ITPB2/4511-236/16/BK - Określenie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 19 lutego 2016 r. (data wpływu 29 lutego 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku - jest prawidłowe.

W dniu 29 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe

Aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym dnia 19 lipca 2012 r. przez notariusza stwierdzono, że spadek po zmarłym dnia 25 lutego 2012 r. Piotrze C. z mocy ustawy nabyli: żona Lucyna C. oraz synowie Marek Piotr C. (Wnioskodawca) i Tomasz Jan C. - każdy w udziale wynoszącym 1/3 części.

Aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym dnia 19 grudnia 2014 r. przez notariusza stwierdzono, że spadek po zmarłej dnia 5 grudnia 2014 r. Lucynie C. z mocy ustawy nabyli synowie: Marek Piotr C. (Wnioskodawca) i Tomasz Jan C. - każdy w udziale wynoszącym 1/2 części.

W skład spadku po zmarłych wchodzi stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny nr... położony w budynku nr...... przy ulicy N. w G. objęty księgą wieczystą Kw prowadzoną przez Sąd Rejonowy.

W związku z powyższym współwłaścicielami ww. lokalu mieszkalnego są obecnie Marek Piotr C. (Wnioskodawca) i Tomasz Jan C. - każdy w udziale wynoszącym 1/2 części.

W związku z nabyciem spadku zostały złożone do. Urzędu Skarbowego w G. deklaracje podatkowe, w których:

* wartość nabytego udziału wynoszącego 1/6 części w lokalu mieszkalnym nr... po zmarłym Piotrze C. określono na kwotę 40 000 zł.

* wartość nabytego udziału wynoszącego 2/6 części w lokalu mieszkalnym nr... po zmarłej Lucynie C. określono na kwotę 80 000 zł,

zaś podatek od spadków i darowizn nie został naliczony z uwagi na zastosowanie zwolnienia z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizny.

W chwili obecnej Wnioskodawca wraz z bratem Tomaszem C. zamierzają dokonać odpłatnego działu spadku, na podstawie którego Tomasz C. nabędzie na wyłączną własność wyżej opisany stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny nr... ze spłatą na rzecz Wnioskodawcy w kwocie 120 000 zł (sto dwadzieścia tysięcy złotych) - odpowiadającą wartości praw nabytych w spadku zgłoszonych do. Urzędu Skarbowego w G. Wartość spłaty tym samym nie przekroczy wartości udziału spadkowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym stanie faktycznym kwota uzyskana ze spłaty w związku z działem spadku po rodzicach, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Wnioskodawca, wskazuje, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

Instytucja działu spadku istnieje w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W postanowieniu o stwierdzeniu praw do nabycia spadku Sąd nie określa składników masy spadkowej i nie dokonuje podziału tych składników pomiędzy poszczególnych spadkobierców. Wskutek działu spadku, poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności, co nie zmienia faktu, że dział spadku jest zawsze konsekwencją wcześniejszego nabycia spadku.

Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są właścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl art. 211 i 212 oraz art. 1036 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Zdaniem Wnioskodawcy przez nabycie w drodze dziedziczenia należy rozumieć zarówno nabycie w drodze aktu poświadczenia dziedziczenia (postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku) jak i działu spadku. Stwierdzenie nabycia spadku podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, natomiast odpłatny dział spadku podlega przepisom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie spłat i dopłat.

W ocenie Wnioskodawcy na skutek dokonania działu spadku ze spłatą w kwocie 120 000 zł, w wysokości nieprzekraczającej wartości udziału nabytego w spadku, Jego sytuacja materialna nie ulegnie zmianie (nie uzyska żadnego przysporzenia majątkowego). Brak będzie zatem podstawy do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jeżeli cała spłata zmieści się w wartości uprzednio nabytych w drodze dziedziczenia udziałów, która została objęta podatkiem od spadków i darowizn.

W kontekście wyżej zacytowanych przepisów, nabycie w drodze spadku własności rzeczy, praw majątkowych lub środków pieniężnych podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, zatem w ocenie Wnioskodawcy w tym przypadku nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Według Wnioskodawcy powyższe stanowisko potwierdzają interpretacje Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 2 kwietnia 2008 r., nr BI/415-0771/07, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 22 marca 2012 r. nr ILPB2/415-243/11/12-S/WS oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 15 kwietnia 2015 r., nr ITPB2/4511-64/15/TJ wydane w analogicznych sprawach, w których uznano, że "dział spadku ze spłatą nie podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych, ponieważ nie ma żadnego przyrostu majątkowego (podstawy opodatkowania) względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej" oraz orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt SA/Łd 1173/11.

W świetle obowiązującego stanu prawnego, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

* jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym dnia 19 lipca 2012 r. przez notariusza stwierdzono, że spadek po zmarłym dnia 25 lutego 2012 r. Piotrze C. z mocy ustawy nabyli: żona Lucyna C. oraz synowie Marek Piotr C. (Wnioskodawca) i Tomasz Jan C. - każdy w udziale wynoszącym 1/3 części.

Aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym dnia 19 grudnia 2014 r. przez notariusza stwierdzono, że spadek po zmarłej dnia 5 grudnia 2014 r. Lucynie C. z mocy ustawy nabyli synowie: Marek Piotr C. (Wnioskodawca) i Tomasz Jan C. - każdy w udziale wynoszącym 1/2 części.

W skład spadku po zmarłych wchodzi stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny nr... położony w budynku nr...... przy ulicy N. w G. objęty księgą wieczystą Kw prowadzoną przez Sąd Rejonowy.

W związku z powyższym współwłaścicielami ww. lokalu mieszkalnego są obecnie Marek Piotr C. (Wnioskodawca) i Tomasz Jan C. - każdy w udziale wynoszącym 1/2 części.

W związku z nabyciem spadku zostały złożone do Drugiego Urzędu Skarbowego w G. deklaracje podatkowe, w których:

* wartość nabytego udziału wynoszącego 1/6 części w lokalu mieszkalnym nr... po zmarłym Piotrze C. określono na kwotę 40 000 zł.

* wartość nabytego udziału wynoszącego 2/6 części w lokalu mieszkalnym nr... po zmarłej Lucynie C. określono na kwotę 80 000 zł,

zaś podatek od spadków i darowizn nie został naliczony z uwagi na zastosowanie zwolnienia z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizny.

W chwili obecnej Wnioskodawca wraz z bratem Tomaszem C. zamierzają dokonać odpłatnego działu spadku, na podstawie którego Tomasz C. nabędzie na wyłączną własność wyżej opisany stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny nr... ze spłatą na rzecz Wnioskodawcy w kwocie 120 000 zł (sto dwadzieścia tysięcy złotych) - odpowiadającą wartości praw nabytych w spadku zgłoszonych do Drugiego Urzędu Skarbowego w G. Wartość spłaty tym samym nie przekroczy wartości udziału spadkowego.

Wobec powyższego wskazać należy, że zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.) spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów księgi niniejszej. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Stosownie do art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Art. 1037 § 1 ww. Kodeksu stanowi natomiast, że dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

W myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Natomiast zgodnie z jego art. 211 i 212 zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Wyjaśnić przy tym należy, że okoliczność, że dział spadku następuje ze spłatą od spadkobiercy nabywającego na wyłączną własność składniki majątkowe wchodzące w skład spadku na rzecz drugiego spadkobiercy powoduje, że czynność taka ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu otrzymania takiej spłaty. W sytuacji, w której spłata równa jest wartości udziału w spadku i nie przekracza go, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że skoro - jak wskazano w treści wniosku - wartość spłaty, do której uiszczenia - w związku z otrzymaniem na skutek działu spadku całego lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, będącego przedmiotem spadku po zmarłych rodzicach - zobowiązany będzie brat Wnioskodawcy, odpowiadała będzie wartości udziału, jaki przysługiwał Wnioskodawcy w spadku, to jej otrzymanie nie spowoduje powstania przychodu, w szczególności z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mógłby podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.