ITPB2/4511-1128/15/TJ - PIT w zakresie obowiązku zapłaty podatku w związku z odstąpieniem od umowy wzajemnej z tytułu istotnych i powtarzających się wad fizycznych lokalu i w związku ze zwrotem wzajemnych świadczeń.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 14 marca 2016 r. Izba Skarbowa w Bydgoszczy ITPB2/4511-1128/15/TJ PIT w zakresie obowiązku zapłaty podatku w związku z odstąpieniem od umowy wzajemnej z tytułu istotnych i powtarzających się wad fizycznych lokalu i w związku ze zwrotem wzajemnych świadczeń.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 11 grudnia 2015 r. (data wpływu 15 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku zapłaty podatku w związku z odstąpieniem od umowy wzajemnej z tytułu istotnych i powtarzających się wad fizycznych lokalu i w związku ze zwrotem wzajemnych świadczeń - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 grudnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku zapłaty podatku w związku z odstąpieniem od umowy wzajemnej z tytułu istotnych i powtarzających się wad fizycznych lokalu i w związku ze zwrotem wzajemnych świadczeń.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 26 kwietnia 2010 r. Wnioskodawczyni podpisała wraz z mężem akt notarialny-ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego i sprzedaży. Lokal mieszkalny został zakupiony z kredytu hipotecznego udzielonego przez Bank oraz środków własnych.

Po kilku miesiącach od zamieszkania zaczęły wychodzić na jaw liczne wady fizyczne lokalu o charakterze istotnym m.in.: grzyby pleśniowe na ścianach i podłodze, wykwity solne na ścianach, odkształcone listwy przypodłogowe i panele, spękania ścian działowych i nośnych, odpadający tynk ze ścian. Wnioskodawczyni wraz z mężem wielokrotnie wzywała pisemnie Dewelopera do znalezienia przyczyn powstania wad fizycznych oraz ich usunięcia. Deweloper nie podjął żadnych działań w celu usunięcia wad fizycznych lokalu, dlatego w dniu 23 lutego 2011 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem złożyła do Sądu Rejonowego wniosek o zabezpieczenie dowodu wraz ze zleceniem wykonania ekspertyzy biegłemu sądowemu. Następnie, w dniu 29 czerwca 2011 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem złożyła oświadczenie o odstąpieniu od umowy wzajemnej - umowy ustanowienia odrębnej własności i sprzedaży z powodu wad fizycznych lokalu na podstawie przepisu art. 560 § 1 Kodeksu cywilnego. Wzywając w nim jednocześnie zgodnie z treścią art. 395 i art. 566 § 1 Kodeksu cywilnego do zwrotu zapłaconej ceny oraz naprawienia szkody poniesionej wskutek istnienia wad w lokalu.

W dniu 13 lipca 2011 r. przed notariuszem podpisana została ugoda i umowa przeniesienia własności mieszkania i garażu z powrotem na Sprzedającego - Dewelopera. Strony zgodnie ustaliły, iż nastąpi zwrot wzajemnych świadczeń:, tj. Wnioskodawczyni wraz z mężem zobowiązała się do zwrócenia lokalu mieszkalnego oraz garażu, natomiast Deweloper zobowiązał się zwrócić cenę zakupu ww. nieruchomości - 367 920 zł oraz wypłacić koszty z nim związane z tytułu odszkodowania w wysokości 42 080 zł, (tekst jedn.: koszt aktu notarialnego, koszt wydatków poniesionych na wykończenie i wyposażenie mieszkania nierozerwalnie związanych z mieszkaniem, koszt związany ze złożeniem wniosku o zabezpieczenie dowodu i ekspertyzy biegłego, koszt poniesiony za wcześniejszą spłatę kredytu hipotecznego oraz koszt zapłaconych odsetek od kredytu, koszt badań przeprowadzony przez stację sanitarno-epidemiologiczną, koszt związany z pomocą prawną). Na większość z tych kosztów Wnioskodawczyni wraz z mężem posiada faktury, paragony, dowody przelewów, bądź umowy. Deweloper dokonał wypłaty w następujący sposób: kwota w wysokości 250 000 zł przelana została na rachunek przypisany do spłaty kredytu hipotecznego w Banku, pozostała do zwrotu kwota w wysokości 160 000 zł przelana została na rachunek Wnioskodawczyni i Jej męża.

Jednocześnie Wnioskodawczyni nadmienia, że gdyby w zakupionym mieszkaniu nie pojawiły się istotne wady fizyczne, mieszkałaby w nim do dnia dzisiejszego. Na zakup mieszkania zaciągnięty został kredyt na 30 lat. Traktując mieszkanie jako docelowe Wnioskodawczyni wraz z mężem m.in. zakupiła meble i sprzęt pod zabudowę, a sytuacja, w jakiej się znaleźli była zupełnie niezależna od nich.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w związku z odstąpieniem od umowy na podstawie art. 560 § 1 Kodeksu cywilnego a następnie podpisaniem ugody i umowy przeniesienia własności mieszkania i garażu z powrotem na Sprzedającego, występuje obowiązek zapłaty podatku dochodowego za otrzymany zwrot ceny lokalu mieszkalnego i niemieszkalnego oraz zwrot poniesionych kosztów z nim związanych z tytułu odszkodowania.

Zdaniem Wnioskodawczyni w niniejszym stanie faktycznym i prawnym nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego za otrzymany zwrot ceny lokalu mieszkalnego i niemieszkalnego oraz zwrot poniesionych kosztów z nim związanych z tytułu odszkodowania, bowiem zbycie mieszkania i garażu nie nastąpiło w drodze sprzedaży.

Wnioskodawczyni wskazuje, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W myśl zaś art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a.

nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b.

spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c.

prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d.

innych rzeczy,

* jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy-przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, źródłem przychodów w rozumieniu tego przepisu jest czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej. Stosownie zaś do art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Wobec powyższego - w ocenie Wnioskodawczyni - w związku z przeniesieniem własności na podstawie podpisanej w dniu 13 lipca 2011 r. z Deweloperem ugody i umowy nie powstaje przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto, w tym przypadku nie powstaje również przychód w rozumieniu art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Według Wnioskodawczyni zauważyć również należy, że w przypadku odstąpienia od umowy sprzedaży prawo do odszkodowania wynika z art. 494 w związku z art. 560 § 2 Kodeksu cywilnego. Zgodnie bowiem z art. 560 § 2 Kodeksu cywilnego jeżeli kupujący odstępuje od umowy z powodu wady rzeczy sprzedanej, strony powinny sobie nawzajem zwrócić otrzymane świadczenia według przepisów o odstąpieniu od umowy wzajemnej. Natomiast przepis art. 494 mówi o tym, że strona która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Zatem - w ocenie Wnioskodawczyni - otrzymane odszkodowanie (zwrot poniesionych kosztów) z tytułu wad kupionej rzeczy będzie wolne od podatku, gdyż jego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega co do zasady każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, a w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą kwoty należne, chociażby nie zostały faktycznie otrzymane. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (rozumianym zarówno jako zwiększenie aktywów jak i zmniejszenie pasywów) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W myśl zaś art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a.

nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b.

spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c.

prawa wieczystego użytkowania gruntów

d.

innych rzeczy,

* jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, źródłem przychodów w rozumieniu tego przepisu jest czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Stosownie zaś do art. 20 ust. 1 ww. ustawy - w brzmieniu obowiązującym w 2011 r. - za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, w 2010 r. nastąpiło nabycie przez Wnioskodawczynię i Jej męża odrębnej własności lokalu mieszkalnego. Z uwagi na liczne wady fizyczne tego lokalu, w 2011 r. Wnioskodawczyni złożyła oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży na podstawie art. 560 § 1 Kodeksu cywilnego, wzywając w nim jednocześnie zgodnie z art. 395 i 566 § 1 Kodeksu cywilnego do zwrotu zapłaconej ceny oraz naprawienia szkody poniesionej w skutek istnienia wad w lokalu. W dniu 13 lipca 2011 r. przez notariuszem podpisana została ugoda i umowa przeniesienia własności lokalu mieszkalnego i garażu z powrotem na Sprzedającego. Strony zgodnie ustaliły, iż nastąpi zwrot wzajemnych świadczeń:, tj. Wnioskodawczyni wraz z mężem zobowiązała się do zwrócenia lokalu mieszkalnego oraz garażu, natomiast Deweloper zobowiązał się zwrócić cenę zakupu ww. nieruchomości - 367 920 zł oraz wypłacić koszty z nim związane z tytułu odszkodowania w wysokości 42 080 zł, (tekst jedn.: koszt aktu notarialnego, koszt wydatków poniesionych na wykończenie i wyposażenie mieszkania nierozerwalnie związanych z mieszkaniem, koszt związany ze złożeniem wniosku o zabezpieczenie dowodu i ekspertyzy biegłego, koszt poniesiony za wcześniejszą spłatę kredytu hipotecznego oraz koszt zapłaconych odsetek od kredytu, koszt badań przeprowadzony przez stację sanitarno-epidemiologiczną, koszt związany z pomocą prawną).

W związku z powyższym wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 560 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) w brzmieniu obowiązującym przed dniem 25 grudnia 2014 r. jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny. Jednakże kupujący nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona przez sprzedawcę lub naprawiana, chyba że wady są nieistotne.

Na podstawie art. 560 § 2 ww. ustawy jeżeli kupujący odstępuje od umowy z powodu wady rzeczy sprzedanej, strony powinny sobie nawzajem zwrócić otrzymane świadczenia według przepisów o odstąpieniu od umowy wzajemnej.

Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania (art. 494 ww. ustawy).

Z kolei z art. 566 § 1 Kodeksu cywilnego w ww. brzmieniu wynika, że jeżeli z powodu wady fizycznej rzeczy sprzedanej kupujący odstępuje od umowy albo żąda obniżenia ceny, może on żądać naprawienia szkody poniesionej wskutek istnienia wady, chyba że szkoda jest następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności. W ostatnim wypadku kupujący może żądać tylko naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady; w szczególności może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów.

Z zacytowanych przepisów wynika, że w przypadku skorzystania z ustawowego prawa do odstąpienia od umowy wzajemnej z powodu wady fizycznej rzeczy sprzedanej strony tej umowy zobowiązane są do wzajemnych świadczeń, którymi po stronie odstępującego od umowy nabywcy rzeczy są nie tylko koszty nabycia, ale również inne poniesione przez niego, w tym wydatki związane z nabyciem tej rzeczy oraz nakłady na niej poniesione. Przy czym świadczenia te stanowią co do zasady zwrot wcześniej poniesionych wydatków związanych z nabyciem rzeczy oraz jej posiadaniem.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić zatem należy, że w opisanej sytuacji w związku z odstąpieniem od umowy sprzedaży z powodu wad fizycznych rzeczy oraz przeniesieniem własności na podstawie podpisanej w dniu 13 lipca 2011 r. ze Sprzedającym ugody i umowy u Wnioskodawczyni nie powstaje przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak również przychód w rozumieniu art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Wnioskodawczyni nie uzyskuje bowiem świadczenia, które mogłoby zostać uznane za trwałe przysporzenie w jej majątku powodujące zwiększenie Jej aktywów czy też zmniejszenie pasywów.

W związku z powyższym w analizowanej sytuacji do świadczenia określanego przez Wnioskodawczynię jako odszkodowanie (zwrot poniesionych kosztów) nie znajdzie zastosowanie zwolnienie z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnoszące się do odszkodowań, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw. Zwolnienie z opodatkowania ma bowiem zastosowanie wyłącznie do świadczeń stanowiących przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a z takim - w niniejszej sprawie - nie mamy do czynienia.

Końcowo wyjaśnić należy, że jakkolwiek niniejsza interpretacja dotyczy również męża Wnioskodawczyni, to zastosowanie się do niej przed jej zmianą lub przed doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego tę interpretację nie może szkodzić - również w przypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej - tylko Wnioskodawczyni. Mąż Wnioskodawczyni chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinien wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej wydanie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl