ITPB2/4511-264/15/RH

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2012 r. poz. 770 ze późn. zm) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 5 lutego 2015 r. (data wpływu 9 lutego 2015 r.) uzupełnionym pismem z dnia 29 kwietnia 2015 r. oraz pismem z dnia 6 maja 2015 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 9 lutego 2015 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony pismem z dnia 29 kwietnia 2015 r. oraz pismem z dnia 6 maja 2015 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest wraz z siostrą właścicielką działki w G., na której w latach siedemdziesiątych posadowiono bezprawnie sieć ciepłowniczą należącą do Przedsiębiorstwa x w G. (x). Przedmiotowa działka nie jest i nie była ziemią rolną.

Od początku lat dziewięćdziesiątych (1992 r.) prowadzona była korespondencja dotycząca uzyskania odszkodowania z tytułu posadowienia na działce Wnioskodawczyni sieci ciepłowniczej, która nie przyniosła efektu w postaci porozumienia.

W dniu 22 listopada 2006 r. wraz z rodzeństwem Wnioskodawczyni złożyła pozew do Sądu Rejonowego Wydział I Cywilny o zapłatę z tytułu utraconej wartości nieruchomości.

W dniu 16 stycznia 2007 r. "x" zawiesił postępowanie dotyczące roszczenia Wnioskodawczyni i wystąpił o stwierdzenie zasiedzenia.

W dniu 5 sierpnia 2011 r. Sąd Rejonowy Wydział VII Cywilny oddalił Wniosek "x" o zasiedzenie.

"X" złożył apelację do Sądu Okręgowego, którą Sąd w dniu 30 kwietnia 2012 r. oddalił.

W dniu 29 czerwca 2012 r. Wnioskodawczyni złożyła Wniosek do Sądu Rejonowego o podjęcie zawieszonego postępowania.

Wnioskodawczyni wskazuje, iż w dniu 28 lutego 2013 r. pomiędzy nią a "x" doszło do zawarcia porozumienia i podpisania aktu notarialnego w wyniku którego w dniu 26 marca 2013 r. z tytułu odszkodowania za utraconą wartość została wypłacona kwota 30.000 zł natomiast z tytułu ustanowienia służebności przesyłu jednorazowe wynagrodzenie w kwocie 15.000 zł (do podziału w równej części pomiędzy Wnioskodawczynię i jej siostrę).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy podatek dochodowy jest należny od odszkodowania z tytułu utraconej wartości nieruchomości i jednorazowego wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności?

Zdaniem Wnioskodawczyni podatek dochodowy od odszkodowania i od jednorazowego wynagrodzenia z tytułu służebności w tej sytuacji jest nienależny, ponieważ Wnioskodawczyni walczyła o odszkodowanie przez 19 lat ponosząc z tego tytułu następujące koszty:

* trzy razy Wnioskodawczyni zapłaciła podatek spadkowy od pełnowartościowej ziemi (śmierć ojca, matki, siostry),

* Wnioskodawczyni płaci podatek od nieruchomości od całej posiadanej ziemi, a część zajmuje sieć ciepłownicza,

* Wnioskodawczyni zapłaciła koszty sądowe i koszty zastępstwa procesowego wnosząc pozew do sądu,

* Wnioskodawczyni opłaciła koszty operatu szacunkowego aby znać realną wartość utraconej wartości.

W odczuciu Wnioskodawczyni nie wzbogaciła się, tylko poniosła koszty, które nie zostały pokryte przez uzyskane od "x" kwoty.

Wnioskodawczyni nadmienia, iż działki tej przez lata nie mogła sprzedać. Straciła ona wielu kupców z uwagi na trwający w sądzie spór. Ponadto sieć ciepłownicza posadowiona na działce znacznie ogranicza warunki zabudowy, w związku z tym nie może ona wybudować na działce takiego budynku jak by chciała.

Podsumowując, Wnioskodawczyni wskazuje, iż w jej opinii wysoce niesprawiedliwym jest pobieranie podatku dochodowego od wyżej wskazanego wynagrodzenia i odszkodowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyty we wskazanym przepisie zwrot "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy bowiem mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego w niniejszej sprawie stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni w dniu 26 marca 2013 r. otrzymała na podstawie zawartego porozumienia z Przedsiębiorstwem x w G. odszkodowanie za utraconą wartość nieruchomości oraz jednorazowe wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, w związku z posadowieniem na jej działce sieci ciepłowniczej. Przedmiotowa działka nie jest i nie była ziemią rolną.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 3 października 2014 r., wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Z treści przepisu określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 wynika, że zwolnieniu podlegają odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie odszkodowania, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, iż odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości, które Wnioskodawczyni otrzymała na podstawie porozumienia zawartego z Przedsiębiorstwem x w G. nie mieści się w dyspozycji wskazanego przez Wnioskodawczynię przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto stwierdzić należy, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy, wolne od podatku są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

Powołany wyżej przepis art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, że przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Wskazać przy tym należy, że ww. zwolnienie przysługuje tylko i wyłącznie posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, którego to pojęcia ustawa o podatku dochodowym nie definiuje. W celu wyjaśnienia tej kwestii odsyła jednak, zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 4 ww. ustawy, do przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1381).

Stosownie do art. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Natomiast w myśl art. 2 ust. 1, za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Przepis art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) stanowi, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Natomiast zgodnie z art. 305¹ Kodeksu cywilnego, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Stosownie do art. 3054 Kodeksu cywilnego, do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

W myśl art. 305² § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (art. 305² § 2 Kodeksu cywilnego).

W świetle powyższego, służebność przesyłu ustanawiana jest na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Wymaga to zawarcia stosownej umowy przez zainteresowane strony albo wydania konstytucyjnego orzeczenia sądu (postanowienia) zapadającego na wniosek strony występującej z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu.

Odnosząc się zatem do kwestii zastosowania w niniejszej sprawie zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uwzględniając zasadę, że przepisy stanowiące ulgi będące odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania winny być interpretowane ściśle, stwierdzić należy, że zwolnieniu określonemu w tym przepisie podlegają tylko odszkodowania wypłacone na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód) posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, rekultywacji gruntów oraz szkód poniesionych w uprawach rolnych i drzewostanie w wyniku prowadzonych na tych gruntach określonych inwestycji. Niezbędnym do skorzystania z analizowanej preferencji podatkowej jest więc łączne spełnienie wszystkich warunków wskazanych w treści przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy. Niespełnienie chociażby jednego z nich skutkuje bowiem utratą prawa do skorzystania z omawianego zwolnienia.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że jakkolwiek co do zasady (wynagrodzenie) odszkodowanie za ustanowienie służebności przesyłu na gruntach stanowiących gospodarstwo rolne w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym, zgodnie z treścią przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest wolne od podatku dochodowego, co potwierdza interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 21 maja 2014 r. znak DD3/033/126/CRS/14/RD-462644/14, o tyle w niniejszej sprawie taka sytuacja nie zachodzi. Zgodnie bowiem z przedstawionym stanem faktycznym, Wnioskodawczyni otrzymała wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu na działce będącej Jej własnością, jednakże nie będącej ziemią rolną. Tym samym, z uwagi na niewypełnienie warunków zawartych w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwota ta nie może skorzystać z analizowanego zwolnienia. Zwolnieniem tym nie jest również objęte odszkodowanie które Wnioskodawczyni otrzymała za obniżenie wartości nieruchomości, gdyż nie mieści się w dyspozycji analizowanego przepisu. W konsekwencji stwierdzić należy, że zarazem kwota otrzymanego przez Wnioskodawczynię wynagrodzenia jak i odszkodowania stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu według skali podatkowej i wykazaniu w zeznaniu podatkowym, składanym za rok podatkowy, w którym ten przychód otrzymano.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń