ITPB2/4511-965/15/BK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 20 października 2015 r. (data wpływu 27 października 2015 r.) uzupełnionym w dniu 12 stycznia 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika-jest prawidłowe.

W dniu 27 października 2015 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony w dniu 12 stycznia 2016 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W związku z dużymi zaległościami związanymi z opłatami czynszowymi za mieszkania komunalne, Gmina zamierza wprowadzić program, pozwalający osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub życiowej, na odpracowanie zaległości czynszowych powstałych z tytułu najmu lokali znajdujących się w mieszkaniowym zasobie Gminy lub z tytułu bezumownego ich zajmowania (po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu). Z osobami zobowiązanymi do zapłaty zaległości zawierane byłoby porozumienie do umowy, zgodnie z którym zapłata czynszu lub odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego w rozumieniu art. 18 ust. 1 i 3 o ochronie praw lokatorów i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266) mogłaby mieć formę świadczenia rzeczowego, na co pozwala art. 453 i 659 § 2 Kodeksu cywilnego. Dłużnik w celu zwolnienia z długu - czynszu najmu i odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu wykonuje na rzecz wynajmującego inne świadczenia (art. 453 Kodeksu cywilnego). Rodzaj, rozmiar i wartość czynności świadczonych przez najemcę (dłużnika) są następnie określone w załączniku do ww. porozumienia. Do czynności świadczonych przez dłużnika należeć będą prace porządkowe, tj. grabienie liści i zbieranie ich do worków foliowych lub w pryzmy gotowe do wywozu wraz z załadunkiem na samochód, pielęgnacja zieleni (w tym usuwanie chwastów), oczyszczanie terenu z zalegających nieczystości, odśnieżanie ręczne i usuwanie oblodzeń, usuwanie błota pośniegowego, drobne zadania konserwatorskie na placach zabaw, malowanie ścian, stolarki, oczyszczanie słupów ogłoszeniowych, sprzątanie budynków - części wspólnych ogólnodostępnych, uprzątanie strychów, piwnic z zalegających przedmiotów, załadunek i wyładunek ruchomości w trakcie prowadzenia czynności eksmisyjnych, malowanie lokali i pomieszczeń, odczyt wodomierzy; inne świadczenia, tj. roznoszenie zakopertowanej korespondencji za pokwitowaniem, drobne pomocnicze czynności biurowe, czynności porządkowe w okresie letnim, zadania dozorcy w okresie zimowym. Świadczenia rzeczowe miałyby charakter okresowy. Następowałyby w przypadku dokumentowania braku możliwości spłaty należności za powstałe długi.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy u najemców lub osób zajmujących lokale wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu Gminy powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, w związku z odpracowywaniem przez nich zaległości z tytułu opłat czynszowych oraz za bezumowne korzystanie z lokalu, a jeśli tak - czy Gmina jako płatnik zobowiązana będzie do odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy odpracowanie zaległości z tytułu czynszu i bezumownego korzystania z lokalu przez dłużników lub członków ich rodzin nie powinno być przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym Gmina nie powinna mieć obowiązku poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych - nie zawiera się bowiem w art. 3-9a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że w związku z dużymi zaległościami związanymi z opłatami czynszowymi za mieszkania komunalne, Gmina zamierza wprowadzić program, pozwalający osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub życiowej, na odpracowanie zaległości czynszowych powstałych z tytułu najmu lokali znajdujących się w mieszkaniowym zasobie Gminy lub z tytułu bezumownego ich zajmowania (po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu). Z osobami zobowiązanymi do zapłaty zaległości zawierane byłoby porozumienie do umowy, zgodnie z którym zapłata czynszu lub odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego w rozumieniu art. 18 ust. 1 i 3 o ochronie praw lokatorów i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266) mogłaby mieć formę świadczenia rzeczowego, na co pozwala art. 453 i 659 § 2 Kodeksu cywilnego. Dłużnik w celu zwolnienia z długu - czynszu najmu i odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu wykonuje na rzecz wynajmującego inne świadczenia (art. 453 Kodeksu cywilnego). Rodzaj, rozmiar i wartość czynności świadczonych przez najemcę (dłużnika) są następnie określone w załączniku do ww. porozumienia. Do czynności świadczonych przez dłużnika należeć będą prace porządkowe, tj. grabienie liści i zbieranie ich do worków foliowych lub w pryzmy gotowe do wywozu wraz z załadunkiem na samochód, pielęgnacja zieleni (w tym usuwanie chwastów), oczyszczanie terenu z zalegających nieczystości, odśnieżanie ręczne i usuwanie oblodzeń, usuwanie błota pośniegowego, drobne zadania konserwatorskie na placach zabaw, malowanie ścian, stolarki, oczyszczanie słupów ogłoszeniowych, sprzątanie budynków - części wspólnych ogólnodostępnych, uprzątanie strychów, piwnic z zalegających przedmiotów, załadunek i wyładunek ruchomości w trakcie prowadzenia czynności eksmisyjnych, malowanie lokali i pomieszczeń, odczyt wodomierzy; inne świadczenia, tj. roznoszenie zakopertowanej korespondencji za pokwitowaniem, drobne pomocnicze czynności biurowe, czynności porządkowe w okresie letnim, zadania dozorcy w okresie zimowym. Świadczenia rzeczowe miałyby charakter okresowy. Następowałyby w przypadku dokumentowania braku możliwości spłaty należności za powstałe długi.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z powyższego wynika, że wynajmujący jest zobowiązany do zapłaty czynszu najemcy, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 150) osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie.

Z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego (art. 18 ust. 2 ww. ustawy).

Natomiast w myśl art. 18 ust. 3 ww. ustawy osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.

Zgodnie z brzmieniem art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem datio in solutum jest wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań (w tym przypadku z tytułu zaległości czynszowych lub za bezumowne korzystanie) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Przechodząc do podatkowych aspektów opisanych czynności stwierdzić należy, że wszelkie spłaty długów - w tym w formie odpracowań - są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony opis zdarzenia przyszłego i powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że zwolnienie dłużnika z opłat czynszowych powstałych z tytułu najmu lokali znajdujących się w mieszkaniowym zasobie Gminy lub z tytułu bezumownego korzystania z lokali (po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu) w zamian za odpracowanie zaległych opłat nie powoduje u dłużnika powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Reasumując, po stronie najemców lub osób zajmujących lokale wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu Gminy nie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu w związku z odpracowaniem przez nich zobowiązań z tytułu zaległych opłat czynszowych oraz za bezumowne korzystanie z lokalu i tym samym na Wnioskodawcy nie będą ciążyły z tego tytułu obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.