z art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia (...). Przy czym za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów - art. 15 ust. 4e ustawy.

Podsumowując, nieściągalna wierzytelność zaliczana jest do kosztów uzyskania przychodów w dacie łącznego spełnienia 2 warunków:

* wierzytelność powinna być odpisana jako nieściągalna (powinien być dokonany odpowiedni zapis w ewidencji) oraz

* nieściągalność wierzytelności powinna być udokumentowana.

Gdy warunki te zostaną spełnione w różnych latach podatkowych, zaliczenie wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów będzie możliwe w roku podatkowym, w którym spełniony zostanie drugi z warunków. Gdy w danym roku podatkowym należność odpisano w ewidencji rachunkowej do kosztów, a w roku następnym udokumentowano dopiero nieściągalność tej wierzytelności, to dopiero w tym roku odpisaną wierzytelność zalicza się do kosztów uzyskania przychodów. Z kolei gdy nieściągalność wierzytelności została udokumentowana w danym roku podatkowym, ale jej ewidencyjnego odpisania dokonano dopiero w roku następnym, to również w tym następnym roku jako roku spełnienia drugiej przesłanki zalicza się odpisaną wierzytelność do kosztów uzyskania przychodów.

Zastrzec należy również, że dla udokumentowania nieściągalności wierzytelności na podstawie postanowień sądu, o których mowa w art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy istotne jest uprawomocnienie się tych postanowień. Sama informacja o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, umorzeniu bądź ukończeniu postępowania upadłościowego nie może być podstawą udokumentowania nieściągalnej wierzytelności.

Należy przy tym podkreślić, iż z uwagi na zakres przedmiotowy pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego wydawanych w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, w przedmiotowej sprawie dokonano wykładni przepisów prawa podatkowego w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalnej. Nie odniesiono się natomiast do kwestii kwot tych wierzytelności, gdyż ustalenie wysokości przewidywanych kosztów procesowych i egzekucyjnych, a w konsekwencji zasadność dochodzenia zapłaty należnych Spółce kwot, ustawodawca pozostawił podatnikom.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.