ITPB2/436-30/11/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 27 lutego 2011 r. (data wpływu - 2 marca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania uzyskanego odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 2 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania uzyskanego odszkodowania.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Antoni B. (zmarły 7 marca 1982 r.) oraz Wanda B. (zmarła 26 maja 1988 r.) posiadali udziały w prawie własności nieruchomości. Udziały te w chwili ich śmierci wynosiły po 1/3 części. Na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta nieruchomość przeszła na własność miasta, a z chwilą likwidacji gmin na rzecz Skarbu Państwa.

Postanowieniem z dnia 27 listopada 1989 r. (prawomocne z dniem 17 grudnia 1989 r.) Sąd Rejonowy stwierdził, że Wnioskodawczyni dziedziczy spadek po swoim ojcu Antonim B. z mocy ustawy w 1/4 części wprost.

W skład spadku wchodziło roszczenie o domaganie się odszkodowania lub zwrotu od Skarbu Państwa nieruchomości w związku z jej przejęciem na mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta.

Spadek po Antonim B. dziedziczyła również w 1/4 części jego żona Stefania B.

Po śmierci Stefanii B. (3 kwietnia 1993 r.) na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 29 marca 2000 r. (prawomocne z dniem 19 kwietnia 2000 r.) dziedziczyły po niej jej trzy córki, w tym Wnioskodawczyni, w wyniku czego odziedziczyła z mocy ustawy 1/3 części spadku wprost. W skład spadku po Stefanii B. wchodziło roszczenie o domaganie się odszkodowania lub zwrotu od Skarbu Państwa nieruchomości w związku z jej przejęciem na mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta, w zakresie, w jakim dziedziczyła ona po swoim mężu Antonim B., t.j. w 1/4 części.

Z kolei po Wandzie B. (siostrze Antoniego B.), a swojej ciotce Wnioskodawczyni dziedziczyła w 1/6 części wprost. Postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabyciu spadku zostało wydane w dniu 30 grudnia 1989 r. (prawomocne z dniem 20 stycznia 1990 r.). W skład spadku wchodziło roszczenie o domaganie się odszkodowania lub zwrotu od Skarbu Państwa nieruchomości w związku z jej przejęciem na mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta.

Ostatecznie udział Wnioskodawczyni w roszczeniu o domaganie się odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość wynosił łącznie 1/6.

W związku z odmową wypłaty przez Skarb Państwa odszkodowania albo zwrotu nieruchomości sprawa o odszkodowanie została skierowana na drogę administracyjną, a następnie sądową.

Po kilkunastu latach starań o uzyskanie odszkodowania za zabraną nieruchomości wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2010 r. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę na rzecz m.in. Wnioskodawczyni odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wydania wyroku za wywłaszczenie z nieruchomości. Powyższe rozstrzygnięcie utrzymał w mocy wyrokiem z dnia 15 grudnia 2010 r. Sąd Apelacyjny. Wyrok ten jest prawomocny z dniem wydania.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy w związku z uzyskaniem odszkodowania Wnioskodawczyni zobowiązana jest do uiszczenia podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawczyni, z uwagi na fakt, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji spadku, odnieść się w tej kwestii należy do przepisów Kodeksu cywilnego. Art. 922 § 1 tej ustawy stanowi, iż prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy wchodzą w sytuację prawną w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki oraz prawne nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie i realizację m.in. w formie odszkodowania. Odszkodowanie przyznane Wnioskodawczyni nie zostało nabyte w drodze spadku, ponieważ w tej dacie nie istniało, tym samym nie podlega ono opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (podobnie Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej wydanej w sprawie o sygnaturze ILPB2/436-121/10-4/MK). W drodze dziedziczenia zostało nabyte jedynie roszczenie, co do którego zasadności i tego, że zostanie wyegzekwowane brak było pewności.

Gdyby jednak - w opinii Wnioskodawczyni - założyć, że odszkodowanie zasądzone wyrokiem sądu podlega obowiązkowi zapłaty podatku od spadków i darowizn, z czym się nie zgadza, to obowiązek podatkowy przedawnił się. W świetle art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia z chwilą przyjęcia spadku. Przyjęcie spadku następuje zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego w terminie sześciu miesięcy od dowiedzenia się o tytule swojego powołania w przypadku braku oświadczenia w tym zakresie. Nabycie przez Wnioskodawczynię spadków nastąpiło wprost wobec braku oświadczenia w tym zakresie. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. Przy czym uważa się, że gdy w przytoczonym przepisie mowa jest o orzeczeniu sądu, to chodzi tu o postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. W ocenie Wnioskodawczym analizowany art. 6 ust. 4 jest unormowaniem szczególnym w stosunku do ust. 1. Dotyczy on wyłącznie przypadków, w których nabycie wbrew obowiązkowi ustawowemu nie zostało zgłoszone do opodatkowania. W niniejszej sprawie zgłoszenie do opodatkowania było zaś bezprzedmiotowe z uwagi na fakt, iż nie można zgłosić do opodatkowania roszczenia o odszkodowanie za zwrot zabranej nieruchomości. Tak więc ewentualny początek biegu terminu przedawnienia obowiązku podatkowego rozpocząłby się z chwilą przyjęcia spadku, czyli w terminie sześciu miesięcy od dowiedzenia się o tytule swojego powołania. Wnioskodawczyni dowiedziała się o tytule swojego powołania w dniu śmierci spadkodawców. Zgodnie z art. 68 § 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zatem, zdaniem Wnioskodawczyni, ewentualny obowiązek podatkowy byłby przedawniony.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie opodatkowania uzyskanego odszkodowania podatkiem od spadków i darowizn uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku. Art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) stanowi, że do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r.

Z uwagi na fakt, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji spadku, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stosownie do art. 922 § 1 tej ustawy, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawne nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie i realizacją m.in. w formie odszkodowania. W myśl § 2 powołanego przepisu nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. W obrębie zakresu pojęcia praw ściśle związanych z osobą spadkodawcy, znajdują się prawa mające służyć zaspokojeniu określonych interesów konkretnej osoby ze względu na jej indywidualną sytuację, np. roszczenia alimentacyjne czy uprawnienie do renty. Natomiast w zakresie praw i obowiązków przechodzących na określone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami chodzi o sytuacje, w których istnieje wyraźny przepis przewidujący taki skutek śmierci osoby uprawnionej lub zobowiązanej.

Jak wynika z opisanego we wniosku stanu faktycznego na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta należąca do spadkodawców nieruchomość przeszła na własność miasta, a z chwilą likwidacji gmin na rzecz Skarbu Państwa. Po kilkunastu latach starań o uzyskanie odszkodowania za zabraną nieruchomość wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2010 r. Sąd Okręgowy. zasądził od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę na rzecz m.in. Wnioskodawczyni, jako spadkobierczyni współwłaścicieli, odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wydania wyroku za wywłaszczenie z nieruchomości. Powyższe rozstrzygnięcie utrzymał w mocy wyrokiem z dnia 15 grudnia 2010 r. Sąd Apelacyjny.

Reasumując, należy stwierdzić, że uzyskane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie nie zostało nabyte w drodze spadku po zmarłych spadkodawcach, ponieważ w dacie otwarcia poszczególnych spadków odszkodowanie to nie istniało. Tym samym ww. odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu omawianym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.