ITPB2/4511-106/15/MU

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 27 stycznia 2015 r. (data wpływu 29 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 29 stycznia 2015 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Pismem z dnia 23 maja 2014 r. pracodawca wypowiedział Wnioskodawcy warunki pracy poprzez zmianę miejsca pracy ze S. na G. Wnioskodawca nie przyjął nowych warunków pracy.

Dnia 28 maja 2014 r. Wnioskodawca wniósł do Sądu Rejonowego pozew przeciwko pracodawcy o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy, a w przypadku upływu terminu wypowiedzenia o przywrócenie dotychczasowych warunków pracy.

W dniu XXX stycznia 2015 r. Wnioskodawca zawarł z pracodawcą ugodę sądową, na podstawie której pracodawca zapłaci na rzecz Wnioskodawcy kwotę 125.000 zł tytułem odszkodowania wynikającego z art. 15 Umowy Społecznej z dnia 19 lipca 2007 r., dotyczącej zabezpieczenia prawa i interesów pracowniczych w procesie konsolidacji i restrukturyzacji Grupy Kapitałowej XXX, stanowiącej załącznik nr 23 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy XXX, którym objęty był Wnioskodawca.

Pracodawca oświadczył, że przy wypłacie kwoty 125.000 zł zostanie potrącony podatek dochodowy od osób fizycznych.

Ww. Umowa Społeczna została zawarta pomiędzy związkami zawodowymi działającymi m.in. w XXX, a pracodawcami, m.in. XXX oraz XXX. (poprzednia nazwa pracodawcy). Jako podstawę prawną Umowy Społecznej wskazano m.in. art. 9 Kodeksu pracy oraz art. 261 ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. Zgodnie z art. 12 ust. 1 Umowy Społecznej pracownikom objętym postanowieniami Umowy Społecznej zapewnia się szczególną ochronę stosunku pracy. Na mocy art. 12 ust. 2 Umowy Społecznej szczególna ochrona stosunku pracy Pracowników, przewidziana postanowieniami Umowy Społecznej, oznacza zobowiązanie się Pracodawców do podejmowania czynności w zakresie jakichkolwiek zmian w stosunkach pracy, a w szczególności do rozwiązywania stosunku pracy oraz wypowiadania warunków pracy lub płacy, jedynie na warunkach i w trybie zgodnie z postanowieniami tej Umowy. Na podstawie art. 12 ust. 3 Umowy Społecznej pracodawcy zobowiązali się, że w ciągu 120 miesięcy od wejścia Umowy Społecznej w życie zapewnić Gwarancje Zatrudnienia. Umowa Społeczna weszła wżycie w dniu 1 sierpnia 2007 r. Art. 13 ust. 1 Umowy Społecznej, stanowi, że pracodawcy nie mogą wypowiedzieć pracownikowi warunków pracy lub płacy, gdy reprezentujący pracownika związek zawodowy zgłosi pracodawcy zastrzeżenia co do zamiaru takiego wypowiedzenia, a zachodzi jedna z wymienionych sytuacji:

1. Wskutek wypowiedzenia Pracownikowi powierzono pracę o większym ryzyku zawodowym w rozumieniu prawa pracy,

2. Powierzono pracę wymagającą innych kwalifikacji zawodowych od aktualnie posiadanych, chyba że pracodawca zapewnił ich uzyskanie w wyniku stosownego przeszkolenia,

3. Wypowiedzenie powoduje zmniejszenie wynagrodzenia Pracownika,

4. Wypowiedzenie zmienia miejsce pracy pracownika na położone w odległości większej niż 45 km od miejsca określonego w jego umowie o pracę, przy czym czas dojazdu nie może być dłuższy niż 1,25 godziny publicznymi środkami komunikacji,

5. Brak zgody pracownika na przejście do innego pracodawcy w grupie kapitałowej, o ile nie jest to związane z likwidacją stanowiska pracy u dotychczasowego pracodawcy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

Pismem z dnia 29 kwietnia 2014 r. reprezentująca Wnioskodawcę M. złożyła do Pracodawcy zastrzeżenia do zamiaru wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy Wnioskodawcy w trybie art. 13 Umowy Społecznej. Na podstawie art. 15 ust. 1 Umowy Społecznej, w przypadku naruszenia Gwarancji Zatrudnienia, o której mowa w art. 12 pracodawca zobowiązany będzie do wypłacenia pracownikowi odszkodowania w wysokości stanowiącej iloczyn miesięcy kalendarzowych pozostałych do końca okresu gwarancyjnego, liczonego od dnia rozwiązania umowy o pracę oraz wynagrodzenia miesięcznego pracownika ustalonego na dzień rozwiązania stosunku pracy według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu jak za urlop wypoczynkowy. Odszkodowanie to nie może być niższe niż siedmiokrotność średniego miesięcznego wynagrodzenia u Pracodawcy liczonego jak powyżej. Zgodnie z art. 15 ust. 4 Umowy Społecznej wypłata odszkodowania następuje w formie pieniężnej nie później niż w terminie 30 dni od daty ustania stosunku pracy lub na wniosek zainteresowanego pracownika w dwóch ratach, w dwu kolejnych okresach podatkowych, w wysokości i terminach przez niego ustalonych. Przekroczenie ustalonych terminów powoduje naliczanie odsetek ustawowych. Wniesienie przez Pracownika odwołania do sądu pracy od wypowiedzenia umowy o pracę wstrzymuje bieg terminu wypłaty odszkodowania do czasu prawomocnego zakończenia sprawy sądowej.

Protokołem dodatkowym nr X z dnia 2 października 2007 r. do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników XXX została dodana Umowa Społeczna jako załącznik nr 23 (z wyłączeniem postanowień art. 3 ust. 4, art. 6 ust. 1, art. 9 ust. 2, art. 13 ust. 2, art. 46 ust. 3 oraz definicji związków zawodowych).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy odszkodowanie, które ma otrzymać Wnioskodawca na podstawie art. 15 Umowy Społecznej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r.- Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

Zdaniem Wnioskodawcy odszkodowanie, które zostało z Nim uzgodnienie w ugodzie sądowej z dnia XXX stycznia 2015 r. jest przychodem ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem wypłata tegoż świadczenia miała swe źródło w łączącym Go z pracodawcą stosunku pracy. Przychód ten, jest jednak zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż zasady ustalania tego odszkodowania wynikają wprost z art. 15 Umowy Społecznej, a zatem wypłata odszkodowania ma nastąpić na podstawie Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, którego załącznikiem jest Umowa Społeczna.

Wnioskodawca uważa, że nie zachodzi żaden wyjątek wskazany w pkt a - g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności w pkt g, gdyż otrzyma odszkodowanie na podstawie ugody sądowej - zaś przepis ten wyłącza odszkodowania wynikające z ugód innych niż ugody sądowe. Zatem spełniona została w tym zakresie przesłanka do zastosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowo Wnioskodawca wskazuje, że art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w ogóle nie znajdzie zastosowania w analizowanej sprawie. Zgodnie z treścią tego przepisu, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

W przywołanym przepisie ustawodawca używa sformułowania "inne odszkodowania lub zadośćuczynienia". Należy przez to rozumieć te odszkodowania i zadośćuczynienia, które nie zostały wprost wymienione w katalogu zwolnień podatkowych, a co za tym idzie inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw bądź też z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r.- Kodeks pracy. Stąd, odszkodowanie należne Wnioskodawcy na podstawie art. 15 Umowy Społecznej, nawet jeśli otrzymywane jest na podstawie ugody sądowej, nie będzie objęte dyspozycją przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem zasady jego ustalania jak wyjaśniono powyżej zostały wprost określone w Umowie Społecznej stanowiącej załącznik do układu zbiorowego pracy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W art. 10 ust. 1 ww. ustawy ustawodawca określił katalog źródeł przychodów, wśród których w pkt 1 wymienił: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracę nakładczą, emeryturę lub rentę.

W myśl art. 12 ust. 1 ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza, że kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że pismem z dnia 23 maja 2014 r. pracodawca wypowiedział Wnioskodawcy warunki pracy poprzez zmianę miejsca pracy ze S. na G. Wnioskodawca nie przyjął nowych warunków pracy.

Dnia 28 maja 2014 r. Wnioskodawca wniósł do Sądu Rejonowego pozew przeciwko pracodawcy o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy, a w przypadku upływu terminu wypowiedzenia o przywrócenie dotychczasowych warunków pracy.

W dniu XXX stycznia 2015 r. Wnioskodawca zawarł z pracodawcą ugodę sądową, na podstawie której pracodawca zapłaci na rzecz Wnioskodawcy kwotę 125.000 zł tytułem odszkodowania wynikającego z art. 15 Umowy Społecznej z dnia 19 lipca 2007 r., dotyczącej zabezpieczenia prawa i interesów pracowniczych w procesie konsolidacji i restrukturyzacji Grupy Kapitałowej XXX, stanowiącej załącznik nr 23 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy XXX, którym objęty był Wnioskodawca.

Pracodawca oświadczył, że przy wypłacie kwoty 125.000 zł zostanie potrącony podatek dochodowy od osób fizycznych.

Ww. Umowa Społeczna została zawarta pomiędzy związkami zawodowymi działającymi m.in. w XXX, a pracodawcami, m.in. XXX oraz XXX (poprzednia nazwa pracodawcy). Jako podstawę prawną Umowy Społecznej wskazano m.in. art. 9 Kodeksu pracy oraz art. 261 ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. Zgodnie z art. 12 ust. 1 Umowy Społecznej pracownikom objętym postanowieniami Umowy Społecznej zapewnia się szczególną ochronę stosunku pracy.

Pismem z dnia 29 kwietnia 2014 r. reprezentująca Wnioskodawcę M. złożyła do Pracodawcy zastrzeżenia do zamiaru wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy Wnioskodawcy w trybie art. 13 Umowy Społecznej. Na podstawie art. 15 ust. 1 Umowy Społecznej, w przypadku naruszenia Gwarancji Zatrudnienia, o której mowa w art. 12 pracodawca zobowiązany będzie do wypłacenia pracownikowi odszkodowania w wysokości stanowiącej iloczyn miesięcy kalendarzowych pozostałych do końca okresu gwarancyjnego, liczonego od dnia rozwiązania umowy o pracę oraz wynagrodzenia miesięcznego pracownika ustalonego na dzień rozwiązania stosunku pracy według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu jak za urlop wypoczynkowy. Odszkodowanie to nie może być niższe niż siedmiokrotność średniego miesięcznego wynagrodzenia u Pracodawcy liczonego jak powyżej. Zgodnie z art. 15 ust. 4 Umowy Społecznej wypłata odszkodowania następuje w formie pieniężnej nie później niż w terminie 30 dni od daty ustania stosunku pracy lub na wniosek zainteresowanego pracownika w dwóch ratach, w dwu kolejnych okresach podatkowych, w wysokości i terminach przez niego ustalonych. Przekroczenie ustalonych terminów powoduje naliczanie odsetek ustawowych. Wniesienie przez Pracownika odwołania do sądu pracy od wypowiedzenia umowy o pracę wstrzymuje bieg terminu wypłaty odszkodowania do czasu prawomocnego zakończenia sprawy sądowej.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że skoro - jak wskazuje Wnioskodawca - Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy jest podstawą wypłacanego odszkodowania, którego zasady ustalania wynikają wprost z Umowy Społecznej zawartej m. in na podstawie art. 9 Kodeksu pracy, to spełnione zostały przesłanki do zastosowania zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wobec tego kwota, którą ma otrzymać Wnioskodawca, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym, gdyż korzysta z ww. zwolnienia przedmiotowego.

Tym samym - jak słusznie zauważył Wnioskodawca - nie znajdzie zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.