ITPB2/4511-1081/15/AB - Opodatkowanie świadczeń rzeczowych zastępujących płatność pieniężną.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 26 listopada 2015 r. (data wpływu 30 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania zaległego czynszu - jest prawidłowe.

W dniu 30 listopada 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania zaległego czynszu

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Gmina posiada w swoim majątku trwałym lokale mieszkalne, które są wynajmowane najemcom za odpłatnością czynszową. Gmina sama zarządza własnymi zasobami mieszkaniowymi. Z uwagi na fakt, że występują duże zadłużenia czynszowe, Burmistrz chcąc ułatwić najemcom (dłużnikom) spłatę długów, zamierza wydać zarządzenie o możliwości odpracowania zaległości czynszowych przez najemców (dłużników). Z dłużnikiem, u którego powstały zaległości czynszowe będzie zawierane porozumienie (umowa) dotyczące spłaty długu w formie świadczenia rzeczowego, tj. świadczenia pracy, a więc nastąpi zamiana czynszu (płatności pieniężnej) na świadczenie rzeczowe. Świadczenie rzeczowe będzie polegało na wykonywaniu prac zastępczo w zamian za koszt czynszu, w skład którego wchodzą opłaty za eksploatację, wodę i ścieki, wywóz nieczystości itp. Wartość świadczenia rzeczowego będzie ustalona na podstawie określonych przez Burmistrza stawek odpowiadających rodzajowi wykonywanej pracy. Forma zapłaty zobowiązań zostanie zamieniona ze świadczenia pieniężnego na świadczenie rzeczowe.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy świadczenie rzeczowe zastępujące płatność pieniężną - w tym przypadku spłata długu przez odpracowanie opłat czynszowych za wynajem lokalu mieszkalnego - nie będzie stanowić przychodu osoby świadczącej pracę (dłużnika), a w związku z tym, Gmina nie będzie zobowiązana jako płatnik do obliczenia, potrącenia oraz odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od wartości świadczenia rzeczowego, które będzie stanowić spłatę długu.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z przepisami art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w myśl których, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane i postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń - świadczenie pracy przez osobę wynajmującą dany lokal mieszkalny, w miejsce opłat czynszowych za ten wynajem, nie będzie stanowić przychodu podatkowego. Zatem Gmina nie będzie miała obowiązku naliczania i odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od wartości tych świadczeń. Gmina stoi na stanowisku, że w świetle obowiązujących przepisów prawa wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, a tym samym świadczenie rzeczowe, zastępujące płatność pieniężną, nie stanowi przychodu, ponieważ jego celem jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania - w tym przypadku zaległego czynszu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Burmistrz zamierza wydać zarządzenie o możliwości odpracowania zaległości czynszowych. Z dłużnikiem zostanie zawarte porozumienie (umowa) dotyczące spłaty długu w formie świadczenia rzeczowego tj. świadczenia pracy. W związku z tym, nastąpi zmiana czynszu (płatności pieniężnej) na świadczenie rzeczowe. Świadczenie rzeczowe będzie podlegało na wykonywaniu prac w zamian za koszt czynszu w skład którego wchodzą opłaty za eksploatację, wodę i ścieki, wywóz nieczystości itp. Wartość świadczenia rzeczowego będzie ustalona na podstawie, określonych przez Burmistrza, stawek odpowiadających rodzajowi wykonywanej pracy. W związku z powyższym, forma zobowiązań zostanie zmieniona ze świadczenia pieniężnego na świadczenie rzeczowe.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z powyższego wynika, że wynajmujący jest zobowiązany do zapłaty czynszu najemcy, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

Zgodnie z brzmieniem art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem jej jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (w tym przypadku zaległości czynszowych) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Przechodząc do podatkowych aspektów opisanych czynności stwierdzić należy, że co do zasady wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony opis zdarzenia przyszłego, zadane pytanie oraz powołane wyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, iż po stronie najemców lokali mieszkalnych nie powstanie przychód w rozumieniu ww. przepisu podlegający opodatkowaniu w związku z odpracowaniem przez nich zobowiązań z tytułu zaległości czynszowych, a co za tym idzie, na Wnioskodawcy nie będą ciążyły z tego tytułu obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.