ITPB2/4511-311/15/DSZ - PIT w zakresie opodatkowania odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 11 lutego 2015 r. (data wpływu 16 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości jest - nieprawidłowe.

W dniu 16 lutego 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wraz z byłym mężem aktem notarialnym z dnia 19 marca 2013 r. Wnioskodawczyni nabyła do wspólnoty majątkowej małżeńskiej nieruchomość położoną w B. Następnie w związku z rozwiązaniem związku małżeńskiego wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 17 kwietnia 2014 r. Wnioskodawczyni stała się właścicielką udziału wynoszącego 1/2 w tej nieruchomości.

Aktem notarialnym z dnia 29 lipca 2014 r. Wnioskodawczyni dokonała sprzedaży ww. udziału wynoszącego 1/2 w nieruchomości zabudowanej położonej w miejscowości B. Cena zbywanego udziału w nieruchomości ustalona została na kwotę 200.000 zł, która została zapłacone poprzez zwolnienie Wnioskodawczyni w całości z długu kredytowego jaki Wnioskodawczyni posiadała w Banku, to znaczy poprzez przejęcie tego długu przez nabywcę udziału w nieruchomości, za zgodą Banku na podstawie art. 519 § 1 i § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego.

Wnioskodawczyni wskazuje, że Jej dług wynikał z faktu zaciągnięcia przez Nią i Jej byłego męża kredytu na budowę nieruchomości w miejscowości B.

Wnioskodawczyni we wrześniu 2014 r. zakupiła mieszkanie na kredyt przy wkładzie własnym 25.000 zł plus koszty notarialne.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przeniesienie własności udziału w nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu, bez otrzymania ustalonej w umowie ceny stanowi przychód w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych skutkujący zapłaceniem podatku dochodowego?

W ocenie Wnioskodawczyni, dokonane przez Nią zbycie udziału w nieruchomości nie stanowi przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przedmiotowej sprawie, jak zauważa, miało miejsce nieodpłatne przejęcie długu. W wyniku tej czynności Wnioskodawczyni nie otrzymała żadnej kwoty za sprzedany udział w nieruchomości, a jedynie została zwolniona z zobowiązania kredytowego, jakie posiadała w Banku. Wnioskodawczyni wskazuje, że przepisy Kodeksu cywilnego dopuszczają możliwość, aby przejęcie długu nastąpiło poprzez zawarcie umowy pomiędzy dłużnikiem, a osobą trzecią za zgodą wierzyciela (Banku). Taka sytuacja miała miejsce w przedmiotowej sprawie. Przejęcie długu może być czynnością prawną odpłatną. Za zwolnienie z długu Wnioskodawczyni była zobowiązana zapłacić w formie przeniesienia udziału wynoszącego 1/2 we własności nieruchomości.

Zdaniem Wnioskodawczyni nie można dokonanej transakcji uznać jako odpłatne zbycie udziału w nieruchomości stanowiące przychód w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a. Uznanie tej transakcji jako sprzedaży stanowiącej przychód pozbawiłoby Jej bowiem prawa do skorzystania z ulgi wynikającej z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie otrzymując bowiem żadnych środków pieniężnych od kupującego tytułem zapłaty ceny (cena stanowiła zwolnienie Wnioskodawczyni z długu) Wnioskodawczyni nie mogła ich wydatkować na dalsze cele mieszkaniowe. W związku z tym od całości ceny stanowiącej zwolnienie Jej z długu zobowiązana byłaby do zapłaty podatku dochodowego. Taka interpretacja, w opinii Wnioskodawczyni, powodowałaby nierówne traktowanie podatników. W związku z tym Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że dokonana przez Nią transakcja sprzedaży w zamian za zwolnienie z długu nie stanowi przychodu o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tej sytuacji dokonana czynność prawna nie stanowi bowiem w Jej opinii podstawy do opodatkowania podatkiem dochodowym z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wraz z byłym mężem aktem notarialnym z dnia 19 marca 2013 r. Wnioskodawczyni nabyła do wspólnoty majątkowej małżeńskiej nieruchomość położoną w B. Następnie w związku z rozwiązaniem związku małżeńskiego wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 17 kwietnia 2014 r. Wnioskodawczyni stała się właścicielką udziału wynoszącego 1/2 w tej nieruchomości.

Aktem notarialnym z dnia 29 lipca 2014 r. Wnioskodawczyni dokonała sprzedaży ww. udziału wynoszącego 1/2 w nieruchomości zabudowanej położonej w miejscowości B. Cena zbywanego udziału w nieruchomości ustalona została na kwotę 200.000 zł, która została zapłacona poprzez zwolnienie Wnioskodawczyni w całości z długu kredytowego jaki Wnioskodawczyni posiadała w Banku, to znaczy poprzez przejęcie tego długu przez nabywcę udziału w nieruchomości, za zgodą Banku na podstawie art. 519 § 1 i § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego.

Mając na uwadze powyższe, w celu udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy zbycie ww. udziału w nieruchomości stanowi źródło przychodu w rozumieniu w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ww. ustawy i tym samym czy uzyskany z tego tytułu dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie, czy w sytuacji opisanej we wniosku doszło do odpłatnego zbycia udziału w prawie własności ww. nieruchomości.

Należy zauważyć, iż w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy ustawodawca posłużył się niedookreślonym terminem "odpłatne zbycie". Zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych jak również inne akty prawne nie zawierają legalnej definicji "odpłatnego zbycia" rzeczy lub praw. Tym samym, w celu ustalenia znaczenia tego terminu, należy posłużyć się wynikami wykładni językowej.

Odpłatne zbycie, zgodnie z językowym (potocznym) rozumieniem tego terminu, to zbycie rzeczy lub prawa za wynagrodzeniem. Terminem przeciwstawnym do zbycia odpłatnego jest zbycie nieodpłatne to jest takie, gdy za zbytą rzecz lub prawo zbywca nie otrzymuje świadczenia wzajemnego, przenosząc ich własność pod tytułem darmym.

Należy zauważyć, że "płatność" nie musi mieć charakteru pieniężnego w postaci konkretnego przepływu gotówkowego. Płatność może oznaczać również uzyskanie świadczenia wzajemnego w postaci zapłaty w naturze (otrzymanie w zamian innych rzeczy lub praw), działania, zaniechania lub znoszenia. Innymi słowy, pod pojęciem płatności nie należy rozumieć wyłącznie zapłaty ceny w pieniądzu (zwiększenie aktywów zbywcy) - płatnością może być również zwolnienie z długu czy potrącenie wzajemnych, wymagalnych wierzytelności (zmniejszenie pasywów zbywcy).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, iż Wnioskodawczyni w zamian za przeniesienie na swojego wierzyciela udziału w nieruchomości otrzymała świadczenie wzajemne polegające na zwolnieniu Jej z ciążącego na Niej długu. Innymi słowy, zbyła Ona przedmiotowy udział za zwolnienie z długu. Zwolnienie z długu miało więc w niniejszej sytuacji dla Wnioskodawczyni określoną wartość majątkową, gdyż w jego wyniku przestała być zobowiązana wobec swojego wierzyciela do zapłaty określonej kwoty pieniężnej. Wartość długu, z którego Wnioskodawczyni została zwolniona w zamian za przeniesienie udziału w prawie własności nieruchomości jest wobec tego dla Niej wynagrodzeniem za przeniesienie ww. udziału.

Skoro, jak ustalono powyżej, przeniesienie udziału w prawie własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu mieści się w zakresie przedmiotowym pojęcia odpłatnego zbycia, a od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie przedmiotowych udziałów do daty jego zbycia nie upłynęło pięć lat, to dokonane zbycie stanowi źródło przychodów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 ww. ustawy, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Z kolei w myśl ust. 2 cyt. przepisu podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio (art. 19 ust. 1 ww. ustawy).

Wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia (art. 19 ust. 3 ww. ustawy).

Z kolei w myśl przepisu art. 22 ust. 6c ww. ustawy, koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Wysokość nakładów, o których mowa w ust. 6c i 6d, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych (art. 22 ust. 6e ww. ustawy).

Stosownie do art. 30e ust. 4 ww. ustawy, po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł (art. 30 ust. 5 ww. ustawy).

W przypadku niewypełnienia warunków określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131 podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, i do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę; odsetki nalicza się od następnego dnia po upływie terminu płatności, o którym mowa w art. 45 ust. 4 pkt 4, do dnia zapłaty podatku włącznie (art. 30e ust. 7 ww. ustawy).

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Katalog wydatków na własne cele mieszkaniowe określa przepis art. 21 ust. 25 ww. ustawy. Stanowi on, że za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się:

Przez własny budynek, lokal lub pomieszczenie, o których mowa w ust. 25 pkt 1 lit. d i e, rozumie się budynek, lokal lub pomieszczenie stanowiące własność lub współwłasność podatnika lub do którego podatnikowi przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udział w takich prawach (art. 21 ust. 26 ww. ustawy).

W przypadku ponoszenia wydatków na cele mieszkaniowe w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium podatnik ponosi wydatki na cele mieszkaniowe (art. 21 ust. 27 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 21 ust. 28 ww. ustawy, za wydatki, o których mowa w ust. 25, nie uważa się wydatków poniesionych na:

- przeznaczonych na cele rekreacyjne.

W przypadku gdy kredyt (pożyczka), o którym mowa w ust. 25 pkt 2 lit. a-c, stanowi część kredytu (pożyczki) przeznaczonego na spłatę również innych niż wymienione w tych przepisach zobowiązań kredytowych (pożyczkowych) podatnika, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki przypadające na spłatę kredytu (pożyczki) określonego w ust. 25 pkt 2 lit. a-c oraz zapłacone odsetki od tej części kredytu (pożyczki), która proporcjonalnie przypada na spłatę kredytu (pożyczki), o których mowa w ust. 25 pkt 2 lit. a-c (art. 21 ust. 29 ww. ustawy).

W myśl art. 21 ust. 30 tej ustawy, przepis ust. 1 pkt 131 nie ma zastosowania do tej części wydatków, o których mowa w ust. 25 pkt 2, które podatnik uwzględnił korzystając z ulg podatkowych, w rozumieniu Ordynacji podatkowej, przy opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz do tej części wydatków, o których mowa w ust. 25 pkt 2, którymi sfinansowane zostały wydatki określone w ust. 25 pkt 1, uwzględnione przez podatnika korzystającego z ulg podatkowych, w rozumieniu Ordynacji podatkowej, przy opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Oznacza to, że podstawową okolicznością decydującą o zastosowaniu zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest przeznaczenie przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych na własne cele mieszkaniowe wymienione w przepisie art. 21 ust. 25 ww. ustawy począwszy od dnia odpłatnego zbycia nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie. Zawarte w tym artykule wyliczenie tzw. wydatków mieszkaniowych, których realizacja powoduje zwolnienie z opodatkowania kwot dochodu uzyskanego z odpłatnego zbycia nieruchomości, ma bowiem charakter wyczerpujący (enumeratywny).

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, iż w niniejszej sprawie całość uzyskanego przez Wnioskodawczynię przychodu w drodze odpłatnego zbycia udziału w prawie własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu, podlega opodatkowaniu na podstawie cytowanego powyżej art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zauważyć należy bowiem, że dla skorzystania ze zwolnienia o którym mowa w tym przepisie niewystarczające jest wydatkowanie określonej kwoty na określony cel niezależnie od źródła jej uzyskania (z całego majątku podatnika). Wskazana regulacja wymaga bowiem wydatkowania na określony cel i w oznaczonym czasie wyłącznie kwoty uzyskanej z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ww. ustawy. Podkreślić należy natomiast, że w niniejszej sprawie nie doszło do uzyskania przez Wnioskodawczynię konkretnej kwoty (zwiększenia Jej aktywów), która mogłaby zostać wydatkowana na wskazane w ustawie cele, lecz do zwolnienia Jej z zadłużenia względem osoby trzeciej (zmniejszenia Jej pasywów). W związku z tym brak jest po stronie Wnioskodawczyni środków, które mogłaby przekazać (wydatkować) na cele wskazane w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.