ITPB2/4511-442/16/AB - Określenie skutków podatkowych odpracowania zaległego czynszu i innych opłat.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 12 kwietnia 2016 r. (data wpływu 25 kwietnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania zaległego czynszu i innych opłat - jest prawidłowe.

W dniu 25 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania zaległego czynszu i innych opłat.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Burmistrz, jako zarządzający mieszkaniowym zasobem Gminy, zamierza zaproponować najemcom lokali mieszkalnych trwale zalegających z zapłatą czynszu i innych opłat niezależnych od właściciela, możliwość jego odpracowania na wniosek najemcy (dłużnika).

Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku najemcy i określeniu przez Burmistrza możliwości wykonania i zakresu czynności świadczenia rzeczowego podpisywana byłaby umowa dotycząca zamiany formy spłaty zadłużenia ze świadczenia pieniężnego na świadczenie rzeczowe.

Wykonywane w ramach umowy prace rozliczane będą na podstawie karty rozliczenia czasowego. Wartość świadczenia rzeczowego zostanie ustalona, jako iloczyn rzeczywistego czasu wykonywania świadczenia oraz stawki w wysokości 10 zł za godzinę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy ze świadczenia rzeczowego jakim byłoby odpracowanie zaległego czynszu i innych opłat niezależnych od właściciela w miejsce zapłaty świadczenia pieniężnego (zapłaty zaległego czynszu i innych opłat) powstanie po stronie najemcy - dłużnika znajdującego się w trudnej sytuacji życiowej przychód podlegający opodatkowaniu.

Zdaniem Wnioskodawcy zgodnie z art. 659 § 1 Kodeksu cywilnego "poprzez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz". W myśl art. 659 § 2 "czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju".

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że umowy/porozumienia zawierane z dłużnikami (najemcami i/lub osobami nieposiadającymi tytułu prawnego do lokalu, a zajmującymi lokale komunalne) w sprawie odpracowania zaległego czynszu i innych opłat niezależnych od właściciela oznaczają, iż dłużnik ma na celu wyłącznie wywiązanie się z obowiązku świadczenia i zmierza do wygaśnięcia zobowiązania, a nie do uzyskania przychodu. Wnioskodawca uważa, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie rzeczowe w postaci odpracowania zastępuje płatność pieniężną (czynsz i inne opłaty niezależne od właściciela) w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego w związku z art. 659 Kodeksu cywilnego, nie stanowi źródła przychodów podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i Gmina, jako płatnik nie ma obowiązku poboru z tego tytułu zaliczek na ten podatek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Burmistrz, jako zarządzający mieszkaniowym zasobem Gminy, zamierza zaproponować najemcom lokali mieszkalnych trwale zalegających z zapłatą czynszu i innych opłat niezależnych od właściciela, możliwość jego odpracowania na wniosek najemcy (dłużnika).

Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku najemcy i określeniu przez Burmistrza możliwości wykonania i zakresu czynności świadczenia rzeczowego podpisywana byłaby umowa dotycząca zamiany formy spłaty zadłużenia ze świadczenia pieniężnego na świadczenie rzeczowe.

Wykonywane w ramach umowy prace rozliczane będą na podstawie karty rozliczenia czasowego. Wartość świadczenia rzeczowego zostanie ustalona, jako iloczyn rzeczywistego czasu wykonywania świadczenia oraz stawki w wysokości 10 zł za godzinę.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z powyższego wynika, że wynajmujący jest zobowiązany do zapłaty czynszu najemcy, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

Zgodnie z brzmieniem art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem jej jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (w tym przypadku zaległego czynszu i innych opłat) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Przechodząc do podatkowych aspektów opisanych czynności stwierdzić należy, że co do zasady wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony opis zdarzenia przyszłego oraz powołane wyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, iż po stronie najemcy - dłużnika nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu w związku z odpracowaniem przez niego zobowiązań z tytułu zaległego czynszu i innych opłat, a co za tym idzie, na Wnioskodawcy nie będą ciążyły z tego tytułu obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.