ITPB2/436-198/10/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 4 października 2010 r. (data wpływu 12 października 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania darowizny środków pieniężnych jest prawidłowe.

W dniu 12 października 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania darowizny środków pieniężnych.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Jako zstępny (syn) otrzymał Pan od darczyńcy, osoby pracującej i zamieszkującej za granicą, darowiznę. Umowa dokumentująca darowiznę zawarta została w dniu 10 lipca 2010 r. Zawarto w niej zapis o wartości i sposobie przekazania przedmiotu darowizny. Ponieważ darczyńca nie posiada rachunku bankowego, rachunek, z którego dokonane zostały przelewy, należą do przyjaciela darczyńcy. Przedmiot darowizny został przekazany posiadaczowi rachunku przez darczyńcę. Posiadacz rachunku wykonał przelewy na rachunek bankowy obdarowanego w imieniu darczyńcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w związku z otrzymaniem darowizny, jako zstępny, Wnioskodawca ma obowiązek uiszczenia podatku od tej darowizny tylko dlatego, że została ona przekazana z rachunku bankowego posiadacza, nie będącego darczyńcą, lecz zamiar przekazania środków z tego konta został wcześniej zapisany w umowie darowizny.

Zdaniem Wnioskodawcy, jeśli zgłoszenie nabycia zostanie złożone we właściwym urzędzie skarbowym w terminie do 6 miesięcy od dnia otrzymania środków, a fakt ich nabycia zostanie udokumentowany dowodem przekazania na rachunek bankowy zgodnie z treścią wcześniej zawartej umowy, to nabycie własności rzeczy przez zstępnych w drodze darowizny zwolnione jest od podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Zgodnie z art. 2 ww. ustawy nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast w myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy przy nabyciu w drodze darowizny powstaje on z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie natomiast z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia "darowizna", a zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny - jako czynności nieodpłatnej - jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

Nie jest przy tym konieczne, aby dokonanie darowizny łączyło się z bezpośrednim transferem darowanego przedmiotu z masy majątkowej darczyńcy do majątku obdarowanego. Transfer ten bowiem może mieć miejsce między masą majątkową osoby trzeciej a obdarowanym. Wystarczy bowiem, że świadczenie spełnione faktycznie przez inną osobę zostanie następnie skompensowane wartościami pochodzącymi z majątku darczyńcy.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 wynika, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują zatem szczególną formę dla umowy darowizny, umowa taka - pod rygorem nieważności powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności umowy tylko wówczas, gdy darowizna została spełniona.

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy darowizny, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści art. 889 Kodeksu cywilnego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że na podstawie zawartej umowy otrzymał Pan, jako zstępny darczyńcy, darowiznę. Ponieważ darczyńca, osoba zamieszkała i pracująca za granicą, nie posiada własnego rachunku bankowego, środki pieniężne, będące przedmiotem darowizny, przekazane zostały na Pana rachunek bankowy, z rachunku przyjaciela darczyńcy.

Odnosząc powyższe do przedstawionych przepisów prawa znajdujących zastosowanie w przedmiotowej sprawie stwierdzić należy, że w art. 4a ust. 1, w przypadku darowizny środków pieniężnych, wskazane są dwa warunki, spełnienie których konieczne jest dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn - pochodzenie środków od jednej z osób wskazanych w tym przepisie (tekst jedn.: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy) oraz udokumentowanie wpływu tych środków m.in. na rachunek bankowy obdarowanego. Z powyższego wynika więc, że obok obowiązku udokumentowania wpływu środków, który zgodnie z oświadczeniem Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie jest spełniony, konieczne jest również wykazanie w sposób nie budzący wątpliwości, że darowizna faktycznie dokonana została z majątku osoby wymienionej w powołanym przepisie art. 4a ust. 1. Omawiane zwolnienie z opodatkowania przewidziane zostało bowiem dla ściśle określonego kręgu podmiotów, tj. osób najbliższych dla zbywcy rzeczy lub praw. Wykazaniu powyższego, w sytuacji, gdy w przekazaniu darowizny, tak jak w przedstawionym we wniosku staniu faktycznym, bierze udział osoba nie będąca darczyńcą, służyć może zawarta umowa darowizny oraz np. dowód wpłaty stanowiących przedmiot środków pieniężnych na rachunek bankowy osoby pośredniczącej.

Jeżeli więc w opisanej sytuacji zostanie wykazane w sposób bezsporny, że darowizna faktycznie dokonana została przez wstępnego Wnioskodawcy, a przedmiot darowizny pochodzi z jego majątku osobistego, wówczas darowizna taka, po dokonaniu w wymaganym terminie zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, korzystać będzie ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.