ITPB2/4511-871/15/TJ - Określenie skutków podatkowych otrzymania wpłat od wspólnika cichego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 8 września 2015 r. (data wpływu 15 września 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania wpłat od wspólnika cichego - jest nieprawidłowe.

W dniu 15 września 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania wpłat od wspólnika cichego.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca - osoba fizyczna, przedsiębiorca - prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której prowadzony jest serwis internetowy, zawarł umowę niebędącą umową spółki cywilnej ani żadnej innej spółki w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych, z inna osobą, zwaną dalej wspólnikiem cichym. Treść umowy zobowiązuje przedsiębiorcę do wypłaceni 50% zysku uzyskanego z działalności w zamian za wpłacenie przez wspólnika cichego 20 000 zł oraz comiesięczne wpłaty po 1000 zł na rachunek bankowy serwisu internetowego. Wpłacona kwota może być wydatkowana jedynie na cele rozwoju i działalności ww. jednoosobowej działalności gospodarczej. Wspólnik cichy ma wgląd do dokumentów formy, jak również może wprowadzać zmiany w serwisie internetowym za zgodą przedsiębiorcy. Zrzeka się również wszelkich praw autorskich do wykonanej pracy przy serwisie. Przedsiębiorca i wspólnik cichy nie będą związani żadną umową cywilnoprawną np. umową zlecenie. Przedsiębiorca prowadzi jedynie przedsiębiorstwo (we własnym imieniu i na własny rachunek), jest odpowiedzialny za zobowiązania wobec osób trzecich i tylko on jest podmiotem majątku przedsiębiorstwa. Oznacza to, że wspólnik cichy nie ma uprawnień do prowadzenia spraw spółki ani do jej reprezentowania, ale też nie odpowiada za zobowiązania przedsiębiorcy i może dla kontrahentów przedsiębiorcy pozostawać anonimowy. Jest też zwolniony z odpowiedzialności osobistej wobec wierzycieli spółki.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych:

Czy w zaistniałej sytuacji przedsiębiorca jest zobowiązany wpłacić podatek dochodowy od osób fizycznych od wpłaconej kwoty.

Zdaniem Wnioskodawcy, czynności wymienione w stanie faktycznym nie są obciążone żadnym podatkiem. Umowę traktuje, jako umowę spółki cichej, czyli jako wspólne przedsięwzięcie, które w momencie podpisania ww. umowy nie przysparzają dochodu. Wnioskodawca uważa także, że wpłat tych nie można traktować również jak pożyczek, ponieważ dokonywane są one na wspólne przedsięwzięcie, za które zarówno przedsiębiorca jak i wspólnik cichy, ponoszą koszty i ryzyko.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z zacytowanych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Wynika z tego, że pojęciem pierwotnym dla dochodu jest pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca - osoba fizyczna, przedsiębiorca - prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której prowadzony jest serwis internetowy. Wnioskodawca zawarł umowę niebędącą umową spółki cywilnej ani żadnej innej spółki w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych, z inną osobą - wspólnikiem cichym. Treść umowy zobowiązuje przedsiębiorcę do wypłaceni 50% zysku uzyskanego z działalności w zamian za wpłacenie przez wspólnika cichego 20 000 zł oraz comiesięczne wpłaty po 1000 zł na rachunek bankowy serwisu internetowego. Wpłacona kwota może być wydatkowana jedynie na cele rozwoju i działalności ww. jednoosobowej działalności gospodarczej. Wspólnik cichy ma wgląd do dokumentów formy, jak również może wprowadzać zmiany w serwisie internetowym za zgodą przedsiębiorcy. Zrzeka się również wszelkich praw autorskich do wykonanej pracy przy serwisie. Przedsiębiorca i wspólnik cichy nie będą związani żadną umową cywilnoprawną np. umową zlecenie. Przedsiębiorca prowadzi jedynie przedsiębiorstwo (we własnym imieniu i na własny rachunek), jest odpowiedzialny za zobowiązania wobec osób trzecich i tylko on jest podmiotem majątku przedsiębiorstwa. Oznacza to, że wspólnik cichy nie ma uprawnień do prowadzenia spraw spółki ani do jej reprezentowania, ale tez nie odpowiada za zobowiązania przedsiębiorcy i może dla kontrahentów przedsiębiorcy pozostawać anonimowy. Jest też zwolniony z odpowiedzialności osobistej wobec wierzycieli spółki.

Wobec tak przedstawionego stanu faktycznego wyjaśnić należy, że umowa spółki cichej zawiązywana jest na podstawie wyrażonej w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) zasady swobody umów. W myśl ww. przepisu strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie, ani zasadom współżycia społecznego. Z zasady tej wynika możliwość zawierania tzw. "umów nienazwanych", tj. nieuregulowanych w ww. Kodeksie.

W doktrynie wskazuje się, że spółka cicha (w typowej jej postaci) polega z założenia na niejawnym uczestniczeniu jednego podmiotu (wspólnik cichy) w zysku wypracowywanym przez przedsiębiorstwo prowadzone we własnym imieniu przez inny podmiot (przedsiębiorcę) - w zamian za wniesienie wkładu. Oznacza to, że spółka cicha nie jest podmiotem prawa, bowiem to "wspólnik jawny" jest przedsiębiorcą i to on występuje na zewnątrz w obrocie, ponosząc wszelkie tego konsekwencje. Zobowiązanie wspólnika cichego, sprowadzające się do wniesienia wkładu, może mieć zarówno charakter pieniężny, jak i niepieniężny. Udział wspólnika cichego nie prowadzi do utworzenia jakiegokolwiek rodzaju wspólnoty ze wspólnikiem (rzeczowej, majątkowej, czy osobowej). Wspólnik cichy nie odpowiada też za zobowiązania spółki wobec wierzycieli. Zwrócić uwagę trzeba, co podkreślane jest w doktrynie, że wspólnikowi cichemu przysługują nie "prawa" otrzymane w zamian za wniesienie wkładu, ale wierzytelność, w skład której wchodzą uprawnienia, w tym przede wszystkim do pobierania zysku. Dlatego też w przypadku spółki cichej nie można mówić o "członkostwie", czy też "udziale". Zysk należny wspólnikowi cichemu należy także odróżnić od dochodów uzyskiwanych przez przedsiębiorcę.

Istota spółki cichej wyczerpuje się więc w stosunku zobowiązaniowym łączącym wspólników (spółka wewnętrzna). Wspólnik cichy nie staje się współwłaścicielem majątku, do którego wniósł wkład, ani nie występuje w stosunkach zewnętrznych.

Jak wskazano wyżej, po wniesieniu stosownego wkładu przez wspólnika cichego, przysługuje mu wierzytelność wobec wspólnika jawnego. Wnosząc wkład wspólnik cichy nabywa więc prawo majątkowe względem wspólnika jawnego o wypłatę części zysku. Jednocześnie więc wspólnik jawny dokonuje odpłatnego zbycia na rzecz wspólnika cichego przysługującego mu prawa majątkowego - prawa do zysku - wynikające z prowadzonej przez niego działalności. Wyjaśnić przy tym należy, że prawa majątkowe są prawami podmiotowymi, realizującymi interes ekonomiczny uprawnionego i składającymi się na jego majątek. Co do zasady mają one wymiar pieniężny.

Zgodnie natomiast z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c).

Z art. 18 ustawy wynika, że za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Przepisy ustawy podatkowej, mimo że posługują się terminem "prawa majątkowe", nie definiują tego pojęcia, a zawarty w art. 18 ustawy katalog tych praw jest jedynie przykładowy, na co wskazuje użyte przez ustawodawcę sformułowanie "w szczególności". Należy zatem przyjąć, że do katalogu praw majątkowych objętych zakresem regulacji art. 18 ww. ustawy można zaliczyć także inne prawa nie wymienione w tym przepisie.

W konsekwencji stwierdzić należy, że w opisanej we wniosku sytuacji Wnioskodawca osiągnął przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a dokładniej rzecz ujmując, z odpłatnego zbycia takiego prawa. W zamian bowiem za jednorazową wpłatę 20 000 zł i comiesięczne wpłaty w wysokości 1000 zł od wspólnika cichego, zobowiązał się do przekazania na jego rzecz zysków wypracowanych podczas prowadzonej działalności gospodarczej. Tym samym odpłatnie zbył na jego rzecz przysługujące Mu udział w wysokości 50% w prawie do tych zysków. Bez dokonania tej czynności tylko bowiem Wnioskodawca - jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą - był uprawniony do pobierania takich zysków.

W konsekwencji więc za każdy rok, w którym wspólnik cichy będzie uiszczał na rzecz Wnioskodawcy wpłaty w zamian za prawo do 50% udziału w zyskach, Wnioskodawca zobowiązany będzie do wykazania tak osiągniętego przychodu (pomniejszonego o koszty jego uzyskania, o ile takie wystąpią) wspólnie z innymi dochodami w zeznaniu podatkowym składanym za dany rok podatkowy w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym osiągnięty został taki przychód (dochód). W tym samym terminie Wnioskodawca będzie również zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.