ITPB2/4511-829/15/MM - Określenie skutków podatkowych przekazania byłemu małżonkowi lokalu mieszkalnego w zamian za zwolnienie jej z zobowiązania.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 20 sierpnia 2015 r. (wpływ do tutejszego organu 25 sierpnia 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 7 listopada 2015 r. (wpływ do tutejszego organu dnia 12 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przekazania byłemu małżonkowi lokalu mieszkalnego w zamian za zwolnienie jej z zobowiązania - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 sierpnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przekazania byłemu małżonkowi lokalu mieszkalnego w zamian za zwolnienie jej z zobowiązania. Z uwagi na stwierdzone we wniosku braki formalne, pismem z dnia 4 listopada 2015 r. Nr ITPB2/4511-829/15-2/MM wezwano Wnioskodawczynię do ich usunięcia. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 7 listopada 2015 r. (wpływ do tutejszego organu dnia 12 listopada 2015 r.).

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego o podział majątku z 30 kwietnia 2008 r. ustalono wspólny majątek na kwotę 201.650 zł. Składniki majątku o wartości 500 zł przyznano małżonkowi Wnioskodawczyni, zaś składniki majątku na kwotę 201.150 zł przyznano Wnioskodawczyni, jednocześnie zasądzono od Wnioskodawczyni na rzecz jej męża kwotę 100.325 zł tytułem spłaty, płatną w 120 miesięcznych ratach. W tym czasie Wnioskodawczyni opiekowała się trójką swoich dzieci w wieku szkolnym i nie było jej stać na spłatę byłego męża. Tytułem spłaty było rozliczenie za wkład mieszkaniowy (mieszkanie nie było bowiem własnościowe), a Wnioskodawczyni wykupiła je 13 sierpnia 2008 r. na podstawie umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu oraz przeniesienia prawa własności lokalu na członka spółdzielni.

Dnia 28 stycznia 2015 r. Wnioskodawczyni zamieniła ww. mieszkanie na "kawalerkę" o wartości 100.500 z dopłatą 70.000 zł. Kawalerkę Wnioskodawczyni przekazała byłemu mężowi, który w zamian zwolnił ją z zobowiązania w kwocie 100.325 wraz z należnymi odsetkami i nie rości żadnych innych spłat.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Jakie skutki w podatku dochodowym od osób fizycznych powstały w związku z przekazaniem małżonkowi kawalerki w zamian za zwolnienie jej z zobowiązań.

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie powinna ponosić "opłat podatkowych" w związku z przekazaniem małżonkowi kawalerki w zamian za zwolnienie jej z zobowiązań.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:

* jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie lub wybudowanie a w przypadku innych rzeczy pół roku licząc od końca miesiąca w którym nastąpiło nabycie, w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Zatem odpłatne zbycie nieruchomości i ww. praw majątkowych stanowi źródło przychodu w rozumieniu zacytowanego wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, jeżeli następuje przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonywaniu działalności gospodarczej.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego o podział majątku z 30 kwietnia 2008 r. ustalono wspólny majątek na kwotę 201.650 zł. Składniki majątku o wartości 500 zł przyznano małżonkowi Wnioskodawczyni, zaś składniki majątku na kwotę 201.150 zł przyznano Wnioskodawczyni, jednocześnie zasądzono od Wnioskodawczyni na rzecz jej męża kwotę 100.325 zł tytułem spłaty, płatną w 120 miesięcznych ratach. W tym czasie Wnioskodawczyni opiekowała się trójką swoich dzieci w wieku szkolnym i nie było jej stać na spłatę byłego męża. Tytułem spłaty było rozliczenie za wkład mieszkaniowy (mieszkanie nie było bowiem własnościowe), a Wnioskodawczyni wykupiła je 13 sierpnia 2008 r. na podstawie umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu oraz przeniesienia prawa własności lokalu na członka spółdzielni.

Dnia 28 stycznia 2015 r. Wnioskodawczyni zamieniła ww. mieszkanie na "kawalerkę" o wartości 100.500 z dopłatą 70.000 zł. Kawalerkę Wnioskodawczyni przekazała byłemu mężowi, który w zamian zwolnił ją z zobowiązania w kwocie 100.325 wraz z należnymi odsetkami i nie rości żadnych innych spłat.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że podobnie jak każde inne zobowiązanie pieniężne, tak również zobowiązanie Wnioskodawczyni do spłaty z tytułu dokonanego podziału majątku małżeńskiego - w wyniku porozumienia stron - może zostać uregulowane w formie niepieniężnej. Jak wynika z art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Okoliczności przedstawione we wniosku uzasadniają zatem twierdzenie, że doszło do spełnienia przez Wnioskodawczynię świadczenia w trybie określonym w ww. przepisie, prowadzącego do odpłatnego zbycia posiadanego przez nią składnika majątku - kawalerki.

Podobny pogląd wynika także z uzasadnienia do wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 3 lipca 2008 r., sygn. akt - IV CSK 149/08 (opubl. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna rok 2009, Nr A, poz. 17, str. 82), w którym SN potwierdził, że instytucja datio in solutum może znaleźć zastosowanie praktycznie w przypadku każdego zobowiązania.

Innymi słowy, opisane w art. 453 § 1 ww. ustawy - Kodeks cywilny spełnienie przez dłużnika za zgodą wierzyciela innego niż dług pierwotny świadczenia w celu zwolnienia się z tego długu (datio in solutum) jest świadczeniem odpłatnym. Dłużnik za swoje świadczenie otrzymuje wynagrodzenie w postaci zwolnienia go z długu. Oznacza to, że przeniesienie na wierzyciela własności rzeczy lub prawa w zamian za zwolnienie z długu, jest odpłatnym zbyciem tej rzeczy lub prawa, nie następuje bowiem pod tytułem darmym. Zwolnienie z długu miało dla Wnioskodawczyni określoną wartość majątkową, gdyż nie jest już ona zobowiązana do zapłaty określonej kwoty pieniężnej - z tytułu spłaty na rzecz byłego męża. Wartość długu, z którego Wnioskodawczyni została zwolniona w zamian za przeniesienie na byłego małżonka kawalerki jest dla niej wynagrodzeniem za przeniesienie własności ww. rzeczy, a więc - co do zasady - i przychodem podatkowym. Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że skoro Wnioskodawczyni nabyła kawalerkę 28 stycznia 2015 r., to przekazanie jej byłemu mężowi, które miało miejsce przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym.

W świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie mają bowiem znaczenia dla zakresu stosowania tego przepisu takie elementy przedstawionego przez Wnioskodawczynię stanu faktycznego, jak sposób nabycia kawalerki, forma rozliczeń finansowych towarzysząca umowie przeniesienia własności ww. kawalerki - w tym przypadku zwolnienie z długu oraz przyczyny, które złożyły się na zawarcie umowy przenoszącej jej własność.

Stosownie do art. 30e ust. 1 ww. ustawy, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

W myśl natomiast jego ust. 2, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Artykuł 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z art. 19 ust. 3 ww. ustawy wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia. Natomiast jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający (art. 19 ust. 4 ustawy).

Z art. 22 ust. 6c ww. ustawy wynika, że koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Nadto, zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy wysokość nakładów, o których mowa powyżej, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Zgodnie z art. 30e ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł (art. 30e ust. 5 cytowanej ustawy).

Podsumowując, przeniesienie prawa własności kawalerki, nabytej przez Wnioskodawczynię 28 stycznia 2015 r. - w zamian za zwolnienie z długu - dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie, stanowi dla Wnioskodawczyni źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ zbycie to miało charakter odpłatny. Dochód uzyskany z tego źródła nie podlega łączeniu z dochodami (przychodami) z innych źródeł i jest opodatkowany 19% podatkiem dochodowym, według zasad przewidzianych w zacytowanych powyżej przepisach.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bydgoszczy, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.