ITPB3/423-113c/14/DK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 27 lutego 2014 r. (data wpływu 5 marca 2014 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego - uzupełnionym w dniu 28 maja 2014 r. - w zakresie stosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 tejże ustawy - jest nieprawidłowe.

W dniu 5 marca 2014 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego - uzupełniony w dniu 28 maja 2014 r. - w zakresie stosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 tejże ustawy.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

X Sp. z o.o. (zwana dalej: Spółką) zamierza przystąpić do systemu wspólnego zarządzania płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej (cash-pooling transgraniczny). Spółka będzie stroną porozumienia w ramach swej grupy kapitałowej, którego celem jest zapewnienie optymalnej płynności finansowej wszystkich podmiotów uczestniczących (zwanych dalej: Uczestnikami), jak również zmniejszenie ich kosztów finansowania zewnętrznego. Techniczną realizację systemu cash-poolingu zapewni Y Bank (zwany dalej: Bankiem) z siedzibą na terenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, ale poza terytorium Polski. Mechanizm prawny systemu cash-poolingu przedstawia się następująco: Bank otworzy rachunek bankowy (Rachunek Grupowy) pełniący rolę rachunku podstawowego konsolidującego na bieżąco wszystkie salda podmiotów uczestniczących zarejestrowane na Rachunkach Transakcyjnych wchodzących w skład systemu. Rachunek Grupowy zostanie otwarty dla podmiotu wchodzącego w skład grupy kapitałowej (dalej: Pool Leader), do której należy Spółka. Pool Leader będzie miał siedzibę na terenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, ale poza terytorium Polski. Funkcją Pool Leadera będzie zarządzanie płynnością finansową grupy kapitałowej.

W ramach Rachunku Grupowego zostaną otwarte przez Bank dla wszystkich Uczestników systemu subkonta (Rachunki Transakcyjne), nie będące rachunkami bankowymi, służące ewidencjonowaniu wpływów do systemu oraz wypływów z systemu cash-poolingu środków pieniężnych należących do jego Uczestników, w tym do Spółki. Korzystanie z Rachunku Grupowego jest możliwe tylko poprzez Rachunki Transakcyjne. Uznanie Rachunku Transakcyjnego będzie oznaczać jednocześnie powiększenie salda na Rachunku Grupowym, a obciążenie Rachunku Transakcyjnego będzie oznaczać jednocześnie zmniejszenie salda rachunku grupowego. Rachunki Transakcyjne będą subkontami prowadzonymi przez Bank w imieniu i na rzecz Pool Leadera, ale zostaną przypisane konkretnym Uczestnikom, w tym Spółce. Jeden Rachunek Transakcyjny zostanie przypisany Pool Leaderowi.

Spółka posiada rachunek bankowy prowadzony przez X Bank z siedzibą w Polsce (zwany dalej Rachunkiem Własnym). Rachunek Własny będzie związany z jej Rachunkiem Transakcyjnym (stanowiącym subkonto Rachunku Grupowego). Mechanizm powiązania Rachunku Własnego Spółki z jej Rachunkiem Transakcyjnym przedstawia się następująco:

Salda znajdujące się na Rachunku Własnym (zarówno dodatnie jak i ujemne) będą przenoszone w całości lub w części na Rachunki Transakcyjne. Oznacza to, iż salda ujemne będą pokrywane w drodze transferu z Rachunku Transakcyjnego. Dokonywane będą zatem przepływy środków pieniężnych z Rachunku Własnego na Rachunek Transakcyjny lub odwrotnie, z Rachunku Transakcyjnego na Rachunek Własny.

Spółka zawrze z X Bank z siedzibą w Polsce umowę w sprawie automatycznego przelewu środków pieniężnych oraz automatycznego polecenia zapłaty w obrocie zagranicznym w ramach jednej osoby prawnej. Umowa ta będzie określać kwotę środków pieniężnych wyznaczającą wymaganą wysokość salda określonego na Rachunku Własnym.

Funkcjonujące w systemie Rachunki Transakcyjne (w tym Rachunek Transakcyjny przypisany Spółce) zostaną poddane konsolidacji na Rachunku Grupowym, w ramach której wszystkie salda (dodatnie bądź ujemne) na Rachunkach Transakcyjnych będą automatycznie na bieżąco konsolidowane na Rachunku Grupowym. Od tak skonsolidowanego salda na Rachunku Grupowym Bank będzie obliczał oprocentowanie na rzecz Pool Leadera (dodatnie lub ujemne w zależności od stanu tego skumulowanego skonsolidowanego salda). Następnie będzie dokonywana alokacja odsetek na poszczególnych Uczestników zgodnie z przyjętymi ustaleniami. Spółka będzie uprawniona do uzyskania od Pool Leadera (bądź będzie zobowiązana do zapłaty na rzecz Pool Leadera) odsetek w zależności od salda na jej Rachunku Transakcyjnym.

Warunki handlowe (w szczególności stopy procentowe oraz wynagrodzenie Pool Leadera) dotyczące konsolidacji funduszy z Rachunków Transakcyjnych na Rachunku Grupowym będą odpowiadały warunkom rynkowym i będą określone na podstawie porozumienia (umowy) zawartego pomiędzy Uczestnikami cash-poolingu a Pool Leaderem.

Bank zrealizuje transfery i konsolidację sald na podstawie umowy zawartej z Pool Leaderem. Działalność Banku ograniczać się będzie do dostarczenia platformy (rozwiązania technicznego) do operacji w ramach zarządzania płynnością finansową oraz wykonywania czynności technicznych takich jak: otwarcie Rachunku Grupowego, Rachunków Transakcyjnych, dokonywanie transferów i konsolidacji sald, itp.

Dodatkowo w uzupełnieniu wniosku które wpłynęło do tutejszego organu w dniu 28 maja 2014 r. Spółka wskazała, że:

* Pool Leader będzie Uczestnikiem opisanego systemu cash poolingu. Funkcją Pool Leadera będzie zarzadzanie płynnością finansową grupy kapitałowej;

* Pool Leader nie jest podmiotem, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - Pool Leader nie posiada bezpośrednio udziałów w kapitale Spółki;

* Jeden z pozostałych Uczestników systemu jest wspólnikiem Spółki posiadającym bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów w kapitale Spółki;

* Pool Leader jest podmiotem powiązanym, o którym mowa w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych;

* Dwaj inni Uczestnicy systemu cash poolingu są podmiotami powiązanymi, o których mowa w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W kontekście przedstawionego zdarzenia przyszłego postawiono następujące pytania.

1. Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, w świetle uregulowań zawartych w art. 11 Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Szwecji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu podpisanej w Sztokholmie dnia 19 listopada 2004 r., odsetki wypłacane przez Spółkę na rzecz Pool Leadera będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym w Polsce na podstawie przepisów art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

2. Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym w związku z przekazywaniem przez Spółkę odsetek na rzecz Pool Leadera oraz otrzymywaniem przez Spółkę odsetek od Pool Leadera, Spółka będzie zobowiązana do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

3. Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym odsetki przekazywane przez Spółkę na rzecz Pool Leadera stanowią w całości koszty uzyskania przychodów, a w szczególności czy będą miały do nich zastosowanie uregulowania zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie trzecie w pozostałym zakresie sprawa zostanie rozpatrzona odrębnie.

W odniesieniu do pytania trzeciego Spółka wskazała, że odsetki przekazywane przez nią na rzecz Pool Leadera stanowią w całości koszty uzyskania przychodów, a zatem nie mają do nich zastosowania wyłączenia zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Stosownie do uregulowań zawartych w art. 15 ust. 1 ww. ustawy, za koszty uzyskania przychodów uważa się koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania źródła albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy.

Natomiast według art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

* odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez je> wspólnika posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo wspólników posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec wspólników tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego wspólnika osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek,

* odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam wspólnik posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec wspólników tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych wspólników oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek.

Dodatkowo według art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przez pożyczkę, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Zdaniem Spółki w przedstawionym zdarzeniu przyszłym nie może być mowy o jakimkolwiek zobowiązaniu do przeniesienia na własność określonej ilości pieniędzy, a także do zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Odsetki przekazywane przez Spółkę jako Uczestnika cash-poolingu nie stanowią zatem odsetek od pożyczki w rozumieniu ustawy.

W ocenie Spółki nie ma również wątpliwości, iż koszty związane z przystąpieniem do struktury cash-poolingu poniesione będą w celu osiągnięcia przychodów, a samo przystąpienie do systemu ma na celu osiągnięcie korzyści, którymi może być między innymi obniżenie kosztów finansowych działalności.

Prawidłowość stanowiska Spółki potwierdzają następujące interpretacje indywidualne: interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 stycznia 201 Ir., IPPB5/423-718/10-2/JC; interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 listopada 2012 r., IPPB5/423-682/12-4/JC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Umowa "cash-poolingu" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash-poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash-pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool leadera, którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej wspólnika posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo wspólników posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec wspólników tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego wspólnika osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 61 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam wspólnik posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec wspólników tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych wspólników oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Zatem ograniczeniom przewidzianym w powyższej regulacji podlegają odsetki od pożyczek udzielanych spółce (pożyczkobiorcy) przez określoną grupę podmiotów (pożyczkodawców), tj.:

W przypadku przekroczenia przez spółkę (pożyczkobiorcę) wskaźnika zadłużenia, ustalonego jako trzykrotność wartości jej kapitału zakładowego, odsetki od pożyczek zaciągniętych od podmiotów wskazanych powyżej nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów w części, w jakiej kwota pożyczki przekracza ten wskaźnik.

Wysokość zadłużenia, decydującą o wystąpieniu ograniczeń w zaliczeniu odsetek od pożyczki do kosztów uzyskania przychodów, ustala się natomiast biorąc pod uwagę:

* zadłużenie spółki wobec jej udziałowców posiadających bezpośrednio co najmniej 25% udziałów spółki,

* zadłużenie spółki wobec podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (tekst jedn.: pośrednich udziałowców spółki).

Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Spółka przystąpi (wraz z podmiotami wchodzącymi w skład jednej grupy kapitałowej) do systemu wspólnego zarządzania płynnością finansową cash-pooling. W związku z czym bank otworzy dla Pool Leadera tzw. Rachunek Grupowy pełniący rolę rachunku konsolidującego na bieżąco wszystkie salda podmiotów uczestniczących w omawianym systemie zarejestrowane na Rachunkach Transakcyjnych, które będą subkontami prowadzonymi przez Bank w imieniu i na rzecz Pool Leadera. Funkcjonujące w systemie Rachunki Transakcyjne (w tym Rachunek Transakcyjny przypisany Spółce) będą poddane konsolidacji na Rachunku Grupowym, w ramach której wszystkie salda (dodatnie bądź ujemne) na Rachunkach Transakcyjnych będą automatycznie na bieżąco konsolidowane na Rachunku Grupowym. Od tak skonsolidowanego salda na Rachunku Grupowym Bank będzie obliczał oprocentowanie na rzecz Pool Leadera (dodatnie lub ujemne w zależności od stanu tego skumulowanego skonsolidowanego salda). Następnie będzie dokonywana alokacja odsetek na poszczególnych Uczestników zgodnie z przyjętymi ustaleniami.

Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do umowy cash-poolingu. Stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest to, że jeden z podmiotów (uczestnik umowy) przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi (innemu uczestnikowi umowy), celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Otrzymane przez podmiot środki finansowe podlegają zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek.

Opisana we wniosku umowa cash-poolingu wypełnia przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b ustawy. W przedmiotowej sprawie mamy bowiem do czynienia z przekazywaniem środków pieniężnych pomiędzy podmiotami, przy jednoczesnej - wynikającej z logiki systemu zarządzania płynnością finansową - konieczności zwrotu danych środków oraz uzyskiwaniu w związku z tym określonego wynagrodzenia w postaci odsetek.

Tym samym, w sytuacji gdy Spółka będzie wykazywała saldo debetowe, a także łączna wartość zadłużenia wobec podmiotów wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przekroczy trzykrotność wartości kapitału zakładowego Spółki, wówczas w odniesieniu do odsetek płaconych w związku z uczestnictwem w opisanym systemie znajdą zastosowanie ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji.

Jeżeli natomiast w momencie zapłaty odsetek Spółka będzie wykazywała saldo dodatnie i nie będzie zadłużona - powyżej określonego w ww. przepisach pułapu - wobec podmiotów powiązanych, bowiem zadłużenie wobec tych podmiotów już spłaciła, przepisy o niedostatecznej kapitalizacji nie będą miały zastosowania.

Reasumując, w odniesieniu do odsetek wypłacanych przez Spółkę w ramach opisywanego systemu, ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ww. ustawy mogą znaleźć zastosowanie.

W odniesieniu do powołanych przez Spółkę interpretacji stwierdzić należy, że zapadły one w indywidualnych sprawach, tym samym nie mogą wpływać na sposób rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie. Nadmienić również należy, że zgodnie z art. 14e § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeśli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z dnia 13 marca 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.