ITPB2/436-68/14/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 3 marca 2014 r. (data wpływu 10 marca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych spłaty kredytu - jest prawidłowe.

W dniu 10 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych spłaty kredytu.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 4 listopada 2013 r. na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego Wnioskodawczyni nabyła na wyłączną własność lokal mieszkalny. Środki na zakup mieszkania pochodziły częściowo z kredytu hipotecznego udzielonego przez Bank na okres 84 miesięcy. Z uwagi na fakt, że Wnioskodawczyni nie posiadała zdolności kredytowej, kredyt został zaciągnięty wspólnie z Jej rodzicami. W umowie tej zarówno Wnioskodawczyni jak i Jej rodzice figurują jako osoby biorące kredyt - kredytobiorcy. Prawnym zabezpieczeniem spłaty kredytu jest hipoteka na rzecz Banku na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu będącym przedmiotem zabezpieczenia, przelew na rzecz Banku praw z umowy ubezpieczenia mieszkania od ognia i zdarzeń losowych, umowa ubezpieczenia na życie matki Wnioskodawczyni ze wskazaniem Banku jako uposażonego. W umowie kredytu zawarto zapis, że w przypadkach, w których kredytobiorcą jest więcej niż jedna osoba, za wszelkie zobowiązania z tytułu udzielenia kredytu osoby będące kredytobiorcą ponoszą solidarną odpowiedzialność. Obecnie raty kredytu spłacane są z konta bankowego matki Wnioskodawczyni (współkredytobiorcy), z którego Bank comiesięcznie na poczet spłaty zadłużenia pobiera kwotę odpowiadającą wysokości raty kredytu. Wnioskodawczyni wyjaśnia również, że solidarna odpowiedzialność wobec Banku polega na tym, że wierzyciel (czyli Bank) może żądać spełnienia całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (art. 366 Kodeksu cywilnego). Wskazuje także, że stosownie do § 2 ww. przepisu aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Wobec powyższego opisu zadano następujące pytanie:

Czy spłata rat kredytu przez matkę (współkredytobiorcę), który to kredyt zaciągnięty został przez trzech kredytobiorców - matkę, ojca i córkę - na zakup mieszkania będącego własnością córki wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego określonego w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn u córki.

Zdaniem Wnioskodawczyni, spłata rat kredytu przez matkę - współkredytobiorcę - nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn, gdyż spłata taka dokonywana na rzecz banku nie stanowi darowizny na Jej rzecz, a kredyt został zaciągnięty przez trzy osoby i to one są zobowiązane do jego spłaty. W sytuacji gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu poprzez zapłatę całości czy też części zobowiązania solidarnego, nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy. Każdy z kredytobiorców spłacając ratę kredytu kosztem swojego majątku spełnia obowiązek, o którym mowa w umowie kredytowej. W związku z powyższym do spłaty rat kredytu, o którym mowa we wniosku nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, a w szczególności art. 1 ust. 1 pkt 2 oraz art. 6 ust. 1 pkt 4. Na potwierdzenie prezentowanego stanowiska Wnioskodawczyni powołuje interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 14 lutego 2013 r. nr ITPB2/436-210/12/TJ oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 29 grudnia 2011 r., nr ILPB2/436-204/11-2/MK.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Określony w zacytowanym przepisie przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn wskazuje, że jest nim co do zasady nieodpłatne nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, wyłącznie z tytułów w nim wymienionych. Istota ekonomiczna tego podatku tkwi więc w przyroście majątkowym podatnika, a konkretnie we wzbogaceniu podatnika na skutek przejęcia majątku pod tytułem darmym. Koncentruje się on nie tyle na prawnym akcie obrotu, co na będącym jego następstwem wzbogaceniu podatnika.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni wspólnie z rodzicami zaciągnęła kredyt w Banku z przeznaczeniem na nabycie lokalu mieszkalnego, którego jest wyłączną właścicielką. Jako strona umowy kredytu - kredytobiorca - wskazana jest Wnioskodawczyni oraz Jej rodzice. Z treści umowy wynika natomiast, że w sytuacji gdy kredytobiorcą jest więcej niż jedna osoba, za wszelkie zobowiązania z tytułu udzielenia kredytu osoby będące kredytobiorcą ponoszą solidarną odpowiedzialność. Spłata tak zaciągniętego kredytu odbywa się z rachunku bankowego matki Wnioskodawczyni.

Wobec powyższego wyjaśnić należy, że stosownie do art. 366 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego przepisu aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

W sytuacji więc, gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy.

Wskazać jednak należy, że stosownie do art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Treść powyższego przepisu wskazuje więc, że z chwilą spełnienia świadczenia przestaje istnieć jakikolwiek stosunek pomiędzy wierzycielem a współdłużnikami solidarnymi. Natomiast dłużnik, który spełnił świadczenie, przestaje być współdłużnikiem solidarnym i staje się wierzycielem dla pozostałych współdłużników.

Dawni współdłużnicy są dalej dłużnikami - lecz wobec innego wierzyciela (dłużnika, który wierzyciela zaspokoił), w stosunku do którego odpowiadają każdy za przypadającą na niego część długu.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że spłata rat kredytu przez matkę Wnioskodawczyni - współkredytobiorcę, solidarnie zobowiązaną z tytułu umowy kredytowej do spłaty zadłużenia, nie spowoduje powstania wobec Wnioskodawczyni obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn. Czynność taka nie jest bowiem wymieniona w określającym przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn art. 1, a zgodnie z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Oznacza to, że jeżeli określona czynność nie została wskazana w ustawie (w tym wypadku w ustawie o podatku od spadków i darowizn), to jej dokonanie nie może powodować powstania obowiązku podatkowego.

Z tego też względu zgodzić się należy z Wnioskodawczynią, że w opisanej przez Nią sytuacji nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w szczególności jej art. 1 - określający przedmiot opodatkowania - oraz art. 6 - określający moment powstania obowiązku podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.