ITPB2/436-185/09/TJ - Powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia środków pieniężnych w drodze darowizny w związku z comiesięczną spłatą przez rodziców rat kredytu, przeznaczonego na zakup mieszkania, którego jedynym właścicielem jest córka.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 24 października 2009 r. (data wpływu 9 listopada 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania spłaty kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania - jest prawidłowe.

W dniu 9 listopada 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania spłaty kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 27 lipca 2009 r. Pani córka dokonała zakupu lokalu mieszkalnego. Zakup ten sfinansowany został z kredytu mieszkaniowego. Stronami umowy kredytu była Pani wraz z mężem, jako osoby posiadające zdolność kredytową oraz córka - osoba nieosiągająca dochodu. Zabezpieczeniem kredytu obok hipoteki kaucyjnej jest również pełnomocnictwo dla banku do dysponowania rachunkiem bieżącym należącym do Pani i córki, prowadzonym przez bank udzielający kredytu. Środki na poczet spłaty kredytu gromadzone są przez Panią i męża, a następnie przelewane na konto Pani i córki. Ciężar spłaty kredytu ponosi więc Pani z mężem. Z księgi wieczystej wynika natomiast, że właścicielem lokalu jest Pani córka.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, spłata rat kredytu przez rodziców jest darowizną, korzystającą ze zwolnienia z opodatkowania. W celu uzyskania zwolnienia należy złożyć formularz SD-Z2 w odpowiednim terminie. Obowiązek podatkowy powstaje nie w chwili zawarcia umowy kredytowej lecz w momencie spłat poszczególnych rat kredytu. Dla przedstawionego przypadku nie istnieją inne przesłanki powstania obowiązku podatkowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia "darowizna", a zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny - jako czynności nieodpłatnej - jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

W wyniku zawarcia umowy darowizny może dochodzić do określonych zmian w położeniu prawno-majątkowym darczyńcy i obdarowanego. Przedmiotem darowizny mogą bowiem strony uczynić wszelkie postacie zwolnienia obdarowanego od określonych zobowiązań. Może to nastąpić w drodze zrzeczenia się przez darczyńcę wierzytelności, jaka służyła mu w stosunku do obdarowanego lub poprzez przejęcie długu obdarowanego względem osoby trzeciej, będącej jego wierzycielem. Darczyńca może wreszcie wypełnić zobowiązanie ciążące na obdarowanym względem osoby trzeciej.

Nie jest przy tym konieczne, aby dokonanie darowizny łączyło się z bezpośrednim transferem darowanego przedmiotu z masy majątkowej darczyńcy do majątku obdarowanego. Transfer ten bowiem może mieć miejsce między masą majątkową osoby trzeciej a obdarowanym. Wystarczy bowiem, że świadczenie spełnione faktycznie przez inna osobę zostanie następnie skompensowane wartościami pochodzącymi z majątku darczyńcy.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenie obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 wynika, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują zatem szczególną formę dla umowy darowizny, umowa taka - pod rygorem nieważności powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności umowy tylko wówczas, gdy darowizna została spełniona.

Artykuł 889 Kodeksu cywilnego stanowi: nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy darowizny, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści art. 889 Kodeksu cywilnego.

Z przedstawionych we wniosku stanu faktycznego wynika, że wspólnie z mężem i córką jest Pani stroną umowy kredytu mieszkaniowego, z którego sfinansowany został zakup lokalu mieszkalnego. Właścicielką przedmiotowego lokalu jest Pani córka, natomiast ciężar spłaty kredytu ponosi Pani wraz z mężem.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że jeżeli świadczenie w postaci spłaty kredytu jedynie przez Panią i męża będzie miało charakter bezzwrotny, wówczas stanowić będzie darowiznę - podlegająca regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn - w części w jakiej uzyskany kredyt będzie spłacany przez Panią i męża. Zobowiązanie wobec banku wykonane zostanie bowiem kosztem Państwa, w związku z czym nastąpi również przysporzenie w majątku córki.

Należy jednak podkreślić, iż zgodnie z art. 4a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych należy złożyć, w przypadku, gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 2, po przekroczeniu kwoty 9.637 zł. Formularze SD-Z2 należy składać każdorazowo w następnych miesiącach w terminach określonych w art. 4a ust. 1 pkt 1 po przekroczeniu powyższej kwoty. Jeżeli natomiast nie zostanie spełniony warunek wynikający z art. 4a ust. 1 pkt 1 do kwoty, która nie zostanie zgłoszona na druku SD-Z2 i odpowiednio udokumentowana, zastosowanie znajdzie art. 4a ust. 3 ustawy, zgodnie z którym nabycie takie podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Wskazać także należy, że - w myśl art. 4a ust. 4 - obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

Reasumując stwierdzić należy, że comiesięczna spłata przez Panią i męża rat kredytu, przeznaczonego na zakup mieszkania, którego jedynym właścicielem jest córka, powoduje, po przekroczeniu kwoty 9.637 zł, powstanie u nabywcy, czyli w tym wypadku córki, obowiązku podatkowego w zakresie podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia środków pieniężnych w drodze darowizny. Obowiązek taki powstanie, stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Jednakże, w przypadku spełnienia wszystkich warunków określonych w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, nabycie takie w całości podlegać będzie zwolnieniu określonemu w tym przepisie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.