ITPB3/423-228/07/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 12 grudnia 2007 r. (data wpływu 18 grudnia 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków nabycia udziałów własnych w celu ich nieodpłatnego (bez wynagrodzenia) umorzenia - jest prawidłowe.

W dniu 18 grudniu 2007 r. wpłynął do tut. organu wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków nabycia udziałów własnych w celu ich nieodpłatnego (bez wynagrodzenia) umorzenia.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący zdarzenie przyszłe.

Spółka z o.o. planuje nieodpłatnie nabyć udziały własne należące na dzień składania wniosku do dwóch osób prawnych (spółek z ograniczoną odpowiedzialnością). Celem nabycia udziałów przez Spółkę jest ich dobrowolne, tj. za zgodą wspólników nieodpłatne umorzenie.

W związku z powyższym Spółka zadała następujące pytania:

Odnosząc się do pytania pierwszego Spółka wskazała, że jej zdaniem umorzenie udziałów nie skutkuje powstaniem przychodu po stronie Spółki i jest dla niej podatkowo obojętne. W tym też zakresie wskazała na treść stanowiska wyrażonego przez Ministerstwo Finansów zaprezentowane w związku z odpowiedzią na zapytanie poselskie z dnia 23 lutego 2004 r., które jednoznacznie rozstrzyga tę kwestię.

Natomiast ustosunkowując się do pytania drugiego Wnioskodawca wskazał, że ww. umorzenie udziałów nabytych przez Spółkę jest dla wspólników pozostających w Spółce czynnością podatkowo obojętną, co oznacza, że nie ciążą na niej żadne obowiązki podatkowe, w szczególności nie jest zobowiązana do pobrania, jako płatnik, podatku dochodowego od osób prawnych. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 ustawy dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z nim zrównany na podstawie tego przepisu. Ustawa nie przewiduje jednak opodatkowania dochodów akcjonariusza udziałowca pozostającego w spółce po przeprowadzeniu "buy-backu".

Tym samym jedynym, jak się Wnioskodawcy wydaje, sposobem ich opodatkowania jest przyjęcie, iż "dochód" wspólników pozostających w spółce to dochód zawierający się w pojęciu innych "dochodów faktycznie uzyskanych z tego udziału".

W ocenie Spółki w takim przypadku przychód w sensie kasowym (gdyż taki jak się wydaje podlega dopiero opodatkowaniu) nie występuje. Zgodnie bowiem ze Słownikiem języka polskiego PWN dochód faktycznie uzyskany to dochód realny, rzeczywisty.

Zdaniem Wnioskodawcy, na gruncie podatkowym, sytuacja pozostałych pozostających akcjonariuszy (udziałowców) w spółce zmienia się o tyle, że uzyskują oni "jedynie" możliwość uzyskania w przyszłości takiego dochodu. Jakkolwiek zatem wzrośnie u nich wartość księgowa posiadanych przez nich udziałów to ewentualny dochód wystąpi dopiero w przypadku zbycia udziałów na rzecz osoby trzeciej lub umorzenia posiadanych przez nich udziałów (zbycia w celu umorzenia), oczywiście, jeżeli w następstwie tych zdarzeń wspólnicy uzyskują przychód, przewyższający koszty jego uzyskania.

Spółka wskazała, że podobne stanowisko do prezentowanego przez nią wyraził Minister Finansów w piśmie z dnia 7 marca 2002 r. nr PB4/BA-8214-34-15/02.

W konsekwencji Wnioskodawca uważa, że nieodpłatne umorzenie udziałów nie spowoduje żadnych konsekwencji podatkowych zarówno dla Spółki, jak i dla wspólników w niej pozostających, a tym samym nie nakłada na Spółkę obowiązków płatnika tego podatku.

Na tle przedstawionego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Nabycie przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością własnych udziałów w celu ich umorzenia jest czynnością, której przeprowadzenie, w drodze wyjątku, przewiduje przepis art. 200 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.). Spółka nie może bowiem obejmować lub nabywać ani przyjmować w zastaw własnych udziałów. Zakaz ten dotyczy również obejmowania lub nabywania udziałów bądź przyjmowania ich w zastaw przez spółkę albo spółdzielnię zależną. Wyjątek stanowi nabycie w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki, których nie można zaspokoić z innego majątku wspólnika, nabycie w celu umorzenia udziałów oraz nabycie albo objęcie udziałów w innych przypadkach przewidzianych w ustawie.

Kwestie związane z umarzaniem udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością normuje art. 199 cyt. Kodeksu. Zgodnie z treścią art. 199 § 1 tej ustawy udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe).

Za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia (art. 199 § 3 ww. ustawy).

Ustawodawca określił, iż umorzenie udziałów z czystego zysku nie wymaga obniżenia kapitału zakładowego (art. 199 § 5 Kodeksu). W razie zaś umorzenia wymagającego obniżenia kapitału zakładowego, umorzenie następuje z chwilą obniżenia kapitału zakładowego (wówczas bezpośrednim skutkiem umorzenia jest zmniejszenie łącznej wartości nominalnej posiadanych przez wspólników udziałów).

Umorzenie udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością stanowi unicestwienie praw udziałowych przysługujących wspólnikowi, związanych z posiadaniem przez niego udziałów. Umorzenie jest więc sposobem zakończenia bytu prawnego udziału i skutkuje definitywnym unicestwieniem praw i obowiązków majątkowych oraz korporacyjnych przysługujących wspólnikowi z tytułu uczestnictwa w spółce.

Zauważyć należy, że w art. 12 ust. 1 pkt 1-9 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) ustawodawca wymienił jedynie przykładowe kategorie pożytków, których otrzymanie kreuje u podatnika przychód podatkowy.

Przedstawione zdarzenie przyszłe w postaci nabycia przez spółkę kapitałową własnych udziałów celem ich umorzenia bez wynagrodzenia, nie zostało wymienione w treści tych przepisów.

W tym przypadku nie zostanie w szczególności spełniona żadna z przesłanek zawartych w ust. 1 pkt 2 ww. artykułu 12, zgodnie z którym przychodami są w szczególności: wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. W wyniku umorzenia udziałów własnych bez wypłaty wynagrodzenia wspólnikom Spółka nie otrzymuje żadnego przysporzenia, nie wiąże się z nim napływ środków finansowych z zewnątrz - nie osiąga korzyści skutkujących powstaniem u niej przychodu, bowiem w sensie ekonomicznym niczego nie uzyska.

Jednocześnie umorzenie udziałów nie może być traktowane na gruncie ani prawa podatkowego, ani prawa cywilnego jako umorzenie zobowiązań spółki. Tym samym, umorzenia udziałów nie można utożsamiać ze stanowiącym przychód umorzeniem zobowiązań o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 przedmiotowej ustawy.

Oceniając skutki będące następstwem nabycia przez spółkę własnych udziałów w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia, należy stwierdzić, iż w wyniku tej operacji nie powstanie w Spółce przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a tym samym pozostanie ona bez wpływu na dochód podlegający opodatkowaniu tym podatkiem.

Również oceniając wystąpienie skutków dla udziałowców, którzy pozostaną w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, stwierdzić należy, że po ich stronie nie powstaje dochód do opodatkowania z tytułu umorzenia udziałów zarówno w przypadku, gdy umorzenie tych udziałów jest dokonane w ciężar kapitału zakładowego, jak i bez obniżania kapitału zakładowego. W przypadku opisanego zdarzenia przyszłego (tzw. "buy-backu") nie może być bowiem mowy o, jak stanowi przepis art. 10 ust. 1 powołanej ustawy, dochodzie (przychodzie) faktycznie uzyskanym z udziału w zyskach osób prawnych (przez udziałowców, których udziały nie zostały umorzone).

W związku z tym, w stosunku do wspólników pozostających w spółce (których udziały nie są umarzane) oraz w stosunku do samej spółki, umorzenie części udziałów będzie czynnością podatkowo neutralną na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87 - 100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.