ITPB2/4511-400/15/IL

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 10 marca 2015 r. (data wpływu 12 marca 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 13 kwietnia 2015 r. (data wpływu 17 kwietnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zamiany lokalu mieszkalnego - jest prawidłowe.

W dniu 12 marca 2015 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 13 kwietnia 2015 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zamiany lokalu mieszkalnego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 16 czerwca 1998 r. Wnioskodawczyni stała się wraz z mężem współwłaścicielką domu jednorodzinnego w udziale wynoszącym 8/15. Pozostałe udziały w wysokości 7/15 w ww. domu posiadała babcia Wnioskodawczyni. W dniu 23 kwietnia 2004 r. jeszcze w trakcie trwania związku małżeńskiego Wnioskodawczyni wyłączyła majątkową małżeńską wspólność ustawową i stała się współwłaścicielką swojej części tj. udziałów w wysokości 4/15. Mąż Wnioskodawczyni posiadał udziały w wysokości 4/15. Po śmierci babci Wnioskodawczyni w 2002 r. jej udziały w wysokości 7/15 otrzymała w dniu 14 maja 2004 r. matka Wnioskodawczyni. W dniu 19 stycznia 2007 r. nastąpił rozwód. Następnie w dniu 6 lipca 2007 r. matka Wnioskodawczyni w drodze umowy darowizny przekazała Wnioskodawczyni udziały w przedmiotowym domu jednorodzinnym w wysokości 7/15. W związku z tym Wnioskodawczyni stała się współwłaścicielką większości udziałów tj. w wysokości 11/15. W 2009 r. Wnioskodawczyni założyła sprawę o podział majątku i dnia 29 stycznia 2013 r. otrzymała postanowienie Sądu, w sprawie podziału majątku wspólnego i zniesienia współwłasności. Przedmiotem podziału majątku był dom mieszkalny i hala gospodarcza. Dom został podzielony na dwa lokale mieszkalne z odrębnymi wejściami i mediami. Lokal nr 1 na parterze domu, oraz halę gospodarczą znajdującą się na posesji otrzymała Wnioskodawczyni na wyłączną własność. Natomiast lokal nr 2 na piętrze otrzymał były mąż Wnioskodawczyni. Wartość otrzymanego przez Wnioskodawczynię lokalu mieszkalnego, wraz z halą gospodarczą mieściła się w ramach posiadanego przez nią dotychczas udziału. Tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym i współwłasności, oraz rozliczania wydatków i nakładów Sąd zasadził od byłego męża na rzecz Wnioskodawczyni spłatę w wysokości 74.591 zł 01 gr. Od tego wyroku były mąż Wnioskodawczyni odwołał się do Sądu Okręgowego, który wydał postawienie oddalające apelację i utrzymał w mocy wyrok Sądu I instancji. W dniu 13 sierpnia 2014 r. Wnioskodawczyni zamieniła swój lokal mieszkalny, nadający się do generalnego remontu, na mieszkanie w bloku, również do kapitalnego remontu. Wartość zamienianych lokali została określona na kwotę 230.000 zł, z uwagi na to, że były przeznaczone do remontu. Zamiana nastąpiła bezgotówkowo.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w związku z zamianą bezgotówkową lokalu mieszkalnego oraz hali gospodarczej na lokal mieszkalny Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do opłaty dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni z tytułu zamiany bezgotówkowej nie będzie zobowiązana do takiej opłaty. Wnioskodawczyni wskazuje, że na podziale majątku nic nie zyskała, otrzymała to co posiadała wcześniej, będąc jednocześnie współwłaścicielka od 1998 r., czyli przed 2009 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego, stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 16 czerwca 1998 r. Wnioskodawczyni stała się wraz z mężem współwłaścicielką domu jednorodzinnego w udziale wynoszącym 8/15. Pozostałe udziały w wysokości 7/15 w ww. domu posiadała babcia Wnioskodawczyni. W dniu 23 kwietnia 2004 r. jeszcze w trakcie trwania związku małżeńskiego Wnioskodawczyni wyłączyła majątkową małżeńską wspólność ustawową i stała się współwłaścicielką swojej części tj. udziałów w wysokości 4/15. Mąż Wnioskodawczyni posiadał udziały w wysokości 4/15. Po śmierci babci Wnioskodawczyni w 2002 r. jej udziały w wysokości 7/15 otrzymała w dniu 14 maja 2004 r. matka Wnioskodawczyni. W dniu 19 stycznia 2007 r. nastąpił rozwód. Następnie w dniu 6 lipca 2007 r. matka Wnioskodawczyni w drodze umowy darowizny przekazała Wnioskodawczyni udziały w przedmiotowym domu jednorodzinnym w wysokości 7/15. W związku z tym Wnioskodawczyni stała się współwłaścicielką większości udziałów tj. w wysokości 11/15. W 2009 r. Wnioskodawczyni założyła sprawę o podział majątku i dnia 29 stycznia 2013 r. otrzymała postanowienie Sądu, w sprawie podziału majątku wspólnego i zniesienia współwłasności. Przedmiotem podziału majątku był dom mieszkalny i hala gospodarcza. Dom został podzielony na dwa lokale mieszkalne z odrębnymi wejściami i mediami. Lokal nr 1 na parterze domu, oraz halę gospodarczą znajdującą się na posesji otrzymała Wnioskodawczyni na wyłączną własność. Natomiast lokal nr 2 na piętrze otrzymał były mąż Wnioskodawczyni. Wartość otrzymanego przez Wnioskodawczynię lokalu mieszkalnego, wraz z halą gospodarczą mieściła się w ramach posiadanego przez nią dotychczas udziału. Tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym i współwłasności, oraz rozliczania wydatków i nakładów Sąd zasadził od byłego męża na rzecz Wnioskodawczyni spłatę w wysokości 74.591 zł 01 gr. Od tego wyroku były mąż Wnioskodawczyni odwołał się do Sądu Okręgowego, który wydał postawienie oddalające apelację i utrzymał w mocy wyrok Sądu I instancji. W dniu 13 sierpnia 2014 r. Wnioskodawczyni zamieniła swój lokal mieszkalny, nadający się do generalnego remontu, na mieszkanie w bloku, również do kapitalnego remontu. Wartość zamienianych lokali została określona na kwotę 230.000 zł, z uwagi na to, że były przeznaczone do remontu. Zamiana nastąpiła bezgotówkowo.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny wskazać należy, że użyte w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie "odpłatne zbycie" oznacza przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Tym samym "odpłatne zbycie" obejmuje swoim zakresem nie tylko umowę sprzedaży. Aby dana czynność miała charakter odpłatnej nie musi jej bowiem towarzyszyć świadczenie pieniężne i przepływ gotówkowy. Forma bezpośredniej wymiany towarów, jaką jest uregulowana w art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) umowa zamiany również stanowi odpłatne zbycie rzeczy.

Z ww. przepisu wynika, że przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.

Ekwiwalentem w tym wypadku jest inna rzecz, a nie wartości pieniężne. Zamiana jest więc umową o podobnym charakterze co sprzedaż. Świadczy o tym między innymi fakt, że ustawodawca nie reguluje odrębnie tej umowy, a jedynie w art. 604 Kodeksu cywilnego stanowi, że do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

Zasadnicza różnica między umową sprzedaży a umową zamiany polega na tym, że w umowie zamiany formę zapłaty stanowi inna rzecz. Zamiana więc podobnie jak umowa sprzedaży stanowi formę odpłatnego zbycia.

Wobec powyższego, skoro zamiana stanowi formę odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, to w sytuacji, gdy została dokonana przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co pociąga za sobą określone skutki podatkowe.

Stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, iż niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa) oraz żaden z małżonków w czasie jej trwania nie może rozporządzać swymi prawami do majątku wspólnego.

Opisany ustrój majątkowy trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba że w czasie trwania związku małżeńskiego: 1) małżonkowie zawarli małżeńską umowę majątkową, 2) z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków sąd orzekł zniesienie wspólności, 3) wspólność ustała z mocy prawa na skutek ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków.

Zniesienie wspólności ustawowej kreuje prawo małżonków do majątku wspólnego na zasadzie współwłasności w częściach ułamkowych, które z reguły jest stanem przejściowym i prowadzi do podziału majątku.

Zgodnie z art. 1037 Kodeksu cywilnego w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Natomiast współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, iż własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom (art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz. U. Nr 16, poz. 93 późn. zm.). W myśl art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej Kodeksu cywilnego, o czym stanowi art. 196 § 2 tej ustawy.

Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu. Natomiast na podstawie art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w wyniku podziału majątku wspólnego i zniesienia współwłasności jest nabyciem tych rzeczy. Mając na uwadze przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego i zniesienia współwłasności, tylko wówczas jeśli:

* podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub

* jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku tego podziału mieści się w udziale, jaki przysługuje jej w majątku wspólnym.

Za datę nabycia nieruchomości, która przypadła danej osobie w wyniku podziału majątku wspólnego i zniesienia współwłasności należy przyjąć datę jej pierwotnego nabycia pod warunkiem, że wartość otrzymanej w wyniku tej czynności przez daną osobę nieruchomości mieści się w udziale, jaki tej osobie przysługuje w majątku objętym podziałem. Jeżeli natomiast wartość otrzymanej nieruchomości przekracza ten udział, to wówczas za datę nabycia tej części nieruchomości (prawa), która przekracza udział w ww. majątku wspólnym należy przyjąć dzień, w którym dokonano podziału majątku dorobkowego małżeńskiego i zniesienia współwłasności.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że skoro wartość otrzymanego przez Wnioskodawczynię majątku w wyniku podziału majątku wspólnego i zniesienia współwłasności tj. lokalu mieszkalnego, wraz z halą gospodarczą mieściła się w ramach posiadanego dotychczas udziału, to uznać należy, że przedmiotową nieruchomość Wnioskodawczyni nabyła w części w 1998 r. tj. w roku jej nabycia do majątku wspólnego, oraz w części w 2007 r. w drodze umowy darowizny od matki.

W konsekwencji bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy liczyć od końca 1998 i 2007 r. i upłynął z dniem 31 grudnia 2003 r., oraz z dniem 31 grudnia 2012 r.

W związku z tym, odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego, wraz z halą gospodarczą w drodze zamiany nastąpiło po upływie 5 lat, o których mowa w ww. przepisie. W konsekwencji nie stanowi źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i przychód uzyskany z tego tytułu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.