ITPB2/4511-501/15/IB - PIT w zakresie zastosowania 50%-towych kosztów uzyskania przychodów

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 8 kwietnia 2015 r. (data wpływu 13 kwietnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania 50%-towych kosztów uzyskania przychodów - jest prawidłowe.

W dniu 13 kwietnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania 50%-towych kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Z wykształcenia jest informatykiem i jest zatrudniony na stanowisku menedżera sekcji IT. Do obowiązków Wnioskodawcy należy między innymi projektowanie i programowanie systemów informatycznych. Poza zwykłymi obowiązkami pracowniczymi zajmuje się wykonywaniem utworów o charakterze dzieł w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Do utworów o takim charakterze, opracowywanych przez Wnioskodawcę zaliczyć należy właśnie programy komputerowe, a także modyfikacje programów komputerowych oraz projekty systemów informatycznych lub modyfikacje projektów systemów informatycznych. Te programy komputerowe lub ich modyfikacje stanowią utwory w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych i mają indywidualny charakter autorski.

Na podstawie umowy o pracę łączącej Wnioskodawcę z pracodawcą, jak również w myśl art. 12 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wszelkie autorskie prawa majątkowe do stworzonych przez Wnioskodawcę dzieł, powstałych w związku z wykonywaniem obowiązków pracowniczych, przechodzą na pracodawcę. Pracodawca prowadzi dokładną ewidencję czasu pracy Wnioskodawcy. Prace nad wykonaniem programów komputerowych lub projektów systemów informatycznych są ewidencjonowane w odrębnych rejestrach informatycznych. Prowadzona ewidencja pozwala na dokładne wyodrębnienie czasu pracy poświęconego na poszczególne projekty i wykonywane zadania - wyrażone w godzinach czasu pracy. Jest to dowód na wykonywanie utworów (programów komputerowych) przez Wnioskodawcę.

Tygodniowe, miesięczne oraz roczne zestawienia z rejestrów ewidencji czasu pracy są akceptowane w zakresie wykonanych przez Wnioskodawcę prac i poświęconych na ten cel godzin przez bezpośredniego przełożonego Wnioskodawcy. Zaakceptowane przez Zarząd Spółki wydruki roczne z ewidencji czasu pracy zawierają czas pracy danego pracownika poświęcony na realizację poszczególnych zadań, w tym pracę przy konkretnych projektach informatycznych, stanowiących pracę twórczą.

Wnioskodawca w umowie o pracę z pracodawcą ma przewidzianą omawianą sytuację, tzn. to, że wykonuje zwykłe czynności, oraz to, że tworzy utwory w rozumieniu prawa autorskiego. Jest tam także uregulowane ile pracodawca płaci miesięcznie łącznie Wnioskodawcy za "zwykłe czynności" i za przeniesienie praw do tworzonych przez Wnioskodawcę utworów. Napisano również w umowie o pracę, iż ta globalna wartość wynagrodzenia będzie co miesiąc dzielona na dwie omawiane części i część przypadająca na przeniesienie praw do tworzonych przez Wnioskodawcę utworów będzie wyliczona jako iloczyn wartości całego wynagrodzenia Wnioskodawcy za dany miesiąc i procentowego czasu pracy przypadającego na tę część w danym miesiącu. Reszta wynagrodzenia należnego Wnioskodawcy za dany miesiąc jest za zwykłe czynności w tym miesiącu wykonywane przez Wnioskodawcę. Dlatego wartości obu części wynagrodzenia będą różne w różnych miesiącach.

Pracodawca - jako płatnik - w trakcie roku kalendarzowego oblicza i pobiera zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych stosując koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej przepisami art. 22 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w odniesieniu do całości otrzymywanego przez Wnioskodawcę wynagrodzenia (nie jest ono dzielone dla poboru podatku na dwie części). Takie też koszty wykazywane są w informacji rocznej PIT-11 sporządzanej dla Wnioskodawcy przez pracodawcę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca w związku z opisanym stanem faktycznym może w składanym przez siebie zeznaniu rocznym PIT zastosować do wynagrodzenia za przeniesienie na pracodawcę autorskich praw majątkowych 50% koszty uzyskania przychodu.

Zdaniem Wnioskodawcy w myśl art. 74 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej. Z kolei w myśl art. 12 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. W związku z powyższym dokonanie w umowie o pracę podziału wynagrodzenia na dwie części i podanie w niej sposobu wyliczenia części przypadającej za przeniesienie na pracodawcę autorskich praw majątkowych jest prawidłowe i dopuszczalne. Tym samym, możliwe będzie zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu w stosunku do części wynagrodzenia otrzymanego z tytułu rozporządzania autorskimi prawami majątkowymi, z tym, że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód. Wnioskodawca uważa przy tym, że na powyższe nie ma wpływu fakt, że w informacji rocznej PIT-11 wystawionej dla Wnioskodawcy pracodawca wykazuje zastosowane w trakcie roku koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zachodzą bowiem następujące przesłanki, będące jedynym warunkiem koniecznym do zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu:

1. praca wykonywana przez Wnioskodawcę jest twórcza tzn. niepowtarzalna, ma indywidualny charakter oraz spełnia przesłanki utworu określone w ww. ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych,

2. Wnioskodawca jest twórcą w rozumieniu tej ustawy,

3. uzyskanie przychodu przez twórcę musi wynikać z korzystania przez twórcę z tychże praw lub rozporządzania tymi prawami.

Podobnie uważają organy podatkowe np. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi nr IPTPB2/415-711/13-6/JR z 18 lutego 2014 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami określa się w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z zastrzeżeniem ust. 9a, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

W roku podatkowym łączne koszty uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 9 pkt 1-3, nie mogą przekroczyć 1/2 kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 (art. 22 ust. 9a ww. ustawy).

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęć użytych w art. 22 ust. 9 pkt 3, takich jak np. "twórca", "korzystanie przez twórców z praw autorskich" lub pojęć z nimi związanych, jak np. "utwór", zaś ustawodawca odsyła w tym względzie do odrębnych przepisów, przez które należy rozumieć ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.).

W myśl art. 1 ust. 1 tej ustawy, przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). W szczególności - jak stanowi ust. 2 tego przepisu - przedmiotem prawa autorskiego są utwory: 1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe); 2) plastyczne; 3) fotograficzne; 4) lutnicze; 5) wzornictwa przemysłowego; 6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne; 7) muzyczne i słowno - muzyczne; 8) sceniczne, sceniczno - muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne; 9) audiowizualne (w tym filmowe).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Natomiast z przepisu art. 8 ust. 2 ww. ustawy wynika, iż domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.

Kwestie prawne związane z powstaniem i nabyciem prawa autorskiego do utworów pracowniczych reguluje art. 12 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z ustępem 1 tego przepisu jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

Z kolei zgodnie z art. 74 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej.

Przychody z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich lub artystów wykonawców z praw pokrewnych albo rozporządzania tymi prawami, występują wówczas gdy spełnione są dwie przesłanki. Po pierwsze, konieczne jest wystąpienie przedmiotu praw majątkowych w postaci utworu lub artystycznego wykonania. Po drugie zaś, osiągnięty przychód musi być bezpośrednio związany z korzystaniem z określonych praw autorskich lub pokrewnych albo rozporządzaniem nimi, stanowić skutek takiego korzystania lub rozporządzenia w postaci odpowiedniego wynagrodzenia autorskiego lub wykonawczego.

W razie zatem wykonywania na podstawie stosunku pracy czynności zarówno chronionych prawem autorskim jak i nie będących przedmiotem prawa autorskiego, pozbawionych cech twórczych, udokumentowania wymaga, jaka część wynagrodzenia obejmuje wynagrodzenie z tytułu korzystania z prawa autorskiego, a jaka część dotyczy czynności nie chronionych prawem autorskim. Tylko bowiem wyraźne rozróżnienie, jak również dokumentowanie prac - utworów chronionych prawem autorskim oraz wypłaconych wynagrodzeń z tego tytułu daje podstawę do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów przy zapewnieniu właściwej realizacji obowiązków płatnika w zakresie prawidłowego obliczania i poboru zaliczek na podatek dochodowy. Podkreślenia przy tym wymaga, że zakwalifikowanie, czy wykonywana praca jest przedmiotem prawa autorskiego jest obowiązkiem płatnika, który dokonuje świadczeń z tego tytułu. Zaznaczyć również należy, że fakt korzystania przez podatnika z prawa autorskiego powinien być udokumentowany, gdyż warunkiem zastosowania kosztów, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy jest, aby zaistniał utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, twórca udzielił licencji na korzystanie z danego utworu, względnie by doszło do rozporządzenia majątkowymi prawami autorskimi do tworzonego dzieła.

Poza tym, stosowanie 50% -towych kosztów uzyskania przychodów do części wynagrodzenia pracownika dotyczy wyłącznie tych okresów zatrudnienia, w których praca o charakterze twórczym jest rzeczywiście wykonywana. Tym samym, ww. podwyższone 50% -towe koszty uzyskania przychodów nie znajdują zastosowania do wynagrodzenia np. za czas niezdolności do pracy lub za czas urlopu. Dokonując wypłat wynagrodzeń płatnik powinien więc w prowadzonej ewidencji wyodrębniać również wynagrodzenia objęte 50%-tową stawką kosztów uzyskania przychodów od pozostałych wynagrodzeń związanych z pracami nie będącymi przedmiotem praw autorskich lub praw pokrewnych.

Z uwagi na złożoność problematyki i różne zasady organizacji pracy nie można podać uniwersalnych zasad prowadzenia ewidencji prac stanowiących przedmiot prawa autorskiego. Przyjąć jednak należy, że podstawowym warunkiem prowadzenia takiej ewidencji jest ustalenie (niezależnie od tego w jakiej formie) zakresu prac wykonywanych w danym zakładzie pracy w ramach stosunku pracy, które mogą stanowić przedmiot prawa autorskiego. Dla każdego pracownika wymagane jest natomiast prowadzenie przez pracodawcę imiennej ewidencji prac zawierającej wykaz prac wykonywanych w ramach stosunku pracy, w wyniku których powstają utwory stanowiące przedmiot prawa autorskiego i wypłacanych z tego tytułu wynagrodzeń.

Mając zatem na uwadze okoliczności faktyczne przedstawione we wniosku i powołany wyżej stan prawny stwierdzić zatem należy, że w sytuacji gdy wykonywana przez Wnioskodawcę praca jest twórcza, tzn. niepowtarzalna, ma indywidualny charakter, w szczególności zaś spełnia przesłanki utworu określone w ww. ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz Wnioskodawca jest twórcą i korzysta z praw autorskich w rozumieniu ww. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, do części wynagrodzenia ze stosunku pracy ustalonego zgodnie z ewidencją czasu pracy (pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód) wypłacanego tytułem przeniesienia praw autorskich mogą być zastosowane 50% koszty uzyskania przychodu, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwzględnieniem normy prawnej zawartej w art. 22 ust. 9a ww. ustawy.

Na podstawie wprowadzonego od dnia 1 stycznia 2013 r. ograniczenia wysokości ww. kosztów w roku podatkowym wynikającego z art. 22 ust. 9a ustawy koszty te nie mogą przekroczyć 1/2 kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Natomiast do pozostałej części wynagrodzenia norma kosztów uzyskania powinna być ustalona zgodnie z postanowieniami art. 22 ust. 2 wymienionej ustawy.

Realizacja powyższych zasad nakłada na jednostki organizacyjne zatrudniające twórców obowiązek wyodrębnienia prac objętych prawami autorskimi i przysługujących z tego tytułu wynagrodzeń. Niezależnie jednak od tego, czy płatnik przy obliczaniu zaliczek na podatek stosował do części wynagrodzenia koszty uzyskania przychodów określone w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (i tym samym od tego, czy ww. koszty ujął w informacji PIT-11), podatnik ma prawo do uwzględnienia w rozliczeniu rocznym przysługujących w odniesieniu do przychodu osiągniętego z praw autorskich 50%-towych kosztów uzyskania. Przy tym, informację o wysokości tego wynagrodzenia podatnik też powinien uzyskać od płatnika.

Reasumując, przy spełnieniu warunków zastosowania kosztów uzyskania przychodów określonych w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy Wnioskodawca może uwzględnić ww. koszty w rocznym zeznaniu podatkowym (korekcie rocznego zeznania podatkowego).

Niemniej jednak możliwość złożenia korekty zeznania podatkowego jest również związana bezpośrednio z instytucją przedawnienia zobowiązania podatkowego (art. 68-71 Ordynacji podatkowej). W świetle ww. przepisów okres przedawnienia wynosi natomiast - co do zasady - pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Jednocześnie podkreślić należy, że ocena stanowiska Wnioskodawcy została dokonana jedynie na podstawie przepisów prawa podatkowego. Definicja prawa podatkowego zawarta jest w art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, w świetle której, ilekroć w ustawie jest mowa o przepisach prawa podatkowego - rozumie się przez to przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych.

Organy podatkowe nie są właściwe w zakresie rozstrzygania autorskiego charakteru wykonywanych czynności. Interpretacja przepisów ustawy o prawie autorskim nie leży w kompetencji organów podatkowych. Organy podatkowe nie są zatem uprawnione do orzekania, czy określony rezultat pracy jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego, komu, tj. pracownikowi czy pracodawcy przysługują w niniejszej sprawie autorskie prawa majątkowe i na jakiej podstawie (ustawy czy umowy stron) może dojść do przekazania pracodawcy przez pracownika tych praw.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.