ITPB2/4515-52/15/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 30 kwietnia 2015 r. (data wpływu 4 maja 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn - jest prawidłowe.

W dniu 4 maja 2015 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni i Jej pełnoletni syn od lat posiadają wspólny rachunek bankowy, na którym gromadzone są ich środki pieniężne. W ostatnim czasie syn (którego ośrodek interesów życiowych jest za granicą) przeprowadził się i sprzedał swój dom usytułowany za granicą. Postanowił, że część pieniędzy ze zbycia domu ulokuje w polskim banku i za pośrednictwem firmy zajmującej się sprzedażą jego domu, wpłacił je na ww. rachunek bankowy z myślą o wykorzystaniu ich głównie w Polsce. Ponieważ jest to większa suma pieniędzy, Wnioskodawczyni zwróciła się do Urzędu Skarbowego z zapytaniem czy w związku z tą sprawą wiąże się obowiązek podatkowy na terenie Polski. Uzyskała informację, zgodnie z którą z uwagi na to, że syn Wnioskodawczyni mieszka za granicą i tam jest jego ośrodek interesów życiowych oraz, że dom jest położony za granicą oraz od sprzedaży został zapłacony tam podatek, to w Polsce zatem nie powstanie obowiązek podatkowy. Wnioskodawczyni uzyskała jednak informację, że w przypadku posiadania wspólnego rachunku bankowego, każda wpłacana kwota staje się w połowie darowizną na rzecz drugiego współposiadacza. W momencie gdy syn Wnioskodawczyni wpłaca pewną kwotę to Wnioskodawczyni otrzymuje w połowie darowiznę. W związku z powyższym każdy wpływ na konto (określonej kwoty) po przekroczeniu kwoty określonej w przepisach rodzi dla współposiadacza obowiązek zgłoszenia do właściwego Urzędu Skarbowego na formularzu SD-Z2 otrzymania darowizny w ciągu sześciu miesięcy od dnia wpływu pieniędzy na wspólny rachunek bankowy.

Wnioskodawczyni wyjaśnia, że ani Ona ani Jej syn w żaden sposób nie wyrazili w jakiejkolwiek formie intencji dokonania jakiejkolwiek wzajemnej darowizny na swoja rzecz, nie zawierali żadnej umowy darowizny czy też nie dokonali polecenia darowizny. Również obecnie, gdy kwota przelewu jest większa niż zwykle, syn nie zamierza składać oświadczenia o darowiźnie na rzecz Wnioskodawczyni ani zawierać umowy darowizny. Również Wnioskodawczyni nie zamierza wyrażać woli o przyjęciu darowizny, gdyż jest finansowo samowystarczalna i nie potrzebuje dodatkowego wsparcia finansowego ze strony syna.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy wpłata/przelew pieniędzy na wspólny rachunek bankowy (na którym środki pieniężne są gromadzone przez dwóch współwłaścicieli) przez jednego ze współwłaścicieli tego rachunku staje się darowizną w połowie na rzecz drugiego współwłaściciela w sytuacji gdy wcześniej nie zawarto umowy darowizny ani polecenia darczyńcy i powinna zostać zgłoszona w ciągu sześciu miesięcy od dnia dokonania wpłaty pieniędzy do właściwego Urzędu Skarbowego na formularzu SD-Z2.

Zdaniem Wnioskodawczyni, art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wyraźnie określa katalog czynności tj. tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Zdaniem Wnioskodawczyni posiadanie wspólnego rachunku bankowego nie przesądza o własności środków na nim zgromadzonych. Wpłata pieniędzy na wspólny rachunek bankowy przez jednego ze współwłaścicieli, której podstawą nie jest umowa darowizny ani polecenie darczyńcy na rzecz drugiego współposiadacza nie skutkuje nabyciem tych pieniędzy przez drugiego współwłaściciela i nie oznacza dokonania darowizny dla niego. Współwłaściciel, który własne środki pieniężne wpłaca na wspólny rachunek bankowy nie dokonuje, poprzez fakt wpłaty pieniędzy, darowizny na rzecz drugiego współwłaściciela kosztem swojego majątku. W związku z tym nie dochodzi do powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn dla drugiego współwłaściciela. Dlatego też Wnioskodawczyni jako współwłaściciel nie jest obowiązana do złożenia formularza SD-Z2 (zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych) do właściwego Urzędu Skarbowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ustawy).

Stosownie natomiast do art. 2 powołanej ustawy nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyliczenie zawarte w art. 1 przytoczonej ustawy ma charakter katalogu zamkniętego, tzn. opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega wyłącznie nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem w nim wymienionym. Pamiętać przy tym należy, że o kwalifikacji czynności prawnej stanowiącej podstawę nabycia, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę (dotyczy to przede wszystkim umowy darowizny) i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni posiada z synem wspólny rachunek bankowy. Na rachunek ten syn dokonał wpłaty większej sumy pieniężnej pochodzącej ze sprzedaży domu mieszkalnego położonego za granicą. W związku z tym zdarzeniem Wnioskodawczyni powzięła wątpliwości, czy nie powstał wobec Niej obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Zaznacza przy tym, że nie zawierała z synem umowy darowizny, jak również syn nigdy nie wyraził intencji udzielenia Jej darowizny.

W związku z tak opisanym stanem faktycznym konieczne jest ustalenie, czy dokonanie wpłaty na wspólny rachunek bankowy przez jednego z jego posiadaczy wywołuje skutki prawne wobec drugiego z posiadaczy, które mogą powodować powstanie obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn z tytułu otrzymania darowizny.

Wyjaśnić więc należy, że zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Darowizna jest więc czynnością, której celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego), a zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy tegoż zobowiązania, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści art. 889 Kodeksu, zgodnie z którym nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

Jak natomiast wynika z art. 725 Kodeksu cywilnego przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.

Natomiast z art. 50 ust. 1 ustawy 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 128) wynika, że posiadacz rachunku bankowego dysponuje swobodnie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku. W umowie z bankiem mogą być zawarte postanowienia ograniczające swobodę dysponowania tymi środkami.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że rachunek bankowy pełni dwie funkcje - po pierwsze, umożliwia posiadaczowi gromadzenie na nim środków pieniężnych i po drugie, umożliwia zlecanie rozliczeń. Ponadto jest narzędziem księgowym służącym do ewidencjonowania stanu środków pieniężnych oraz operacji rozliczeniowych, jak również, że funkcji gromadzenia ich na rachunku bankowym przypisać należy cechy właściwe depozytowi nieprawidłowemu, natomiast funkcji przeprowadzania rozliczeń - cechy zlecenia. Sąd ten wyjaśnia również, że bank przyjmując środki pieniężne na przechowanie przejmuje obowiązki depozytariusza i jest obowiązany zwrócić środki pieniężne na każde żądanie posiadacza rachunku, a jego odpowiedzialność trwa do czasu rzeczywistego spełnienia świadczenia. W konsekwencji Sąd ten stwierdza, że z chwilą wpłaty pieniędzy do banku posiadacz traci ich własność na rzecz banku, a nabywa wierzytelność o zwrot takiej samej ich wartości w formie gotówkowej lub bezgotówkowej na rzecz swoją lub osoby trzeciej.

W kontekście powyższych rozważań w orzecznictwie przyjmuje się również, że przy określaniu, komu przysługuje wierzytelność o zwrot kwoty wpłaconej na rachunek bankowy istotne jest kto dokonywał wpłaty, czyli czyją własność stanowiły one przed ich wpłaceniem, gdyż z faktu dokonania wpłaty przez dana osobę wynika domniemanie faktyczne, że środki te należały do osoby dokonującej wpłaty.

W świetle przedstawionych wyjaśnień oraz zacytowanych przepisów prawa stwierdzić należy, że samo dokonanie wpłaty na wspólny rachunek bankowy przez jednego z jego posiadaczy (czy jak to określa Wnioskodawczyni współwłaścicieli) bez zawierania umowy darowizny czy też chociażby działania w celu dokonania nieodpłatnego przysporzenia w majątku tego posiadacza, nie skutkuje dla niego powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn. Powyżej wykazano bowiem, że na skutek dokonania takiej wpłaty nie następuje automatyczne przysporzenie w majątku drugiego z posiadaczy rachunku bankowego. Fakt, że może on z tego rachunku swobodnie korzystać pozostaje bez wpływu na przedstawioną ocenę.

Wobec powyższego Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do składania właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych na druku SD-Z2. Do złożenia takiego byłaby bowiem zobowiązana w sytuacji, gdyby w opisanej sprawie doszło do nieodpłatnego nabycia, co jak wykazano wyżej, nie miało miejsca.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.