ITPB2/436-214/10/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 25 października 2010 r. (data wpływu 2 listopada 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 3 stycznia 2011 r. (data wpływu 10 stycznia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania zniesienia współwłasności - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 listopada 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania zniesienia współwłasności.

Ponieważ wniosek nie spełniał wymogów formalnych pismem z dnia 21 grudnia 2010 r. znak ITPB2/436-214/10-2/TJ wezwano Wnioskodawcę do ich uzupełnienia. Braki wskazane w wezwaniu uzupełniono w dniu 10 stycznia 2011 r. (data wpływu).

W przedmiotowym wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Na podstawie zawartej w dniu 26 listopada 1993 r. w formie aktu notarialnego - umowy sprzedaży, oraz na podstawie umowy częściowego zniesienia współwłasności z dnia 13 września 2006 r. jest Pan wraz z żoną wpisany jako współwłaściciel w udziale wynoszącym 341/10000 części nieruchomości o powierzchni 25100 m ^2. Powyższy udział w nieruchomości stanowi odpowiednik 868,46 m ^2. Działka ta miała w przyszłości zostać geodezyjnie wydzielona z całej nieruchomości. Na działce tej zamierzał Pan wraz z żoną wybudować dom jednorodzinny. Za zgodą współwłaściciela, wyłącznie ze środków własnych, w oparciu o pozwolenie na budowę, wzniesiony został budynek mieszkalny jednorodzinny o powierzchni użytkowej ok. 130 m ^2, którego wartość rynkowa oceniana jest na 300 000 zł. Obecnie władze Gminy zgodziły się na dokonanie podziału geodezyjnego ww. nieruchomości, w wyniku którego to podziału powstała m.in. działka nr 221/1 obszaru 1001 m ^2. Obecnie planuje Pan wraz z żoną dokonać zniesienia współwłasności z drugim współwłaścicielem, polegającego na tym, że Pan wraz z żoną nabędzie na wyłączną własność działkę 221/1 obszaru 1001 m ^2, natomiast drugi współwłaściciel nabędzie na wyłączną własność pozostałe niezabudowane do dnia dzisiejszego działki, wydzielone ze wspólnej nieruchomości. Ponadto podaje Pan, że wartość rynkowa 132,54 m ² samej działki, jaka przypadnie Panu i żonie ponad udział we współwłasności wynosi ok. 15 000 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy czynność zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn w części dotyczącej wartości rynkowej udziału wynoszącego 9654/10000 części w budynku mieszkalnym, wzniesionym w całości ze środków Wnioskodawcy i Jego żony.

Zdaniem Wnioskodawcy, ponieważ całość nakładów na budowę domu jednorodzinnego poniesiona została przez Wnioskodawcę i Jego żonę, bez jakiegokolwiek udziału finansowego współwłaściciela nieruchomości, co zostanie przez niego potwierdzone w treści aktu notarialnego zniesienia współwłasności, dokonanego bez spłat finansowych, czynność taka nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn co do równowartości udziału 9654/10000 części w wartości budynku mieszkalnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Ze stanu faktycznego sprawy wynika, że planuje Pan wraz z żoną i drugim współwłaścicielem dokonać zniesienia współwłasności nieruchomości. Będzie ono polegało na podziale nieruchomości wspólnej w ten sposób, że Pan wraz żoną otrzyma działkę nr 221/1 o powierzchni 1001 m ^2, na której posadowiony jest budynek mieszkalny wzniesiony ze środków Pana i żony, a drugi współwłaściciel otrzyma pozostałe działki niezabudowane. Podział zostanie dokonany bez spłat i dopłat.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności (art. 210 i nast. Kodeksu) Zniesienie to może nastąpić poprzez podział rzeczy wspólnej, przyznanie tej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli lub sprzedaż rzeczy. Zniesienie współwłasności może więc polegać na dokonaniu podziału rzeczy wspólnej. Nowe rzeczy powstałe w wyniku podziału fizycznego stanowią wyłączną własność poszczególnych współwłaścicieli.

Zgodnie natomiast z art. 46 § 1 ww. Kodeksu cywilnego nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Z przepis tego wynika wprost, że budynki i ich części znajdujące się na nieruchomościach co do zasady dzielą los gruntu, na którym są posadowione. W przypadku więc, tak jak ma to miejsce w opisanym stanie faktycznym, gdy dochodzi do zniesienia współwłasności nieruchomości, automatycznie dochodzi do zniesienia współwłasności budynku na nim posadowionego. Z tego też względu skutki podatkowe dokonanego zniesienia współwłasności oceniać należy łącznie dla gruntu oraz budynku na nim posadowionego.

Z punktu widzenia prawa podatkowego zniesienie współwłasności stanowi czynność wywołującą skutki m.in. w zakresie podatku od spadków i darowizn. W myśl bowiem art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Stosownie do art. 7 ust. 6 ustawy przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Przepis ten powinien być stosowany łącznie z przepisem art. 7 ust. 1 w myśl którego, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Należy podkreślić, że odliczenie długów i ciężarów od wartości nabytej rzeczy lub prawa majątkowego nie może być traktowane jako ulga lub zwolnienie podatkowe. Odliczenie długów i ciężarów jest wyrazem istoty (elementem konstrukcyjnym) podatku od spadków i darowizn, polegającej na opodatkowaniu przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

Pojecie "długów" w rozumieniu art. 7 ust. 1 obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia, łącznie z roszczeniami z tytułu poczynionych przez nabywcę nakładów na nabytą nieruchomość. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od jej wartości. "Ciężarem" natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza jego wartość rynkową. W przedmiotowej sytuacji przy ustaleniu podstawy opodatkowania należy więc uwzględnić roszczenia związane z wartością nakładów poczynionych przez Pana i żonę na budowę domu jednorodzinnego.

W oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych zgodnie z art. 8 ust. 3 wskazanej ustawy, określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Przy obliczeniu podatku od nieodpłatnego zniesienia współwłasności ma także zastosowanie zasada kumulacji nabytych od tej samej osoby wartości rzeczy i praw majątkowych w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, oraz odliczenia kwoty wolnej od podatku (art. 9 ustawy).

Jak wskazano powyżej, przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy.

Ustalenie podstawy opodatkowania składa się więc z dwóch etapów. W pierwszym należy określić wartość rzeczy lub praw majątkowych, których dotyczy zniesienie współwłasności, według zasady generalnej wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy (czysta wartość, ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego). W drugim etapie ustala się udział, jaki przysługiwał dotychczas współwłaścicielowi i jego wartość. Podatkowi podlega bowiem nadwyżka wartości udziału. Wartość nieruchomości przy zniesieniu współwłasności przyjmuje się z dnia powstania obowiązku podatkowego, tzn. z chwili zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności. W powyższym przypadku będą to ceny rynkowe na dzień zawarcia umowy dotyczącej powyższego zniesienia współwłasności.

Jeżeli zatem czysta wartość nieruchomości nabytej w wyniku zniesienia współwłasności przez Wnioskodawcę (t.j. gruntu wraz z budynkiem), ustalona zgodnie z ww. zasadami, przekroczy wartość udziału przysługującego przed zniesieniem współwłasności, nadwyżka stanowić będzie podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Końcowo wskazać należy, iż przedmiot niniejszej interpretacji stanowiła jedynie ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie zastosowania przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, a nie weryfikacja prawidłowości dokonanych przez niego wyliczeń. Zauważyć bowiem należy, mając na uwadze treść przepisu art. 14b Ordynacji podatkowej, iż w przedmiotowej sprawie tut. organ wydając interpretację prawa podatkowego nie jest uprawniony do przeprowadzenia postępowania dowodowego, które pozwoliłoby na ich ocenę. Do postępowania w sprawie wydania pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego nie mają bowiem zastosowania przepisy o postępowaniu podatkowym, a postępowanie dowodowe jest częścią postępowania podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.