ITPB2/436-186/11/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 7 listopada 2011 r. (data wpływu - 14 listopada 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności ustanowienia nieodpłatnej służebności gruntowej - jest prawidłowe.

W dniu 14 listopada 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności ustanowienia nieodpłatnej służebności gruntowej.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 4 listopada 2011 r. wspólnie z mężem ustanowiła Pani przed notariuszem na zabudowanej nieruchomości będącej ich własnością na zasadzie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej na rzecz każdoczesnego właściciela sąsiedniej działki nieodpłatną służebność gruntową polegającą na prawie przejazdu i przechodu od północnej granicy działki pasem gruntu o szerokości 4 m wzdłuż zachodniej granicy działki na całej jej długości w kierunku do drogi publicznej stanowiącej ulicę K. Właścicielem nieruchomości władnącej w chwili ustanowienia wyżej opisanej służebności był W.Z.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy ustanowienie wyżej opisanej służebności podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Pani, ustanowienie opisanej nieodpłatnej służebności gruntowej nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, ponieważ zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlega jedynie ustanowienie odpłatnej służebności. A contrario ustanowienie nieodpłatnej służebności nie podlega temu podatkowi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności objętych opodatkowaniem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności enumeratywnie wskazane w art. 1 ust. 1, tj.:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają także zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak przytoczone umowy oraz ich zmiany (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Służebność jest ograniczonym prawem rzeczowym, uregulowanym przepisami działu III ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Przepisy prawa cywilnego, z uwagi na odrębność charakteru jak i funkcji, rozróżniają służebność osobistą i gruntową. Jak wynika z art. 296 § 1 Kodeksu nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista). Zgodnie zaś z przepisem art. 285 § 1 Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Służebność osobista jest obciążeniem nieruchomości, niemniej ustanawiana jest na rzecz oznaczonej osoby fizycznej. Służebność gruntowa, zgodnie z art. 285 § 2 Kodeksu służy jedynie zwiększeniu użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części. Służebność może być ustanowiona za wynagrodzeniem lub nieodpłatnie, przy czym tylko z tą pierwszą - to jest ustanowioną za wynagrodzeniem (odpłatnie) łączy się obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że w dniu 4 listopada 2011 r. wspólnie z mężem ustanowiła Pani przed notariuszem na zabudowanej nieruchomości będącej ich własnością na zasadzie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej na rzecz każdoczesnego właściciela sąsiedniej działki nieodpłatną służebność gruntową polegającą na prawie przejazdu i przechodu od północnej granicy działki pasem gruntu o szerokości 4 m wzdłuż zachodniej granicy działki na całej jej długości w kierunku do drogi publicznej stanowiącej ulicę K.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz obowiązujący stan prawny, należy stwierdzić że ustanowienie opisanej nieodpłatnej służebności gruntowej nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wskazanych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.