ITPB2/4515-20/15/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 16 lutego 2015 r. (data wpływu 24 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie warunków zastosowania zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - jest prawidłowe.

W dniu 24 lutego 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie warunków zastosowania zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca pochodzi z nieformalnego związku. Jego ojciec jest żonaty (z pierwszą, a zarazem aktualną żoną), przy czym jego żona nie jest matką Wnioskodawcy. Związek małżeński ojca Wnioskodawcy trwał już w chwili gdy Wnioskodawca się urodził i trwa do dziś. Wobec faktu, iż matka Wnioskodawcy żyje, żona ojca Wnioskodawcy nie dokonała Jego przysposobienia. Wnioskodawca, na stałe mieszkający z matką, utrzymuje jednocześnie dobre kontakty zarówno ze swoim ojcem jak i jego żoną.

Żona ojca Wnioskodawcy pragnie przekazać Mu (jako dziecku swojego męża) darowiznę, której przedmiotem będą środki pieniężne.

Wobec powyższego opisu zadano następujące pytanie:

Czy w związku z zamiarem przekazania Wnioskodawcy darowizny przez żonę Jego ojca (nie będącą matką Wnioskodawcy) darowizna taka będzie podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn z uwagi na fakt, że Wnioskodawca (przyszły obdarowany) jest pasierbem przyszłego darczyńcy (oczywiście przy założeniu, ze zostaną spełnione pozostałe warunki przewidziane w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Wnioskodawca wskazuje przy tym, że powyższe pytanie dotyczy w istocie definicji użytego w ustawie pojęcia "pasierba", a więc czy jest On jest w rozumieniu ustawy pasierbem żony swojego ojca.

Zdaniem Wnioskodawcy darowizna otrzymana od żony Jego ojca będzie zwolniona od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (jeżeli zostaną spełnione warunki, o których mowa w pkt 1) i 2) tego przepisu wobec faktu, iż jest pasierbem darczyńcy.

Wnioskodawca wyjaśnia, że polskie akty prawne nie zawierają definicji legalnej pasierba. Zgodnie z definicją zawartą w artykule 61 (8) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego "z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka". Wskazuje, że pojęcie "pasierb" używane jest jako zdefiniowanie osoby będącej powinowatym. W literaturze przyjmuje się, że pasierbem jest dziecko pozamałżeńskie urodzone przed zawarciem małżeństwa przez jego matkę lub ojca lub dziecko pozamałżeńskie urodzone w czasie trwania małżeństwa (T. Smyczyński System prawa prywatnego str. 694).

Powyższe (zdefiniowanie pasierba jako dziecko drugiego małżonka) jak i fakt zwolnienia pasierba od podatku od spadków i darowizn potwierdzają - w opinii Wnioskodawcy - poniższe interpretacje skarbowe:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 26 listopada 2011 r., sygn. ITPB2/436-145/12/MK, w której stwierdzono, że "Jednakże, co istotne dla niniejszego rozstrzygnięcia, ustawodawca, ustalając zakres podmiotowy zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn ograniczył się jedynie do wskazania, że przy spełnieniu pozostałych warunków (wśród których brak jest warunku przysposobienia pasierba przez ojczyma/macochę) prawo do ww. preferencji podatkowej może uzyskać również pasierb jako nabywca własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze m.in. darowizny. Zatem, planowana umowa darowizny lokalu mieszkalnego w części dotyczącej udziału należącego do ojczyma objęta zostanie - przy spełnieniu warunków określonych w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn - zwolnieniem z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn".

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 19 września 2013 r., sygn. IBPBII/1/436-170/13/MCZ, w której stwierdzono, że "Na tle przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego należy wskazać, że pasierbami są dzieci małżonka niebędący zarazem dziećmi drugiego ze współmałżonków. Pomiędzy tymi osobami (ojczym/macocha, pasierb) z chwilą zawarcia małżeństwa z rodzicem pasierba powstaje stosunek powinowactwa, o którym mowa w art. 61 (8) § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Ustawodawca, ustalając zakres podmiotowy zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wskazał, że osobą uprawnioną do tego zwolnienia podatkowego przy spełnieniu pozostałych warunków (wśród których brak jest warunku przysposobienia pasierba przez ojczyma/macochę) prawo do ww. preferencji podatkowej posiada również pasierb jako nabywca własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze m.in. darowizny".

Powyższe - w opinii Wnioskodawcy - potwierdza zatem prawidłowość Jego stanowiska, że darowizna otrzymana od żony Jego ojca będzie zwolniona od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o spadkach i darowiznach jeżeli zostaną spełnione warunki, o których mowa w pkt 1 i 2) tego przepisu.

Podkreśla przy tym, że każda inna definicja pasierba (np. jako dziecka jednego z małżonków z pierwszego małżeństwa albo dziecka jednego z małżonków sprzed aktualnego małżeństwa) powodowałaby nierówne traktowanie i dyskryminację osób znajdujących się w takiej samej sytuacji faktycznej (będących dziećmi jednego z małżonków).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Z opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca pochodzi ze związku nieformalnego (ojciec Wnioskodawcy pozostaje w związku z małżeńskim z kobietą, która nie jest matka Wnioskodawcy). Związek małżeński ojca Wnioskodawcy trwał już w chwili narodzin Wnioskodawcy. Obecnie żona ojca Wnioskodawcy zamierza przekazać Wnioskodawcy darowiznę, której przedmiotem będą środki pieniężne. Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą natomiast możliwości zastosowania w opisanej sytuacji zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, a w szczególności, czy Wnioskodawca może zostać uznany za pasierba, a przez to zaliczony do kręgu osób wskazanych w art. 4a ust. 1 ustawy podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Z zacytowanego przepisu wynikają dwa podstawowe warunki skorzystania z uregulowanej w nim preferencji podatkowej: o charakterze podmiotowym - konieczność posiadania odpowiedniego stopnia pokrewieństwa lub powinowactwa - i przedmiotowym - tj. konieczność złożenia we wskazanym terminie stosownego zgłoszenia oraz, w przypadku, gdy przedmiotem nabycia są środki pieniężne, stosownego udokumentowania faktu ich otrzymania.

Wśród osób wymienionych w kręgu osób uprawnionych do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy wskazano pasierba. Pojęcie to służy do określenia kategorii osób pozostających ze sobą w stosunku powinowactwa.

Jak z kolei wynika z art. 618 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 583) z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Trwa ono mimo ustania małżeństwa.

W doktrynie prawa rodzinnego podnosi się, że powinowactwo oznacza stosunek łączący małżonka z krewnymi drugiego małżonka. Więzi powinowactwa występują wyłącznie między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Co do zasady powinowactwo powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa i trwa nadal po ustaniu małżeństwa, niezależnie od charakteru przyczyny jego ustania, jednak z wyjątkiem unieważnienia małżeństwa. Niemniej jednak, z uwagi na fakt, że faktycznym źródłem powinowactwa jest pokrewieństwo z jednym z małżonków przyjąć należy, że pasierbem jest nie tylko dziecko pozamałżeńskie urodzone przed zawarciem małżeństwa przez jego matkę lub ojca, ale także dziecko pozamałżeńskie urodzone w czasie trwania małżeństwa.

W świetle przedstawionych wyjaśnień przyjąć należy, że Wnioskodawca może zostać uznany za pasierba. To z kolei sprawia, że w niniejszej sprawie spełniona jest przesłanka podmiotowa skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania wynikającego z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W sytuacji więc spełnienia pozostałych warunków koniecznych do skorzystania ze zwolnienia, tj. warunku zgłoszenia w stosownym terminie faktu nabycia (poza sytuacją wskazaną w art. 4a ust. 4 ustawy, gdy umowa darowizny zostanie zawarta w formie aktu notarialnego) i udokumentowania otrzymania środków pieniężnych, nabycie przez Wnioskodawcę przedmiotu darowizny korzystać będzie ze zwolnienia z opodatkowania.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszcz, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.