ITPB3/423-497/09/MK - Ustalenie momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów spółki z o.o. będącej wspólnikiem spółki komandytowej, wydatków poniesionych na wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy tworzeniu programów komputerowych w spółce komandytowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 25 sierpnia 2009 r. (data wpływu 4 września 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 4 listopada 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kwalifikacji wydatków poniesionych na wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy tworzeniu programów komputerowych do kosztów uzyskania przychodów jest prawidłowe.

W dniu 4 września 2009 r. wpłynął do tut. organu, uzupełniony pismem z dnia 4 listopada 2009 r., wniosek Spółki o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kwalifikacji wydatków poniesionych na wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy tworzeniu programów komputerowych oraz na zakup usługi promocji i reklamy stworzonych programów komputerowych do kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące stany faktyczne.

Wnioskodawca (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) wskazał, że uzyskuje dochody z tytułu uczestnictwa w spółce komandytowej.

Przedmiotem działalności spółki komandytowej jest tworzenie programów komputerowych i odpłatne udzielanie licencji na stworzone programy komputerowe. Okres, w którym Spółka będzie udzielać licencji i liczba udzielonych licencji jest nieokreślona, uzależniona od zapotrzebowania rynku. W związku z tworzeniem programów komputerowych podatnik ponosi koszty, w szczególności:

Z uwagi na nieznaną ilość udzielonych w przyszłości licencji na stworzone programy komputerowe nie jest możliwe przyporządkowanie poniesionych nakładów na stworzenie programów komputerowych do określonych licencji.

W zakresie informacji o wynagrodzeniu pracowników, Wnioskodawca wskazał, iż rok podatkowy Spółki pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Spółka nie posiada Regulaminu wynagrodzenia. Wynagrodzenia są wypłacone na koniec każdego miesiąca.

W zakresie informacji o kosztach promocji i reklamy Jednostka poinformowała, iż są to koszty działań promocyjnych wykonywanych przez stałego dystrybutora, w szczególności dotyczą one ulotek, reklam w prasie, udziału w targach i spotkaniach z klientem. Działania promocyjne dotyczą programów komputerowych, które są sprzedawane lub które będą niebawem sprzedawane. Działanie promocyjne i reklamowe mają zachęcić potencjalnego klienta do zakupu.

W związku z powyższym Wnioskodawca zadał następujące pytanie.

W którym roku podatkowym Jednostka ma prawo uznać ponoszone wydatki związane z wytworzeniem programów komputerowych (wynagrodzenie pracowników pracujących przy tworzeniu programów komputerowych oraz usługi promocji i reklamy stworzonych programów komputerowych) do kosztów uzyskania przychodu.

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi odpowiedź na pytanie w zakresie dotyczącym wydatków poniesionych na wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy tworzeniu programów komputerowych.

Wniosek Spółki w pozostałym zakresie zostanie rozpatrzony odrębną interpretacją indywidualną.

Zdaniem Wnioskodawcy, koszty poniesione w związku z tworzeniem we własnym zakresie programów komputerowych powinny być potrącane w tym roku, w którym zostały poniesione. Spółka podniosła, że definicja kosztów wytworzenia dotyczy wyłącznie środków trwałych, a z określenia wartości początkowej praw majątkowych wynika, że podstawą jest cena nabycia tych praw, a nie koszt wytworzenia, należy wnioskować, że przepisy podatkowe nie przewidują amortyzacji programów komputerowych wytworzonych we własnym zakresie.

W sytuacji, gdy Spółka tworząc programy komputerowe, które są przeznaczone do sprzedaży, nie jest w stanie skalkulować ilości udzielanych w przyszłości licencji i wycenić nakładów na wytworzenie programów komputerowych, to koszty poniesione na wytworzenie programu komputerowego we własnym zakresie powinny być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w okresie, w którym zostały poniesione (brak możliwości przypisania do zamkniętej grupy konkretnych przypadków).

W ocenie Jednostki zarówno wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy tworzeniu programów komputerowych, jak również wydatki na promocję i reklamę programów komputerowych są kosztami uzyskania przychodów, gdyż są poniesione w celu uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży programów komputerowych. Dzięki pracy pracowników powstaje program, który następnie będzie sprzedawany.

Z kolei działania promocyjne mają zachęcić do zakupu klientów. Z uwagi na brak możliwości przypisania tych kosztów do konkretnych programów (nie wiadomo ile licencji znajdzie nabywców) oraz w jakim stopniu reklama wpływa na decyzję nabywców o zakupie danego programu, przedmiotowe koszty należy zakwalifikować jako koszty pośrednie.

W związku z powyższym Jednostka stoi na stanowisku, że ww. koszty są kosztami pośrednimi i powinny być zaliczane do kosztów uzyskania w momencie ich poniesienia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W kontekście uzyskiwania przez Wnioskodawcę spółkę kapitałową, dochodów z tytułu uczestnictwa w spółce osobowej - spółce komandytowej podnieść należy, że w zakresie ustalenia przez wspólnika - osobę prawną, kosztu uzyskania przychodu zauważyć należy, że spółka osobowa nie ma podmiotowości prawnej odrębnej od wspólników; nie jest ona podmiotem obowiązku podatkowego w zakresie podatku dochodowego; podmiotami takimi są natomiast wspólnicy tej Spółki. W zależności od tego, czy wspólnicy są osobami fizycznymi, czy - jak w przypadku Wnioskodawcy - osobami prawnymi podlegają opodatkowaniu albo podatkiem dochodowym od osób fizycznych albo podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Stosownie zatem do art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, z zastrzeżeniem art. 1 ust. 3, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy i praw majątkowych łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego udziału. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że udziały wspólników w przychodach są równe. Zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku (art. 5 ust. 2 ww. ustawy).

W związku z powyższym wskazać należy, że przychody i koszty związane z działalnością spółki komandytowej, Wnioskodawca jako wspólnik tej spółki, powinien określać proporcjonalnie do posiadanego udziału w przedmiotowej spółce. Zasady wykładni systemowej nakazują przyjąć, że podział przychodów i kosztów między wspólnikami spółki komandytowo-akcyjnej (zarówno będącymi osobami prawnymi jak i osobami fizycznymi) powinien być dokonany jednolicie, tekst jedn. w takiej proporcji, w jakiej poszczególni wspólnicy partycypują w zyskach tej spółki. Zatem proporcję, o której mowa w ww. przepisie, ustala się w stosunku do przysługującego wspólnikowi udziału w przychodach i kosztach, stosownie do postanowień zawartych w umowie spółki osobowej, przy czym pod pojęciem udziału należy rozumieć udział w zyskach tej spółki. Zatem zarówno przychody. jak i koszty uzyskania przychodu powinny być rozliczane przez wspólników spółki komandytowej, proporcjonalnie do ich udziałów w zyskach tej spółki.

Jak już wskazano powyżej, skutki podatkowe związane z funkcjonowaniem spółki osobowej, a odnoszące się do jej wspólników będących osobami prawnymi, powinny być rozpatrywane w oparciu o ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Na mocy powołanej regulacji, podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów. Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której, pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy.

W sytuacji, gdy programy komputerowe są nabywane przez jednostkę w celu wykorzystywania ich w działalności gospodarczej, a przewidywany okres ich ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż rok, ujmowane powinny być więc w ewidencji bilansowej jako wartości niematerialne i prawne, a mianowicie jako autorskie prawa majątkowe (art. 16b ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Inaczej jednak traktowane powinny być programy komputerowe, które nie są nabywane przez jednostkę, lecz są stworzone przez własnych pracowników.

Wskazać przy tym trzeba, że programy komputerowe są przedmiotem prawa autorskiego, uregulowanego przepisami rozdziału 7 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r., Nr 90, poz. 631 z późn. zm.). Zgodnie z art. 74 ust. 1 tej ustawy, programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie. Natomiast przepis art. 74 ust. 3 powołanej ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, że prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej.

W przypadku zatem, gdy program komputerowy nie został nabyty lecz został stworzony przez pracowników jednostki na jej użytek, a w umowach o pracę nie została zawarta klauzula wyłączająca z zakresu czynności tych pracowników tworzenie programów komputerowych, to powstały w wyniku ich pracy program komputerowy traktuje się jako wytworzony przez jednostkę we własnym zakresie.

Przepisy cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewidują możliwości amortyzacji wytworzonego we własnym zakresie programu komputerowego, jako wartości niematerialnej i prawnej. Z treści art. 16b ust. 1 ww. ustawy wynika bowiem, że jednym z warunków zaliczenia do wartości niematerialnych i prawnych danego składnika majątkowego jest jego nabycie przez podatnika. Zgodnie z treścią ww. przepisu, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, nabyte nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania:

Skoro wiec, jak wskazano powyżej, definicja kosztów wytworzenia dotyczy wyłącznie środków trwałych (art. 16g ust. 3 ww. ustawy), a z określenia wartości początkowej praw majątkowych, w tym licencji i autorskich praw majątkowych, wynika, że podstawą jest cena nabycia tych praw, a nie koszty wytworzenia (art. 16g ust. 14 ustawy) - należy wnioskować, że przepisy podatkowe nie przewidują amortyzacji programów komputerowych wytworzonych we własnym zakresie.

W konsekwencji, na tle przedstawionego stanu faktycznego - w przypadku wytwarzania programów komputerowych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, stwierdzić należy, że wydatki ponoszone przez Wnioskodawcę na wytworzenie programów komputerowych - na wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy tworzeniu programów komputerowych powinny być kwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów na zasadach ogólnych wynikających z treści art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W celu ustalenia momentu potrącalności poniesionych nakładów na wytworzenie oprogramowania należy jednak prawidłowo określić ich charakter. Ustawa przewiduje bowiem dwie kategorie kosztów:

Jak wynika z art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c.

Kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów. Klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami jest relacja, w jakiej pozostają wydatki na nabycie lub wytworzenie jednostki towaru i przychód ze zbycia tej jednostki towaru.

Natomiast w świetle art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Pośrednie koszty uzyskania przychodów to takie wydatki, których nie da się przypisać wprost do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia. Nie pozostają one w uchwytnym związku z konkretnymi przysporzeniami podatnika - brak jest możliwości ustalenia, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód.

Z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika, iż Spółka zrealizowała projekt polegający na wytworzeniu oprogramowania komputerowego przeznaczonego na potrzeby szerokiego kręgu odbiorców. Nakłady na wytworzenie tego oprogramowania, jak wskazuje podatnik, pozwolą Spółce na uzyskiwanie przychodów ze sprzedaży licencji (Spółka wytworzyła oprogramowanie, które wykorzystuje jako produkt, będący źródłem przychodów ze sprzedaży licencji). W związku z powyższym brak jest możliwości przypisania poniesionych wydatków na wytworzenie oprogramowania do konkretnych przychodów, skoro oprogramowanie to podlegać może umowom licencyjnym będąc źródłem przychodów jako produkt oferowany na zewnątrz. Wynika to z faktu, że wydatków takich nie można przyporządkować do zamkniętej grupy konkretnych przychodów, bowiem Spółka nie wie, ani ile w przyszłości udzieli licencji swym kontrahentom (nie jest więc możliwe przypisanie określonej kwoty kosztów do każdej udzielonej licencji na oprogramowanie), ani przez jaki okres (ile lat) kontrahenci będą zainteresowani uzyskaniem licencji na dane oprogramowanie. Jedyną pewną rzeczą jest to, że wydatki takie ponoszone są przez Spółkę w celu uzyskania przychodów.

W konsekwencji, nakłady poniesione na wytworzenie oprogramowania, które obejmowały wynagrodzenia pracowników, kwalifikować należy do kosztów innych niż bezpośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami, zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym, stosownie do treści tego przepisu, wydatki na wytworzenie oprogramowania, zaliczyć należy do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

W związku z powyższym wskazać należy, że w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008 r., kosztem uzyskania przychodów były wynagrodzenia (składki) zapłacone, co oznaczało, iż ważny był miesiąc, w którym faktycznie zostały poniesione wydatki z tego tytułu, a nie miesiąc, w którym koszty te powstały (16 ust. 1 pkt 57 i 57a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Z dniem 1 stycznia 2009 r. ustawodawca wprowadził zmiany do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych między innymi w kwestii momentu uznawania za koszty uzyskania przychodów należności wypłacanych na rzecz pracowników oraz składek od nich odprowadzanych. Przepisem art. 2 pkt 5 lit. b) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316) w art. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dodano między innymi ust. 4g oraz ust. 4h, w celu umożliwienia stosowania metody memoriałowej w stosunku do należności wypłacanych na rzecz pracowników oraz składek od nich odprowadzanych, przez te podmioty, które terminowo wykonują swoje obowiązki.

Tak więc, jeżeli wynagrodzenia za dany miesiąc wypłacane są (lub postawione do dyspozycji) w miesiącu następnym, lecz w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony, a składki od wypłaconych wynagrodzeń za dany miesiąc uiszczane będą w terminie wynikającym z odrębnych przepisów (w przypadku, gdy dotyczą wynagrodzeń wypłaconych w miesiącu, za który są należne) - nie później niż do 15 dnia następnego miesiąca (w przypadku gdy dotyczą wynagrodzeń wypłaconych w miesiącu następnym), podatnicy będą mogli wydatki te zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów w miesiącu, za który są należne. Dopiero w przypadku niedochowania ww. terminów, zastosowanie znajdzie art. 16 ust. 1 pkt 57 i pkt 57a ustawy.

Zaliczając więc do kosztów uzyskania przychodów wydatki dotyczące wytworzenia oprogramowania, a obejmujące wynagrodzenia pracowników, Wnioskodawca powinien mieć na uwadze treść art. 15 ust. 4g i ust. 4h obowiązujący od dnia 1 stycznia 2009 r. oraz art. 16 ust. 1 pkt 57 i 57a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Podkreślić należy również, że w myśl art. 15 ust. 4e ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r., za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87 - 100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.