ITPB3/423-473/09/DK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 26 sierpnia 2009 r. (data wpływu 28 sierpnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych uznania podmiotu zarządzającego w ramach umowy cash poolingu za osobę uprawnioną do odsetek (tzw. beneficial owner), oraz obowiązku pobierania podatku u źródła z tytułu wypłacanych odsetek - jest nieprawidłowe.

W dniu 28 sierpnia 2009 r. do tut. organu wpłynął wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych uznania podmiotu zarządzającego w ramach umowy cash poolingu za osobę uprawnioną do odsetek (tzw. beneficial owner), oraz obowiązku pobierania podatku u źródła z tytułu wypłacanych odsetek.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka planuje przystąpić do w pełni zautomatyzowanego systemu kompleksowego zarządzania płynnością finansową, oferowanego w ramach grupy kapitałowej, do której należy Spółka, a zorganizowanego przez "M" z siedzibą w Wielkiej Brytanii. "M", jak już wskazuje nazwa tego podmiotu, prowadzi szeroko rozumianą działalność finansową we własnym imieniu i na własny rachunek.

Przystąpienie do wspomnianego systemu zarządzania płynnością nastąpi na skutek zawarcia nienazwanej umowy typu cash-pooling, której celem jest polepszenie płynności finansowej spółek w prowadzonej działalności gospodarczej, jak również zmniejszenie kosztów finansowania zewnętrznego.

Zasadniczym elementem przedmiotowej umowy jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem spółek-uczestników biorących udział w procesie, w taki sposób, aby kwota odsetek płaconych z tytułu istniejącego zadłużenia była jak najmniejsza, a jednocześnie, aby dochody uzyskiwane przez spółki z posiadanych przez nie nadwyżek finansowych były wyższe od standardowego oprocentowania depozytów bankowych i innych standardowych bezpiecznych instrumentów finansowych. Celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest zatem takie wykorzystanie różnic w oprocentowaniu sald dodatnich i sald ujemnych na rachunkach uczestników systemu oraz efektu skali, aby podmioty z zaangażowanej grupy czerpały z tego maksymalne korzyści. Dodatkowo, Spółka oraz pozostali uczestnicy planowanego systemu cash-pooling pragną dokonywać innych transakcji z wykorzystaniem środków zaangażowanych w system zarządzania płynnością.

W ramach omawianego systemu zarządzania płynnością finansową wyznaczony zostanie reprezentant podmiotów uczestniczących w tymże systemie - wspomniana powyżej spółka "M" z siedzibą w Wielkiej Brytanii - Agent należy do grupy kapitałowej Spółki, niemniej, nie jest podmiotem kwalifikowanym w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Co do zasady, system zarządzania płynnością finansową, w którym uczestniczyć będzie Spółka, będzie odbywać się w oparciu o rachunki prowadzone dla jego uczestników w EURO przez wytypowane banki. Opcjonalnie, Spółka może uczestniczyć równolegle w systemach zarządzania płynnością opierających się przykładowo na koronie szwedzkiej oraz koronie czeskiej lub innych walutach.

Podając przykład sytemu zarządzania płynnością w EUR, w celu implementacji tego systemu każdy z uczestników systemu cash-pooling będzie utrzymywał rachunek walutowy w EUR przeznaczony do obsługi wszystkich operacji przychodzących i wychodzących w tejże walucie. Wszystkie rachunki uczestniczące w strukturze cash-pooling będą znajdowały się poza Polską. Spółka posiadać będzie przedmiotowy rachunek obsługujący wszystkie operacje przychodzące i wychodzące w EUR w Bank S.A. w Wiedniu. Jednocześnie, na rzecz Agenta utworzony zostanie w Bank S.A. w Londynie specjalny docelowy rachunek w EUR, w którym będą konsolidowane i rozliczane środki finansowe z rachunku Spółki oraz rachunków pozostałych spółek z grupy kapitałowej "M" uczestniczących w systemie cash-pooling w EUR. Agent będzie zarówno prawnym, jak i ekonomicznym właścicielem powyższego skonsolidowanego rachunku bankowego.

Rola wspomnianych powyżej Bank S.A. w Wiedniu i Bank S.A. w Londynie, jak również pozostałych banków obsługujących rachunki uczestników systemu zarządzania płynnością w funkcjonowaniu przedmiotowego systemu będzie ograniczona do założenia i utrzymywania rachunków oraz wykonywania przelewów pieniężnych związanych z tym systemem. Banki wynagradzane będą jedynie za przedmiotowe usługi, w szczególności w oparciu o zryczałtowaną miesięczną opłatę, niezależną od liczby i wartości transferów pomiędzy rachunkami uczestników systemu cash-pooling.

Wszelkie pozostałe obowiązki, tj. obowiązki związane z monitorowaniem sald na rachunkach uczestników systemu zarządzania płynnością kalkulacją wysokości transferów dokonywanych pomiędzy tymi rachunkami, kalkulacją należnego wynagrodzenia, jak również wszelkie obowiązki dokumentacyjno - informacyjne spoczywać będą na Agencie. Przy czym wszelkie przedmiotowe czynności wykonywane przez Agenta będą co do zasady, w pełni zautomatyzowane i wykonywane elektronicznie.

Praktyczne funkcjonowanie systemu zarządzania płynnością, do którego planuje przystąpić Spółka, polega na tym, iż na koniec każdego dnia roboczego wszystkie salda dodatnie na rachunkach uczestników systemu zarządzania płynnością będą przenoszone na rachunek konsolidacyjny Agenta. Następnie, na bazie stałego zlecenia Agenta, bank będzie dokonywał przelewu określonej kwoty środków pieniężnych niezbędnych do uregulowania sald ujemnych posiadaczy rachunków uczestniczących w systemie zarządzania płynnością finansową. W zależności od wysokości przedmiotowych nadwyżek oraz niedoborów, a w konsekwencji od wysokości przelewanych środków pieniężnych, podczas realizacji przelewów dokonywane będzie wyzerowanie sald posiadaczy rachunków lub zmniejszenie ich proporcjonalnie w zależności od dostępnych na koncie Agenta środków.

Saldo pozostałe na rachunku konsolidacyjnym Agenta po dokonaniu przelewu środków pieniężnych na pokrycie ujemnych sald uczestników systemu cash-pooling stanowić będzie podstawę do wyliczenia i zapłaty odsetek należnych poszczególnym uczestnikom systemu. Wysokość odsetek kalkulowana będzie przez Agenta na koniec każdego miesiąca na podstawie wysokości sald dodatnich/ujemnych, występujących każdego dnia na rachunku Spółki oraz na rachunkach pozostałych uczestników systemu zarządzania płynnością a także w oparciu o określoną stawkę, tj. dla systemu cash-pooling w EUR - EONIA - Euro Overnight lndex Average. Dodatkowo, kalkulacja odsetek będzie uwzględniała każdorazowe zmiany sald na rachunkach uczestników systemu zarządzania płynnością oraz możliwe transfery wnikające z wzajemnych potrąceń należności przez podmioty uczestniczące w systemie zarządzania płynnością.

Na podstawie umowy o system cash-pooling Agent będzie również uprawniony do zawierania transakcji zabezpieczających przed ryzykiem, tj. w szczególności transakcji swap, transakcji na instrumentach pochodnych i innych transakcji z wykorzystaniem środków zgromadzonych na rachunku konsolidacyjnym. Przy czym Agent będzie uprawniony do podejmowania decyzji w sprawie zawarcia przedmiotowych transakcji bez uprzedniej zgody Spółki i innych uczestników systemu zarządzania płynnością co do wykorzystania pozyskanych z ich rachunków indywidualnych i przekazanych na rachunek konsolidacyjny środków pieniężnych. Ponadto, Agent pozostanie jedynym beneficjentem ewentualnego zysku z takich transakcji, bez obowiązku alokacji i dalszego transferu wpływów z tych inwestycji do Spółki i pozostałych uczestników systemu cash-pooling.

Za świadczone w ramach usługi zarządzania płynnością finansową Agent będzie pobierał miesięczne wynagrodzenie w wysokości różnicy pomiędzy oprocentowaniem pobieranym od uczestników systemu posiadających salda ujemne oraz oprocentowaniem wypłacanym uczestnikom systemu posiadającym salda dodatnie. Jak wskazano powyżej, Agent będzie również wyłącznym beneficjentem ewentualnych zysków z transakcji przeprowadzanych przy użyciu środków zgromadzonych na rachunku konsolidacyjnym. Nie przewiduje się wynagrodzenia dla Agenta w innej postaci, w szczególności w formie stałej kwoty niezależnej od transferów odbywających się w ramach systemu zarządzania płynnością. W konsekwencji, wynagrodzenie Agenta będzie w pełni zależne od wysokości kwot zgromadzonych w systemie zarządzania płynnością.

W związku z powyższym, zadano następujące pytanie.

Czy odsetki wypłacane przez Spółkę w związku z przystąpieniem do nienazwanej umowy typu cash pooling polegającej na zarządzaniu płynnością finansową, będą korzystały z preferencyjnej stawki podatku u źródła w wysokości 5% na podstawie Polsko-Brytyjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, o ile Spółka uzyska certyfikat rezydencji Agenta.

W opinii Spółki do wypłacanych przez nią płatności odsetkowych wynikających z umowy o zarządzanie płynnością finansową typu cash-pooling zastosowanie znajdą postanowienia zawarte w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 11 Polsko-Brytyjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych uzyskiwane na terytorium Polski przez nierezydentów odsetki podlegają opodatkowaniu podatkiem u źródła wg stawki 20%. Przepis zawarty w art. 21 ust. 1 ww. ustawy stosuje się z uwzględnieniem właściwych umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Polska (art. 21 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Spółka pragnie zwrócić uwagę na treść Konwencji Modelowej OECD w Sprawie Podatku od Dochodu i Majątku z 1977 r., stanowiącej wzór umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawieranych przez Polskę, w tym Polsko-Brytyjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jak również brzmienie Komentarza do niej. Zarówno Konwencja Modelowa, jak i Komentarz zostały wypracowane w drodze konsensusu przez wszystkie państwa członkowskie OECD, które zobowiązały się tym samym do stosowania zawartych w nich postanowień. Mimo że ani Konwencja Modelowa, ani Komentarz nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, to jednak powszechnie są one traktowane jako wskazówki przy stosowaniu oraz interpretacji prawa międzynarodowego. Istota Komentarza opiera się na fakcie, iż, jako odrębne porozumienie państw sygnatariuszy Konwencji Modelowej, stanowi wyraz autentycznej interpretacji, która wśród wszelkich odmian interpretacji norm prawnych ma największy walor prawny. Jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 3 marca 2004 r. (sygn. akt: III SA 1957/02): "chociaż Konwencja Modelowa nie jest źródłem prawa polskiego, to zgodnie z zaleceniami Rady OECD, Polska jako członek OECD powinna stosować się do niej i tym samym do interpretacji zawartej w Komentarzu."

Z Komentarza do Konwencji Modelowej wynika, iż postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie dotyczącym odsetek mają zastosowanie jedynie w przypadku, gdy podmiot uzyskujący odsetki posiada status rzeczywistego odbiorcy (beneficial owner), tj. jest podmiotem, którego prawo do dysponowania otrzymaną płatnością nie ma wyłącznie formalnego charakteru. Podobna zasada wyrażona została w art. 11 ust. 2 Polsko-Brytyjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, wskazującym na preferencyjne zasady opodatkowania podatkiem u źródła odsetek powstających w Polsce a wypłacanych rezydentowi Wielkiej Brytanii, pod warunkiem jednakże, iż rezydent ten jest "osobą uprawnioną do odsetek".

Co do zasady, w sytuacji, gdy płatność dokonywana jest na rzecz pośrednika będącego rezydentem określonego państwa, który następnie przekazuje tę płatność ostatecznemu odbiorcy, państwo, w którym powstaje dana płatność, nie jest zobowiązane do zastosowania wobec tego pośrednika postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Sam fakt bycia rezydentem określonego państwa i otrzymania płatności nie jest bowiem wystarczającym warunkiem do skorzystania z postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w sytuacji, gdy prawo do dysponowania dochodem ma ograniczony charakter. Oznacza to, iż postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania mają zastosowanie w odniesieniu do podmiotów będących faktycznymi odbiorcami odsetek.

W ocenie Spółki za faktycznego beneficjenta odsetek wypłacanych przez Spółkę w związku z przystąpieniem do umowy cash-pooling uznać jednak należy Agenta. W konsekwencji, do opodatkowania przedmiotowych odsetek zastosowanie będą znajdowały postanowienia Polsko-Brytyjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (o ile Spółka uzyska certyfikat rezydencji Agenta).

Agent - "M" - jak już wskazuje nazwa tego podmiotu, prowadzi szeroko rozumianą działalność finansową, m.in. świadcząc usługi w zakresie struktur typu cash-pooling, przy czym działalność tę prowadzi we własnym imieniu i na własny rachunek.

Głównym celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest optymalizacja zarządzania stanem finansów na wielu rachunkach bankowych należących do Spółki i innych podmiotów z grupy kapitałowej "M". Usługa cash-pooling świadczona na rzecz Spółki i innych pozostałych uczestników systemu, będzie polegać na koncentrowaniu środków z sald poszczególnych uczestników systemu zarządzania płynnością finansową na rachunku konsolidacyjnym Agenta i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali oraz różnicy pomiędzy oprocentowaniem kredytów i depozytów na rynku finansowym. Saldo pozostałe na rachunku konsolidacyjnym Agenta po dokonaniu przelewu środków pieniężnych na pokrycie ujemnych sald uczestników systemu cash-pooling, pozyskanych z dodatnich sald rachunków uczestników systemu, stanowić będzie podstawę do wyliczenia i zapłaty należnych odsetek. Wysokość odsetek, jakie ewentualnie zobligowana będzie zapłacić Spółka kalkulowana będzie przez Agenta na koniec każdego miesiąca na podstawie wysokości sald dodatnich/ujemnych, występujących każdego dnia na rachunku Spółki oraz na rachunkach pozostałych uczestników systemu zarządzania płynnością, a także w oparciu określoną stawkę, tj. dla systemu cash-pooling w EUR - EONIA - Euro Overnight lndex Average. W efekcie przedmiotowej kalkulacji, o ile dzienne salda na rachunku Spółki w ramach struktury cash-pooling będą ujemne, Spółka może być zobowiązana do zapłaty odsetek.

Wszystkie płatności w ramach umowy o zarządzanie płynnością finansową, które będą dokonywane przez uczestników systemu zarządzania płynnością finansową (w tym płatności odsetek dokonywane przez Spółkę) będą następować, co do zasady, na podstawie stałego zlecenia Agenta po dokonaniu odpowiedniej kalkulacji również przez Agenta. W praktyce, jedynie Agent będzie w stanie wskazać, iż transfer środków pieniężnych w obrębie grupy rachunków jest konieczny, a także tylko Agent będzie mógł określić wysokość transferowanych środków pieniężnych, w tym należnych do zapłaty przez Spółkę odsetek. Dodatkowo, w zakresie wiedzy jedynie Agenta pozostawać będzie wartość odsetek wypłaconych ewentualnie następnie innym uczestnikom systemu cash-pooling, a zatem wyłącznie Agent będzie w stanie wskazać, do którego podmiotu (podmiotów) uczestniczącego w systemie zarządzania płynnością dokonany zostanie transfer odsetek zapłaconych przez Spółkę. Powyższe pozostaje w zgodzie z praktyką świadczenia usług finansowych, gdzie podmiot otrzymujący finansowanie nie dochodzi źródeł, z jakich otrzymane przezeń środki zostały pozyskane przez podmiot udzielający mu finansowania i nie identyfikuje tychże źródeł.

W związku z powyższym, zdaniem Spółki uznać należy, iż Agent będzie ostatnim ogniwem w systemie zarządzania płynnością gdzie odbywa się alokacja odsetek. W ocenie Spółki Agent nie będzie zatem pośrednikiem w przekazywaniu transferów pieniężnych wynikających z umowy cash-pooling oraz podmiotem zarządzającym tym systemem, lecz de facto będzie beneficjentem wypłacanych ewentualnie przez Spółkę odsetek.

Dodatkowo, Spółka pragnie wskazać, iż Agent będzie również uprawniony do zawierania szeregu transakcji z wykorzystaniem środków zgromadzonych na rachunku konsolidacyjnym (w tym odsetek należnych od uczestników systemu cash-pooling za dany dzień do czasu ich faktycznej wypłaty na koniec miesiąca). Przy czym Agent będzie upoważniony do podejmowania decyzji w sprawie zawierania przedmiotowych transakcji samodzielnie i w sposób nieograniczony, bez uprzedniej zgody Spółki i innych uczestników systemu zarządzania płynnością co do wykorzystania pozyskanych z ich rachunków indywidualnych i przekazanych na rachunek konsolidacyjny środków pieniężnych (w tym wartości należnych odsetek do terminu ich rzeczywistej zapłaty). Ponadto, Agent pozostanie jedynym beneficjentem ewentualnego zysku z przedmiotowych transakcji, bez obowiązku alokacji i dalszego transferu wpływów z tych inwestycji do Spółki i pozostałych uczestników systemu zarządzania płynnością. Powyższe w ocenie Spółki świadczy o tym, iż środki pieniężne zgromadzone w systemie zarządzania płynnością nie przepływają jedynie fizycznie pomiędzy rachunkami uczestników umowy cash-pooling i rachunkiem docelowym Agenta, lecz są faktycznie wykorzystywane przez Agenta (m.in. dla celów inwestycji). Mając powyższe na uwadze, należy uznać Agenta za rzeczywistego właściciela tych środków.

Agent będzie właścicielem rachunku konsolidacyjnego, na który, na podstawie umowy cash-pooling, wpływać będą wszelkie nadwyżki zgromadzone na kontach uczestników. Z tytułu korzystania z takich nadwyżek wypłacane będą odsetki obliczane przez Agenta zgodnie z umową cash-pooling. Jednocześnie Agent, z należącego do niego rachunku konsolidacyjnego uzupełniał będzie wszelkie niedobory środków na rachunkach uczestników i na tej podstawie naliczał będzie odsetki należne od takich uczestników. Przy czym, należy podkreślić, iż odsetki płacone przez uczestników umowy cash-pooling (z tytułu uzupełnienia ich sald ujemnych) będą wyższe od odsetek wypłacanych pozostałym uczestnikom (z tytułu korzystania z nadwyżek zgromadzonych na ich kontach). Tak wygenerowana marża będzie własnością Agenta.

Na podstawie przedmiotowej umowy cash-pooling Agent będzie więc pełnił rolę instytucji finansowej, która z jednej strony zapewnia brakujące środki finansowe uczestnikom z ujemnymi saldami na kontach, a z drugiej strony wynagradza uczestników, których konta wykazują salda dodatnie.

W świetle powyższego, wskazać należy, iż wynagrodzenie Agenta za usługi świadczone w ramach systemu zarządzania płynnością będzie w pełni zależne od wysokości kwot zgromadzonych w tym systemie oraz ewentualnych zysków zrealizowanych w związku z wyżej wymienionymi transakcjami.

Powyższe, w ocenie Spółki, wskazuje, iż Agent nie będzie jedynie pośrednikiem płatności oraz podmiotem zarządzającym systemem cash-pooling a dokonywane na rzecz Agenta płatności nie będą wyłącznie czynnością wtórną o charakterze administracyjnym. W szczególności bowiem Agent będzie realizował własne zyski na bazie marży od transferów w ramach systemu zarządzania płynnością.

Spółka pragnie zauważyć, iż powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w praktyce międzynarodowego prawa podatkowego. Przykładowo, powyższe podejście prezentuje Klaus Vogel w znanej monografii "Klaus Vogel on Double Taxation Convenłions, Third Edition", Wydawnictwo Kluwer Law International, 2006 r., wskazując, iż:

The beneficial owner of interest will invariably also be its recipient, provided that he ultimately benefits from the payment <"faktycznym właścicielem odsetek będzie z pewnością także ich odbiorca, pod warunkiem iż ostatecznie czerpie korzyści z tych płatności">, a także, "a back-to-back loan in which the interposed person in the other contracting state is of economic substance and, for instance, makes a profit of its own via an interest margin in the manner of a bank, will have to be recognized for tax purposes irrespective of whether or not the DTC in guestion has adopted the definition of beneficial owner" <"pożyczki typu back-to-back, w których pośrednik z innego umawiającego się państwa jest rzeczywistym podmiotem i, przykładowo, realizuje własne zyski z tytułu marży na odsetkach podobnie jak bank, powinien być traktowany dla celów podatkowych jako faktyczny odbiorca, niezależnie od tego, czy właściwa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawiera definicję faktycznego beneficjenta płatności">.

W tym miejscu, należy również zwrócić uwagę na rolę, jaką miała pełnić / pełni klauzula Beneficial Owner w umowach w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Klauzula ta została wprowadzona do Konwencji Modelowej oraz do poszczególnych bilateralnych umów UPO celem wyeliminowania zjawiska tzw. treaty shopping, czyli zjawiska polegającego na nabywaniu korzyści umownych UPO przez podmioty nieuprawnione. Zgodnie z międzynarodową doktryną prawa podatkowego jak i Komentarzem do Konwencji Modelowej statusu faktycznego właściciela można odmówić jedynie podmiotowi, który został utworzony tylko i wyłącznie w celu nabycia korzyści wynikających z danej umowy UPO. Decydujące znaczenie ma ustalenie, czy dany podmiot posiada prawo do czerpania rzeczywistych korzyści ekonomicznych z majątku. W świetle uwag zawartych w Komentarzu do Konwencji Modelowej, interpretując pojęcie faktycznego właściciela, należy większą uwagę przykładać do zamiaru stron w kształtowaniu transakcji niż do samej formy przeprowadzenia transakcji. Określenia faktyczny właściciel nie należy stosować w wąskim i technicznym znaczeniu. Określenie to należy rozumieć w jego kontekście i w świetle przedmiotu i celu Konwencji Modelowej, a mianowicie zapobiegania uchylaniu się od płacenia podatków oraz oszustwom podatkowym Komentarz do art. 10 i 11 Konwencji Modelowej oraz <2> "OECD, Double Taxation Conventions and the Use of Conduit Companies, Paris 1987">.

W świetle powyższych uwag Agent będący rezydentem podatkowym w Wielkiej Brytanii w sposób oczywisty nie może być pozbawiony statusu faktycznego właściciela. Celem przedmiotowej umowy cash-pooling nie jest bowiem uzyskanie korzyści z jednej bądź kilku UPO czy uchylenie się od płacenia podatków, ale takie wykorzystanie istniejących na rynku finansowym różnic w oprocentowaniu sald dodatnich i sald ujemnych na rachunkach uczestników systemu oraz efektu skali, aby podmioty z zaangażowanej grupy czerpały z tego maksymalne korzyści.

Dodatkowo, Agent nie może być uznany za zwykłą spółkę pośrednika. Jak już wyżej wspomniano, wszystkie płatności w ramach umowy o zarządzanie płynnością finansową które będą dokonywane przez uczestników systemu zarządzania płynnością finansową, będą następować, co do zasady, na podstawie stałego zlecenia Agenta po dokonaniu odpowiedniej kalkulacji również przez Agenta. W praktyce, jedynie Agent będzie w stanie wskazać, iż transfer środków pieniężnych w obrębie grupy rachunków jest konieczny, a także tylko Agent będzie mógł określić wysokość transferowanych środków pieniężnych, w tym należnych do zapłaty przez Spółkę odsetek. Ponadto, Agent będzie uprawniony do zawierania szeregu transakcji z wykorzystaniem środków zgromadzonych na rachunku konsolidacyjnym i pozostanie jedynym beneficjentem ewentualnego zysku z przedmiotowych transakcji. Wreszcie, Agent będzie realizował zysk wynikający z różnicy pomiędzy wysokością odsetek płaconych przez uczestników posiadających salda ujemne a odsetkami wypłacanymi uczestnikom, których nadwyżki przelewane są na rachunek docelowy Agenta.

W opinii cytowanego wyżej K. Vogela za faktycznego właściciela należy uznawać podmiot, który posiada swobodę w podejmowaniu decyzji, czy kapitał bądź inny składnik majątku ma zostać wykorzystany albo udostępniony innym do używania albo jak korzyści pochodzącego z tego kapitału/składnika majątku powinny być wykorzystywane lub też jedno i drugie. W opisywanej sytuacji Agent będzie rozporządzał środkami zgromadzonymi na rachunku docelowym, czerpiąc zyski z takiego kapitału. W konsekwencji, powinien on zostać uznany za beneficjenta wypłacanych odsetek również na gruncie komentarza K. Vogela.

Wreszcie, należy zauważyć, że żaden z narodowych systemów podatkowych nie zawiera precyzyjnej definicji pojęcia faktyczny właściciel i w związku z tym, nie może ono być interpretowane wedle prawa wewnętrznego państwa będącego stroną umowy. Zgodnie z art. 3 par. 2 Polsko-Brytyjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania każde określenie niezdefiniowane w tej umowie powinno mieć takie znaczenie, jakie ma ono w tym czasie w przepisach prawnych tego Państwa w zakresie podatków, do których ma zastosowanie rzeczona umowa. Jako że polskie ustawodawstwo podatkowe nie zawiera definicji pojęcia "faktyczny właściciel", jedynym możliwym rozwiązaniem jest zastosowanie wykładni opierającej się na znaczeniu, jakie temu określeniu zostało nadane przez Komentarz do Konwencji Modelowej oraz doktrynę międzynarodową prawa podatkowego.

W świetle powyższego, zdaniem Spółki w przedstawionym stanie faktycznym zachodzi tożsamość odbiorcy odsetek i podmiotu do nich uprawnionego, tj. Agent będzie rzeczywistym właścicielem wypłacanych przez Spółkę w związku z umową cash-pooling odsetek. W konsekwencji, do opodatkowania przedmiotowych odsetek zastosowanie może znaleźć preferencyjna stawka podatku u źródła wynikająca z postanowień Polsko-Brytyjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 Polsko-Brytyjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania odsetki, które powstają w Polsce i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Wielkiej Brytanii, mogą być opodatkowane w Wielkiej Brytanii. Przy czym na podstawie ust. 2 art. 11 Polsko Brytyjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania takie odsetki mogą być także opodatkowane w Polsce, ale jeżeli osoba uprawniona do odsetek ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Wielkiej Brytanii, to podatek w ten sposób ustalony nie może przekroczyć 5% kwoty brutto tych odsetek. Postanowienia ustępów 1, 2 i 3 niniejszego artykułu nie mają zastosowania, jeżeli osoba uprawniona do odsetek, mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie prowadzi w drugim Państwie, w którym powstają odsetki, działalność poprzez zakład tam położony, bądź wykonuje wolny zawód w oparciu o stałą placówkę, która jest w nim położona i jeżeli wierzytelność, z której tytułu płacone są odsetki, jest faktycznie związana z takim zakładem lub stała placówką. W takim przypadku stosuje się postanowienia artykułu 7 lub artykułu 14. Przedmiotowe ograniczenie nie znajduje zastosowania w omawianym przypadku, bowiem Agent nie prowadzi zakładu na terytorium Polski.

Podsumowując, w opinii Spółki, za beneficjenta odsetek wypłacanych przez Spółkę w związku z przystąpieniem do umowy o zarządzanie płynnością finansową typu cash-pooling, uznać należy Agenta. W szczególności bowiem Agent będzie uprawniony do samodzielnego dokonywania inwestycji z wykorzystaniem środków zgromadzonych w systemie. Co więcej, Agent pozostanie jedynym beneficjentem ewentualnych zysków z transakcji przy użyciu przedmiotowych środków. Dodatkowo, Agent nie będzie wykonywał jedynie technicznych i administracyjnych czynności w ramach przedstawionego systemu cash-pooling, lecz pozostanie bezpośrednio zaangażowany w tenże system, w szczególności z uwagi na powiązanie jego wynagrodzenia z transferami w ramach systemu. W związku z tym przedmiotowe odsetki będą korzystały z preferencyjnej stawki pobieranego w Polsce podatku u źródła w wysokości 5%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej: ustawa - podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2 (podatnicy, niemający na terytorium RP siedziby lub zarządu), przychodów z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how), ustala się w wysokości 20% przychodów.

Przepisy ust. 1 stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska - art. 21 ust. 2 ustawy.

W myśl natomiast art. 26 ust. 1 ustawy, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22 ust. 1, są obowiązane, jako płatnicy, pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, w dniu dokonania wypłaty, zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 konwencja między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych, podpisana w Londynie dnia 20 lipca 2006 r. (Dz. U. Nr 250, poz. 1840) - dalej: Konwencja - odsetki, które powstają w Umawiającym się Państwie i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

Z kolei na podstawie art. 11 ust. 4 Konwencji użyte w tym artykule określenie "odsetki" oznacza dochód z wszelkiego rodzaju wierzytelności, zarówno zabezpieczonych, jak i niezabezpieczonych hipoteką lub prawem do uczestniczenia w zyskach dłużnika, a w szczególności dochody z pożyczek rządowych oraz dochody z obligacji lub skryptów dłużnych. Określenie to nie obejmuje żadnego dochodu, który jest traktowany jak dywidenda zgodnie z postanowieniami artykułu 10 niniejszej Konwencji.

Postanowienia ustępów 1, 2 i 3 niniejszego artykułu nie mają zastosowania, jeżeli osoba uprawniona do odsetek, mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie prowadzi w drugim Państwie, w którym powstają odsetki, działalność poprzez zakład tam położony i jeżeli wierzytelność, z tytułu której płacone są odsetki, jest faktycznie związana z takim zakładem. W takim przypadku stosuje się postanowienia artykułu 7 niniejszej Konwencji - art. 11 ust. 5 Konwencji.

Dokonując interpretacji ww. przepisów należy zwrócić również uwagę na tekst Modelowej Konwencji stanowiącej wzór umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawieranych przez Polskę, jak i brzmienie Komentarza do niej. Zostały one wypracowane w drodze konsensusu przez wszystkie państwa członkowskie OECD, które zobowiązały się tym samym do stosowania zawartych w nich postanowień.

Modelowa Konwencja, jak i Komentarz do niej, nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, natomiast stanowią wskazówkę, jak należy interpretować zapisy umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Zatem, obowiązki podatkowe podmiotów z siedzibą w odrębnych państwach należy rozpatrywać z uwzględnieniem postanowień umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz Modelowej Konwencji OECD wraz z Komentarzem.

Z Komentarza do Konwencji Modelowej OECD wynika tymczasem, iż postanowienia umów (konwencji) o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie dotyczącym odsetek mają zastosowanie jedynie w przypadku, gdy to podmiot uzyskujący odsetki posiada status rzeczywistego odbiorcy ("beneficial owner"), czyli jest podmiotem, którego prawo do dysponowania otrzymaną płatnością nie ma wyłącznie formalnego charakteru. Co do zasady, w sytuacji, gdy płatność dokonywana jest na rzecz pośrednika będącego rezydentem określonego państwa, który następnie przekazuje tę płatność ostatecznemu odbiorcy, państwo w którym powstaje dana płatność nie jest zobowiązane do zastosowania wobec tego pośrednika postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Sam bowiem fakt bycia rezydentem określonego państwa i otrzymania płatności nie jest wystarczającym warunkiem do skorzystania z postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w sytuacji, gdy prawo do dysponowania dochodem ma ograniczony charakter. Oznacza to, iż postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania mają zastosowanie do podmiotów będących faktycznymi odbiorcami odsetek.

Umowa cash-poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash-poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash-pooling i zarządzający systemem, którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy, w tym przypadku "M". Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe. Uczestnicy porozumienia nie wiedzą, czyje środki zostały im przekazane na pokrycie niespłaconego zadłużenia - wszelkie przepływy koordynowane są przez podmiot zarządzający. Niezależnie od tego, czy podmiotem zarządzającym systemem jest bank, czy wybrana spółka z grupy, realizuje on jedynie funkcję pośrednika, tzn. nie jest ostatecznym właścicielem odsetek, do których prawo przysługuje spółkom przekazującym nadwyżkę.

Przepisy prawa podatkowego nie odnoszą się wprost do zdarzeń tego rodzaju, zatem ewentualne konsekwencje podatkowe należałoby oceniać z punktu widzenia ogólnych zasad opodatkowania obowiązujących w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Sposób konstrukcji umowy cash-poolingu jest jednocześnie wyborem odpowiedniego typu instrumentu. Jest to sprawa indywidualna, uzależniona - z jednej strony - od podmiotu, który organizuje i pośredniczy w cash-poolingu (tzw. Agenta lub Pool Leadera), z drugiej - z dostosowania zapotrzebowania spółek zainteresowanych tego typu instrumentem. Trzeba zaznaczyć, że jest to instrumentarium o niestandardowej ofercie, stąd też nie można przewidzieć wszystkich możliwych wariantów tej umowy.

Z opisanej we wniosku metody funkcjonowania wybranego wariantu cash-poolingu nie wynika, czy podmiot zagraniczny będzie rzeczywistym odbiorcą należności odsetkowych. W szczególności należy podkreślić, iż Agent, pełni rolę zarządcy środków finansowych, tym samym nie jest ich właścicielem, gdyż wynika to z istoty zarządzania środkami finansowym należącymi do podmiotów z grupy. Niezależnie od powyższego należy wskazać, iż Spółka będzie mogła zastosować zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 2 ustawy, stosowne postanowienia odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania obowiązującej pomiędzy Polską a państwem rezydencji podatkowej podmiotu uprawnionego, uzyskującego dochód z tytułu odsetek, a więc poszczególnych spółek z grupy, które biorą udział w systemie cash-poolingu.

Tym samym również w przypadku, gdy podmiot zarządzający - Agent będzie rzeczywistym odbiorcą wypłacanych odsetek, zastosowanie znajdzie zapis art. 11 Konwencji, zgodnie z którym odsetki podlegałyby opodatkowaniu podatkiem w państwie siedziby odbiorcy odsetek, oczywiście przy spełnieniu warunku posiadania przez Spółkę certyfikatu rezydencji podmiotu zagranicznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu; ul. Św. Jakuba 20; 87-100 Toruń.