ITPB2/4511-1061/15/MU

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 20 listopada 2015 r. (data wpływu 24 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania otrzymanego odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 listopada 2015 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania otrzymanego odszkodowania.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni pozwem skierowanym przeciwko byłemu pracodawcy wniosła o zasądzenie kwoty 65.552 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez byłego pracodawcę. Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 16 kwietnia 2013 r. przesądził o odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego względem Wnioskodawczyni.

Wobec braku zapłaty należności przez byłego pracodawcę, pomimo uprawomocnienia się powyższego wyroku, Wnioskodawczyni złożyła do Komornika Sądowego wniosek o egzekucję. Komornik Sądowy, na skutek przeprowadzonego postępowania egzekucyjnego w sprawie, przekazał na rzecz Wnioskodawczyni całość należności wynikających z wyroku Sądu Rejonowego wraz z należnymi odsetkami.

Podczas postępowania egzekucyjnego dłużnik - były pracodawca podniósł, iż kwota zasądzona przez Sąd Rejonowy powinna zostać opodatkowana, ponieważ, w jego ocenie, jest to należność wynikająca z wynagrodzenia za pracę. Wobec powyższego były pracodawca wniósł o pomniejszenie egzekwowanej przez Komornika Sądowego kwoty o należną zaliczkę na podatek dochodowy.

Komornik Sądowy nie podzielił argumentacji byłego pracodawcy, uznając tym samym, że kwota wskazana w tytule wykonawczym stanowi odszkodowanie, które nie podlega opodatkowaniu. W konsekwencji, Komornik Sądowy pobrał od byłego pracodawcy kwotę wynikającą z wyroku Sądu Rejonowego wraz z należnymi odsetkami. Były pracodawca nie zakwestionował postanowienia Komornika Sądowego w tym przedmiocie i pomimo przysługującego mu uprawnienia nie złożył skargi na powyższe czynności Komornika do Sądu Rejonowego.

Po zakończeniu postępowania egzekucyjnego były pracodawca wystosował wobec Wnioskodawczyni wezwanie do zapłaty kwoty 11.780 zł stanowiącej, w ocenie byłego pracodawcy, "równowartość nienależenie zajętych i ściągniętych przez komornika należności", tytułem opłaconej przez byłego pracodawcę zaliczki na podatek dochodowy.

Jednocześnie były pracodawca przekazał Wnioskodawczyni dwie informacje o dochodach tj. PIT-11, mające stanowić potwierdzenie powyższych okoliczności. W odpowiedzi Wnioskodawczyni wskazała, że nie poczuwa się do obowiązku spełnienia żądania byłego pracodawcy w wysokości, w sposób i w terminie wskazanym przez niego, bowiem, w jej ocenie, wpłacona przez niego zaliczka na podatek dochodowy była całkowicie niezasadna.

Wnioskodawczyni wskazuje, że dochodziła przed Sądem Rejonowym roszczeń odszkodowawczych z tytułu nienależytego wykonania przez pracodawcę warunków umowy o pracę poprzez wprowadzenie jej w błąd, polegający na tym, iż pracodawca przekonał ją, że spełnia warunki do otrzymania emerytury pomostowej - co spowodowało skutek w postaci rozwiązania przez Nią stosunku pracy. Sąd zasądzając odszkodowanie, wskazał, że pracodawca wprowadził Wnioskodawczynię w błąd, dając jej zapewnienie, co do przysługujących jej uprawnień do wcześniejszej emerytury, z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Podstawą prawną wystąpienia do Sądu z roszczeniem i uzyskanego następnie odszkodowania były przepisy art. 471 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy.

Wnioskodawczyni wskazuje, że przyznane odszkodowanie, o którym mowa we wniosku dotyczyło szkody jaką doznała poprzez wprowadzenie jej w błąd przez pracodawcę, co do przysługujących jej uprawnień do wcześniejszej emerytury, z tytułu pracy w warunkach szczególnych, co spowodowało, że rozwiązała stosunek pracy. Odszkodowanie dotyczyło utraconych korzyści, które mogłaby osiągnąć w postaci wynagrodzenia u byłego pracodawcy w sytuacji gdyby kontynuowała zatrudnienie. Kwota odszkodowania została pomniejszona o wysokość zasiłku przedemerytalnego w okresie pozostania bez pracy za okres dochodzony w pozwie (od maja 2011 r. do maja 2012 r.).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni, z tytułu otrzymanego odszkodowania, zasądzonego przez Sąd, za szkodę, wyrządzoną przez pracodawcę jest uprawniona do uzyskania zwolnienia z podatku dochodowego zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, czy jest obowiązana do opłacania podatku dochodowego od otrzymanego odszkodowania wynikającego z treści wyroku Sądu Rejonowego z dnia 16 kwietnia 2013 r., utrzymanego w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 28 października 2014 r.

Zdaniem Wnioskodawczyni odszkodowanie zasądzone wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 16 kwietnia 2013 r. utrzymanego w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 28 października 2014 r. nie podlega opodatkowaniu. Przekazane przez byłego pracodawcę informacje o dochodach PIT-11 są zatem całkowicie bezpodstawne i nie zasługują na uwzględnienie przy rozliczeniu dochodów za rok 2014.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odszkodowania zasądzone wyrokiem.

Wnioskodawczyni wskazuje, że otrzymała odszkodowanie na podstawie przepisu art. 471 Kodeksu cywilnego. Zatem Wnioskodawczyni uważa, że została spełniona przesłanka z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnienia od opodatkowania tj. wysokość i zasady ustalenia odszkodowania wynikają wprost z wyroku Sądu.

Ustawa o podatku dochodowych wskazuje jednocześnie, iż zwolnienie od podatku odszkodowań nie dotyczy wszystkich odszkodowań czy też zadośćuczynień, niemniej jednak ustawodawca wyłącza z zakresu zwolnienia określone i enumeratywnie wymienione kategorie odszkodowań, do których nie można z pewnością zaliczyć odszkodowania uzyskanego wyrokiem Sądu Rejonowego utrzymanego w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego. Wnioskodawczyni otrzymała odszkodowanie w związku z zawinionym działaniem pracodawcy, który wprowadził ją w błąd zapewniając, iż spełnia warunki do uzyskania prawa do emerytury po ukończeniu 55 lat i jednocześnie wystawił jej wadliwe świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, czym wywołał u niej błędne przekonanie i zdeterminował jej decyzję o zakończeniu stosunku pracy.

W ocenie Wnioskodawczyni, stan faktyczny przedmiotowej sprawy nie uzasadnia zatem, opodatkowania uzyskanego przez nią odszkodowania od byłego pracodawcy.

Przekazane przez byłego pracodawcę informacje o dochodach PIT-11 są zatem całkowicie bezpodstawne i nie zasługują na uwzględnienie przy rozliczeniu dochodów za rok 2014.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z generalną zasada powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni dochodziła przed Sądem Rejonowym roszczeń odszkodowawczych z tytułu nienależytego wykonania przez pracodawcę warunków umowy o pracę poprzez wprowadzenie jej w błąd, polegającym na tym, iż pracodawca przekonał ją, że spełnia warunki do otrzymania emerytury pomostowej - co spowodowało skutek w postaci rozwiązania przez Nią stosunku pracy. Sąd zasądzając odszkodowanie, wskazał, że pracodawca wprowadził Wnioskodawczynię w błąd, dając jej zapewnienie, co do przysługujących jej uprawnień do wcześniejszej emerytury, z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Podstawą prawną wystąpienia do Sądu z roszczeniem i uzyskanego następnie odszkodowania były przepisy art. 471 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy.

Wnioskodawczyni wskazuje, że przyznane odszkodowanie, o którym mowa we wniosku dotyczyło szkody jaką doznała poprzez wprowadzenie jej w błąd przez pracodawcę, co do przysługujących jej uprawnień do wcześniejszej emerytury, z tytułu pracy w warunkach szczególnych, co spowodowało, że rozwiązała stosunek pracy. Odszkodowanie dotyczyło utraconych korzyści, które mogłaby osiągnąć w postaci wynagrodzenia u byłego pracodawcy w sytuacji gdyby kontynuowała zatrudnienie. Kwota odszkodowania została pomniejszona o wysokość zasiłku przedemerytalnego w okresie pozostania bez pracy za okres dochodzony w pozwie (od maja 2011 r. do maja 2012 r.).

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

Przepis ten w powołanym wyżej brzmieniu - zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1328 z późn. zm.) - ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g) tego artykułu.

Zgodnie z art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) Kodeksu pracy, w sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

W myśl art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.), dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Należy jednakże zaznaczyć, że z powyżej wskazanego przepisu art. 471 Kodeksu cywilnego, nie wynikają wysokość oraz zasady ustalania zasądzonego odszkodowania. Tym samym, do wypłaconego na rzecz Wnioskodawczyni odszkodowania nie może mieć zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie natomiast z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

W świetle powyższego przepisu, zwolnieniu od podatku dochodowego podlegają inne odszkodowania lub zadośćuczynienia (tekst jedn.: gdy wysokość lub zasady ich ustalania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, jednak z dwoma wyjątkami w nim wskazanymi, które dotyczą odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (lit. a) oraz odszkodowań lub zadośćuczynień dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnął, gdyby mu szkody nie wyrządzono (lit. b).

Przy czym wskazać należy, że odszkodowanie jest świadczeniem, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono - wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Zatem zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Co oznacza, że na podstawie tego przepisu opodatkowaniu podatkiem dochodowym - jako wyłączone ze zwolnienia - podlega odszkodowanie otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że zasądzone przez Sąd odszkodowanie za szkodę, wyrządzoną przez pracodawcę nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, bowiem - jak sama Wnioskodawczyni wskazała - otrzymane odszkodowanie dotyczyło utraconych korzyści, które mogłaby osiągnąć w postaci wynagrodzenia u byłego pracodawcy w sytuacji gdyby kontynuowała zatrudnienie. Tym samym odszkodowanie to podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym i wykazaniu w zeznaniu rocznym za 2014 r.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.