ITPB2/436-242/13/TJ

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 14 marca 2014 r. Izba Skarbowa w Bydgoszczy ITPB2/436-242/13/TJ

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 13 grudnia 2013 r. (data wpływu 17 grudnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 grudnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

L. Sp. z o.o. (dalej Wnioskodawca), zamierza przystąpić do systemu wspólnego zarządzania płynnością finansową (zwanego dalej "cash-poolingiem") w ramach grupy kapitałowej L. (nie będącej podatkową grupą kapitałową w rozumieniu art. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Zgodnie z Umową Rachunku Grupowego (Group Account Agreement), stanowiącą podstawowy dokument regulujący zasady funkcjonowania świadczonej przez N. (zwany dalej "Bankiem") na rzecz duńskiej spółki L. usługi cash-poolingu, jej celem jest dostarczenie Posiadaczowi Rachunku Grupowego (zwanemu dalej "Pool-Leaderem") narzędzia do koncentracji całkowitej płynności finansowej Pool-Leadera i spółek z Grupy L. i poprzez to ograniczenie potrzeb w zakresie zewnętrznego finansowania, poprawę wyniku odsetkowego netto oraz ułatwienie zarządzania i administrowania zagregowaną płynnością Pool-Leadera i Grupy L. Rolę Pool-Leadera pełni duńska spółka L. należąca do Grupy L.

Pool-Leader nie jest zarejestrowany dla potrzeb podatku VAT w Polsce, nie posiada również w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Usługa świadczona przez Bank polega na otwarciu jednego lub kilku Rachunków Grupowych obsługiwanych przez jeden lub więcej Rachunków Transakcyjnych denominowanych w tej samej walucie co Rachunek Grupowy (odrębny Rachunek Grupowy może zostać utworzony dla każdej waluty, którą posługują się spółki z Grupy L. w rozliczeniach). Rachunki Transakcyjne są rodzajem wirtualnych subkont utworzonych do Rachunku Grupowego. Rachunki Transakcyjne (nie będące same w sobie rachunkami bankowymi) służą ewidencjonowaniu wpływów do systemu oraz wypływów z systemu cash-poolingu środków pieniężnych od lub do konkretnych uczestników, w tym Wnioskodawcy.

Rachunek Grupowy pełni rolę rachunku podstawowego, konsolidującego na bieżąco wszystkie salda podmiotów uczestniczących (dalej "Uczestników") zarejestrowane na Rachunkach Transakcyjnych, wchodzących w skład wspólnego systemu zarządzania płynnością finansową.

Korzystanie z Rachunku Grupowego przez danego Uczestnika jest możliwe tylko poprzez (przy użyciu) przypisanego mu Rachunku Transakcyjnego. Uznanie Rachunku Grupowego kwotą przekazaną przez danego Uczestnika oznacza jednocześnie powiększenie salda na Rachunku Transakcyjnym tego Uczestnika, a obciążenie Rachunku Grupowego oznacza jednocześnie zmniejszenie salda Rachunku Transakcyjnego Uczestnika wykorzystującego środki zgromadzone na Rachunku Grupowym. Rachunki Transakcyjne są subkontami prowadzonymi przez Bank w imieniu i na rzecz Pool-Leadera, ale przypisanymi konkretnym Uczestnikom, w tym Wnioskodawcy.

Stronami Umowy Rachunku Grupowego są Pool-Leader i Bank. Inni niż Pool-Leader Uczestnicy cash-poolingu (w tym Wnioskodawca) przystępują do systemu poprzez podpisanie z Pool-Leaderem Dokumentu Upoważniającego i Potwierdzającego (Authorisation and Confirmation Letter). Dany Uczestnik, w tym Wnioskodawca, nie podpisuje umowy bezpośrednio z Bankiem. Każdemu z Uczestników cash-poolingu (tym Pool-Leaderowi) zostaje przypisany odrębny Rachunek Transakcyjny i Uczestnik taki ma dostęp do środków znajdujących się na Rachunku Grupowym wyłącznie przy użyciu przypisanego mu Rachunku Transakcyjnego.

Zgodnie z postanowieniami Umowy Rachunku Grupowego podpisanej przez Bank i Pool-Leadera:

* dodatnie saldo na Rachunku Grupowym stanowi należność Pool-Leadera od (wierzytelność wobec) Banku niezależnie od tego, który lub którzy z Uczestników przekazali środki pieniężne na ten rachunek. Natomiast ujemne saldo na Rachunku Grupowym stanowi zobowiązanie (dług) Pool-Leadera wobec Banku niezależnie od tego, który z Uczestników cash-poolingu użył/wykorzystał środki z Rachunku Grupowego na potrzeby własne,

* dodatnie saldo na Rachunku Transakcyjnym Uczestnika cash-poolingu (w tym na Rachunku Transakcyjnym Wnioskodawcy) stanowi - w sensie prawnym - należność Uczestnika od Pool-Leadera (posiadacza Rachunku Grupowego); natomiast saldo ujemne na Rachunku Transakcyjnym takiego Uczestnika stanowi należność Pool-Leadera od Uczestnika (w tym od Wnioskodawcy). Saldo na Rachunku Transakcyjnym danego Uczestnika (zwane Zobowiązaniem Wewnątrzgrupowym) nie stanowi jakiejkolwiek wierzytelności lub zobowiązania między Bankiem a takim Uczestnikiem,

* Bank nalicza i płaci lub pobiera odsetki wyłącznie w odniesieniu do stanu (salda) środków pieniężnych na Rachunku Grupowym (należącym do Pool-Leadera) i odsetki te są wpłacane na lub pobierane z Rachunku Grupowego przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego Pool-Leadera;

* na zlecenie Pool-Leadera Bank może dokonywać obliczania odsetek w zakresie Zobowiązań Wewnątrzgrupowych (odsetek należnych poszczególnym Uczestnikom od Pool-Leadera lub odsetek należnych od poszczególnych Uczestników Pool-Leaderowi w związku z uczestnictwem w cash-poolingu i zasilaniem Rachunku Grupowego środkami własnymi lub korzystaniem na potrzeby własne ze środków zgromadzonych na Rachunku Grupowym). Rola Banku ogranicza się tu jednak jedynie do wykonania usługi w zakresie kalkulacji wysokości takich odsetek; odsetki te nie stanowią natomiast należności ani zobowiązań Banku. Informacje na temat odsetek od Zobowiązań Wewnątrzgrupowych są przekazywane zgodnie z instrukcjami otrzymanymi przez Bank od Pool-Leadera.

Postanowienia Umowy Rachunku Grupowego dotyczące prawnego aspektu dodatniego salda rachunku transakcyjnego Uczestnika (w tym Wnioskodawcy) jako wierzytelności wobec Pool-Leadera i ujemnego salda jako zobowiązania Uczestnika wobec Pool-Leadera powtórzone są w Dokumencie Upoważniającym i Potwierdzającym podpisywanym przez Pool-Leadera i Uczestnika, na podstawie którego Uczestnik przystępuje do systemu cash-poolingu Grupy L. Dokument ten przekazywany jest do Banku (jednak Uczestnik nie podpisuje umowy dotyczącej udziału w cash-poolingu bezpośrednio z Bankiem).

Ponadto, w myśl postanowień Dokumentu Upoważniającego i Potwierdzającego:

* Pool-Leader upoważnia Uczestnika (w tym Wnioskodawcę) do wykonywania operacji na Rachunku Grupowym przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego Uczestnika,

* Uczestnik potwierdza, że jest świadomy, że dodatnie saldo na Rachunku Transakcyjnym Uczestnika stanowi należność od (wierzytelność Uczestnika wobec) Pool-Leadera natomiast saldo ujemne na Rachunku Transakcyjnym Uczestnika jest należnością (wierzytelnością) Pool-Leadera od Uczestnika, oraz że saldo na Rachunku Transakcyjnym Uczestnika nie wyraża jakichkolwiek wierzytelności lub zobowiązań Uczestnika wobec Banku,

* Uczestnik upoważnia Bank do uznawania Rachunku Grupowego, przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego danego Uczestnika wszelkimi kwotami otrzymanymi przez Bank na rachunek lub na rzecz Uczestnika lub kwotami należnymi Uczestnikowi od Banku,

* Uczestnik zleca Bankowi przekształcenie jego bankowego rachunku bieżącego w Rachunek Transakcyjny, o ile Uczestnik podejmie taką decyzję i wskaże ten rachunek w załączniku do Dokumentu (przekształcenie nie jest obowiązkowe); przekształcenie oznacza faktyczne zamknięcie dotychczasowego rachunku bieżącego i posługiwanie się przez Uczestnika Rachunkiem Grupowym, przy użyciu Rachunku Transakcyjnego, do przyjmowania wpłat z zewnątrz i dokonywania wypłat na zewnątrz,

* Uczestnik upoważnia Pool-Leadera do wykonywania operacji na Rachunku Grupowym przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego Uczestnika,

* Uczestnik potwierdza, że otrzymał od Pool-Leadera kopię Umowy Rachunku Grupowego i innych dokumentów związanych ze świadczeniem usługi cash-poolingu przez Bank i że postanowienia tych dokumentów uważa za wiążące dla tego Uczestnika,

* Uczestnik potwierdza, że Bank będzie działał w oparciu o treść Dokumentu Upoważniającego i Potwierdzającego.

W przypadku przystąpienia przez Wnioskodawcę do systemu cash-poolingu, Jego bieżący rachunek bankowy w N. S.A. nie zostanie zamknięty i będzie funkcjonował na dotychczasowych zasadach jako rachunek własny. Jednocześnie, celem umożliwienia Wnioskodawcy korzystania z Rachunku Grupowego zostanie utworzony przypisany wyłącznie Jemu Rachunek Transakcyjny (jako wirtualne subkonto do Rachunku Grupowego należącego do Pool-Leadera). Dodatnie saldo środków znajdujących się na rachunku własnym Wnioskodawcy lub jego część, będzie przenoszone na Rachunek Grupowy przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego Wnioskodawcy w sytuacjach, kiedy uzna, że środki te nie będą niezbędne do pokrycia Jego bieżących lub przyszłych zobowiązań. Ujemne saldo natomiast (niedobór środków) będzie w całości lub w części uzupełniane z Rachunku Grupowego przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego Wnioskodawcy w sytuacjach, kiedy w Jego ocenie spodziewane wpływy krótkoterminowe nie będą wystarczające do pokrycia całości lub niezbędnej części tego salda.

W późniejszym okresie Wnioskodawca rozważa zamknięcie rachunku własnego w N. S.A. i korzystanie tylko z przypisanego Jemu Rachunku Transakcyjnego. W takim wypadku wszelkie środki wpływające na rzecz Wnioskodawcy będą lokowane bezpośrednio na Rachunku Grupowym (przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego), a wszelkie płatności i przelewy na zewnątrz (do innych podmiotów) będą realizowane bezpośrednio z Rachunku Grupowego, przy użyciu Rachunku Transakcyjnego Wnioskodawcy.

Pool-Leader jest Spółką "prababką" w stosunku do Wnioskodawcy (posiada 100% udziałów w spółce L., która jest 100% udziałowcem spółki-matki Wnioskodawcy; Pool-Leader nie posiada natomiast ani udziałów w "spółce-matce" Wnioskodawcy ani też udziałów w kapitale samego Wnioskodawcy). Udziałowiec Wnioskodawcy, duńska spółka L. nie posiada również udziałów w kapitale Pool-Leadera (L.).

Warunki handlowe (w szczególności stopy procentowe) dotyczące konsolidacji sald rachunków poszczególnych Uczestników na Rachunku Grupowym będą odpowiadały warunkom rynkowym i zostaną ustalone pomiędzy Uczestnikami cash-poolingu a Pool-Leaderem.

Poza ewentualnymi odsetkami płaconymi Pool-Leaderowi w przypadku wystąpienia ujemnych sald na Rachunku Transakcyjnym przypisanym Wnioskodawcy, nie będzie ponosił On odrębnie dodatkowych opłat w związku z udziałem w systemie cash-poolingu.

Uczestnikami cash-poolingu funkcjonującego w Grupie L. będą wyłącznie spółki mające siedzibę w następujących państwach członkowskich Unii Europejskiej: Dania, Holandia, Niemcy i Polska.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych:

Czy w opisanym wyżej stanie faktycznym przystąpienie Wnioskodawcy do systemu cash-poolingu, w ramach którego udostępniał będzie swoje środki pieniężne Pool-Leaderowi na Rachunku Grupowym lub korzystał będzie na własne potrzeby ze środków znajdujących się na Rachunku Grupowym stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu podlegają jedynie czynności wymienione w tym przepisie. Katalog czynności opodatkowanych jest zamknięty i zawiera następujące czynności cywilnoprawne:

a.

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b.

umowy pożyczki,

c.

umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

d.

umowy dożywocia,

e.

umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

f.

hipoteki,

g.

ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

h.

umowy depozytu nieprawidłowego,

i.

umowy spółki (akty założycielskie);

j.

zmiany umów wymienionych w pkt a)-i) powyżej, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych,

k.

orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt a)-j).

Ustawodawca wprowadził więc zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie, ustawowe wyliczenie wzmocnione jest zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji, o jej opodatkowaniu tym podatkiem, decyduje treść czynności (elementy przedmiotowo istotne), a nie jej nazwa (art. 65 § 2 Kodeksu cywilnego). Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej czynności, decydujące będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej czynności pozwalające na jej kwalifikację pod względem prawnym.

W związku z powyższym Wnioskodawca wskazuje, że opisany w stanie faktycznym system cash-poolingu, w ramach którego dokonywane będą czynności, których dotyczy wniosek, stanowi formę efektywnego zarządzania finansami grupy podmiotów powiązanych. Polega ona na koncentrowaniu nadwyżek i niedoborów środków finansowych poszczególnych Uczestników i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu efektu skali. System cash-poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w nim podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu, wynik odsetkowy grupy będzie korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania zewnętrznego przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie.

W ocenie Wnioskodawcy przedstawiona we wniosku konstrukcja cash-poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi Uczestników zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednego podmiotu przez inny (Uczestnika/Wnioskodawcy przez Pool-Leadera lub odwrotnie). Stwierdza jednak, że nie można uznać, że prezentowana konstrukcja wyczerpuje wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki, określone w art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z powołanym przepisem przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W efekcie uczestnictwa w opisanych w stanie faktycznym sprawy transakcjach, dla podmiotów biorących w nich udział powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki. Brak jest bowiem zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy przez Uczestnika (w tym Wnioskodawcę) na Pool-Leadera lub przez Pool-Leadera na Uczestnika. Uczestnik cash-poolingu posiadający określone środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane i w jakiej wysokości (w istocie nie wie też, jakiej wielkości środki będzie w stanie udostępniać Pool-Leaderowi); nie jest również w stanie określić, jakiej wielkości zobowiązania własne będzie musiał sfinansować środkami uzyskanymi w ramach cash-poolingu. Tym samym nie jest skonkretyzowany przedmiot transakcji (kwota pożyczki).

Ze względu na wskazane wyżej okoliczności faktyczne, czynności realizowanych w ramach systemu cash-poolingu nie można również zakwalifikować jako depozytu nieprawidłowego.

Zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego - jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu; przepisy te zawarte są w art. 835-844 Kodeksu cywilnego. Jeżeli jednak przedmiot umowy nie został skonkretyzowany poprzez wskazanie ilości pieniędzy mającej być przedmiotem depozytu, to nie jest spełniony, podobnie jak w przypadku umowy pożyczki, warunek istotny umożliwiający rozpoznanie takiej umowy jako umowy depozytu nieprawidłowego.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash-poolingu, jako sposobu gospodarowania środkami finansowymi podmiotów uczestniczących, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki lub depozytu nieprawidłowego, nie wyczerpuje istotnych znamion takich umów. W konsekwencji - według Wnioskodawcy - cash-pooling należy zakwalifikować na gruncie polskiego prawa jako umowę nienazwaną.

Wobec powyższego Wnioskodawca stwierdza, że czynności dokonywane w ramach cash-poolingu nie należą do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Wskazuje również, że przy rozpatrywaniu kwestii opodatkowania określonych czynności cywilnoprawnych podatkiem od czynności cywilnoprawnych należy brać pod uwagę treść przepisu art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, który stanowi, że "nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

a.

opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

b.

zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

* umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

* (uchylone),

* umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych."

Wobec tego Wnioskodawca stwierdza, że nawet w sytuacji, kiedy transakcje realizowane przez Uczestników cash-poolingu i Pool-Leadera mogłyby zostać uznane za noszące istotne znamiona umów pożyczek lub umów depozytu nieprawidłowego, to konsekwentnie musiałyby być traktowane jako realizowane przez te podmioty w ramach prowadzonej przez nie działalności gospodarczej. Stąd - w ocenie Wnioskodawcy - podlegałby one opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług lub podatkiem od wartości dodanej (w przypadku identyfikacji miejsca świadczenia na terytorium kraju podlegałyby one zwolnieniu na podstawie przepisów art. 43 ust. 1 pkt 38 lub pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług) - i na mocy cytowanego wyżej przepisu byłyby wyłączone z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazuje również, że przedstawiony powyżej pogląd o braku opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych transakcji dokonywanych przez Niego jako Uczestnika rozpatrywanego cash-poolingu znajduje oparcie w interpretacjach wydawanych przez organy podatkowe w imieniu Ministra Finansów np. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 24 lipca 2013 r. znak ITPB2/436-79/13/DSZ, interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2013 r. znak IPPB2/436-361/13-2/MZ, interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 23 sierpnia 2013 r. znak ILPB2/436-174/13-2/AJ i interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 28 sierpnia 2013 r. znak IPTPB2/436-70/13-2/k.k.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają:

1.

następujące czynności cywilnoprawne:

a.

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b.

umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c.

(uchylona),

d.

umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e.

umowy dożywocia,

f.

umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g.

(uchylona),

h.

ustanowienie hipoteki,

i.

ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j.

umowy depozytu nieprawidłowego,

k.

umowy spółki;

2.

zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

3.

orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Zawarty w zacytowanym przepisie katalog czynności podlegających opodatkowaniu jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że tylko czynności enumeratywnie w nim wskazane mogą powodować powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Pamiętać przy tym należy, że o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza przystąpić do systemu wspólnego zarządzania płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej. Zgodnie z Umową Rachunku Grupowego, stanowiącą podstawowy dokument regulujący zasady funkcjonowania świadczonej przez Bank na rzecz duńskiej spółki (Pool-Leadera) usługi cash-poolingu, jej celem jest dostarczenie Posiadaczowi Rachunku Grupowego narzędzia do koncentracji całkowitej płynności finansowej Pool-Leadera i spółek z Grupy poprzez ograniczenie potrzeb w zakresie zewnętrznego finansowania, poprawę wyniku odsetkowego netto oraz ułatwienie zarządzania i administrowania zagregowaną płynnością Pool-Leadera i Grupy. Usługa świadczona przez Bank polega na otwarciu jednego lub kilku Rachunków Grupowych obsługiwanych przez jeden lub więcej Rachunków Transakcyjnych denominowanych w tej samej walucie co Rachunek Grupowy, które są rodzajem wirtualnych subkont utworzonych do Rachunku Grupowego i służą ewidencjonowaniu wpływów do systemu oraz wypływów z systemu cash-poolingu środków pieniężnych od lub do konkretnych uczestników, w tym Wnioskodawcy.

Rachunek Grupowy pełni rolę rachunku podstawowego, konsolidującego na bieżąco wszystkie salda podmiotów uczestniczących, zarejestrowane na Rachunkach Transakcyjnych, wchodzących w skład wspólnego systemu zarządzania płynnością finansową.

Korzystanie z Rachunku Grupowego przez danego Uczestnika jest możliwe tylko poprzez (przy użyciu) przypisanego mu Rachunku Transakcyjnego. Uznanie Rachunku Grupowego kwotą przekazaną przez danego Uczestnika oznacza jednocześnie powiększenie salda na Rachunku Transakcyjnym tego Uczestnika, a obciążenie Rachunku Grupowego oznacza jednocześnie zmniejszenie salda Rachunku Transakcyjnego Uczestnika wykorzystującego środki zgromadzone na Rachunku Grupowym. Rachunki Transakcyjne są subkontami prowadzonymi przez Bank w imieniu i na rzecz Pool-Leadera, ale przypisanymi konkretnym Uczestnikom, w tym Wnioskodawcy.

Stronami Umowy Rachunku Grupowego są Pool-Leader i Bank. Inni niż Pool-Leader Uczestnicy cash-poolingu (w tym Wnioskodawca) przystępują do systemu poprzez podpisanie z Pool-Leaderm Dokumentu Upoważniającego i Potwierdzającego (Authorisation and Confirmation Letter). Dany Uczestnik, w tym Wnioskodawca, nie podpisuje umowy bezpośrednio z Bankiem. Każdemu z Uczestników cash-poolingu (w tym Pool-Leaderowi) zostaje przypisany odrębny Rachunek Transakcyjny i Uczestnik taki ma dostęp do środków znajdujących się na Rachunku Grupowym wyłącznie przy użyciu przypisanego mu Rachunku Transakcyjnego.

Zgodnie z postanowieniami Umowy Rachunku Grupowego podpisanej przez Bank i Pool-Leadera dodatnie saldo na Rachunku Grupowym stanowi należność Pool-Leadera od (wierzytelność wobec) Banku niezależnie od tego, który lub którzy z Uczestników przekazali środki pieniężne na ten rachunek. Natomiast ujemne saldo na Rachunku Grupowym stanowi zobowiązanie (dług) Pool-Leadera wobec Banku niezależnie od tego, który z Uczestników cash-poolingu użył/wykorzystał środki z Rachunku Grupowego na potrzeby własne. Dodatnie saldo na Rachunku Transakcyjnym Uczestnika cash-poolingu (w tym na Rachunku Transakcyjnym Wnioskodawcy) stanowi - w sensie prawnym - należność Uczestnika od Pool-Leadera (posiadacza Rachunku Grupowego); natomiast saldo ujemne na Rachunku Transakcyjnym takiego Uczestnika stanowi należność Pool-Leadera od Uczestnika (w tym od Wnioskodawcy). Saldo na Rachunku Transakcyjnym danego Uczestnika (zwane Zobowiązaniem Wewnątrzgrupowym) nie stanowi jakiejkolwiek wierzytelności lub zobowiązania między Bankiem a takim Uczestnikiem. Bank nalicza i płaci lub pobiera odsetki wyłącznie w odniesieniu do stanu (salda) środków pieniężnych na Rachunku Grupowym (należącym do Pool-Leadera) i odsetki te są wpłacane na lub pobierane z Rachunku Grupowego przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego Pool-Leadera. Na zlecenie Pool-Leadera Bank może dokonywać obliczania odsetek w zakresie Zobowiązań Wewnątrzgrupowych (odsetek należnych poszczególnym Uczestnikom od Pool-Leadera lub odsetek należnych od poszczególnych Uczestników Pool-Leaderowi w związku z uczestnictwem w cash-poolingu i zasilaniem Rachunku Grupowego środkami własnymi lub korzystaniem na potrzeby własne ze środków zgromadzonych na Rachunku Grupowym).

Ponadto, w myśl postanowień Dokumentu Upoważniającego i Potwierdzającego Pool-Leader upoważnia Uczestnika (w tym Wnioskodawcę) do wykonywania operacji na Rachunku Grupowym przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego Uczestnika. Uczestnik potwierdza, że jest świadomy, że dodatnie saldo na Rachunku Transakcyjnym Uczestnika stanowi należność od (wierzytelność Uczestnika wobec) Pool-Leadera natomiast saldo ujemne na Rachunku Transakcyjnym Uczestnika jest należnością (wierzytelnością) Pool-Leadera od Uczestnika oraz, że saldo na Rachunku Transakcyjnym Uczestnika nie wyraża jakichkolwiek wierzytelności lub zobowiązań Uczestnika wobec Banku. Uczestnik upoważnia Bank do uznawania Rachunku Grupowego, przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego danego Uczestnika wszelkimi kwotami otrzymanymi przez Bank na rachunek lub na rzecz Uczestnika lub kwotami należnymi Uczestnikowi od Banku. Uczestnik upoważnia Pool-Leadera do wykonywania operacji na Rachunku Grupowym przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego Uczestnika.

Celem umożliwienia Wnioskodawcy korzystania z Rachunku Grupowego zostanie utworzony przypisany wyłącznie Jemu Rachunek Transakcyjny (jako wirtualne subkonto do Rachunku Grupowego należącego do Pool-Leadera). Dodatnie saldo środków znajdujących się na rachunku własnym Wnioskodawcy lub jego część, będzie przenoszone na Rachunek Grupowy przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego Wnioskodawcy w sytuacjach, kiedy uzna, że środki te nie będą niezbędne do pokrycia Jego bieżących lub przyszłych zobowiązań. Ujemne saldo natomiast (niedobór środków) będzie w całości lub w części uzupełniane z Rachunku Grupowego przy wykorzystaniu Rachunku Transakcyjnego Wnioskodawcy w sytuacjach, kiedy w Jego ocenie spodziewane wpływy krótkoterminowe nie będą wystarczające do pokrycia całości lub niezbędnej części tego salda.

W związku z powyższym wyjaśnić należy, że cash pooling, to nowoczesna forma efektywnego zarządzania finansami grupy podmiotów powiązanych. Polega on na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Jego celem jest zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w danej strukturze podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie. Cash poolingu pozostaje jednak na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną, co oznacza, że Kodeks cywilny nie zawiera w części zobowiązaniowej przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

W rezultacie wskazać należy, że przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposób gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że prezentowana konstrukcja cash poolingu wyczerpuje wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki, określone w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Z tytułu uczestnictwa w opisanych we wniosku transakcjach dla wszystkich podmiotów biorących w nich udział powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki. W przedmiotowej sytuacji brak jest bowiem zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash-poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i na rzecz którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot.

Z powyższych względów stwierdzić należy, że opisana czynność nie nosi również znamion depozytu nieprawidłowego, tj. czynności cywilnoprawnej uregulowanej w art. 845 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy).

W rezultacie stwierdzić należy, że przystąpienie przez Wnioskodawcę do systemu cash-poolingu, w ramach którego udostępniał będzie środki pieniężne na Rachunku Grupowym, jak również korzystał będzie ze środków tam się znajdujących nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Czynności te będą bowiem wykonywane w ramach umowy cash pooling (na podstawie Dokumentu Upoważniającego i Potwierdzającego). Czynności takie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Z tego też względu bezprzedmiotowe jest rozstrzyganie w niniejszej sprawie o zastosowaniu wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Przepis ten znajduje bowiem zastosowanie wyłącznie do czynności cywilnoprawnych, których dokonanie może powodować - co do zasady - powstanie obowiązku podatkowego, a z taką sytuacją w omawianej sprawie nie mamy do czynienia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl