ITPB2/436-155/09/MK - Zasady zwolnienia od podatku od spadków i darowizn nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze dziedziczenia.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 28 września 2009 r. (data wpływu - 12 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia podmiotowego - jest prawidłowe.

W dniu 12 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia podmiotowego.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Spadkodawca sporządza testament, w którym powołuje jednego spadkobiercę. Po śmierci spadkodawcy spadkobierca chce złożyć w Urzędzie Skarbowym SD-Z1 (nie ma jeszcze orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Pani zdaniem, urzędnik ma obowiązek przyjąć zeznanie SD-Z1, pomimo tego, że w chwili składania nie jest do niego dołączone prawomocne orzeczenie sądowe. Uważa Pani również, iż złożenie zeznania SD-Z1 przed uzyskaniem orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, które zostałoby dostarczone w terminie 6 miesięcy po jego uprawomocnieniu się, jest wypełnieniem warunku zwolnienia od podatku zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W przytoczonym przepisie określona jest jedynie górna granica terminu do złożenia zeznania, przy czym jego złożenie przed uzyskaniem orzeczenia sądu nie powoduje przekroczenia tego terminu.

Na druku SD-Z1 również nie ma informacji, że warunkiem jego złożenia jest posiadanie prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, co - w Pani opinii - sugeruje, że druk ten może zostać złożony przed uzyskaniem takiego orzeczenia, które może być dostarczone dopiero po jego uprawomocnieniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego Pani stanowisko w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego; darowizny, polecenia darczyńcy; zasiedzenia; nieodpłatnego zniesienia współwłasności; zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu oraz nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Stosownie do art. 5 powołanej ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych, a powstaje on, zgodnie z dyspozycją art. 6 ust. 1 pkt 1, przy nabyciu w drodze dziedziczenia, z chwilą przyjęcia spadku. Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem i jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to zgodnie z ust. 4 powołanego artykułu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się tego orzeczenia.

Ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) wprowadzono w ustawie o podatku od spadków i darowizn art. 4a, który w ust. 1 pkt 1 otrzymał na mocy ustawy z dnia 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 203, poz. 1267) nowe brzmienie (obowiązujące od dnia 1 stycznia 2009 r.). Zatem w myśl art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

W przypadku braku takiego zgłoszenia nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Kwestię nabycia spadku regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.). Zgodnie z art. 922 prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. W świetle art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, a stosownie do art. 925 - spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Omawiane nabycie dokonuje się z mocy prawa, jednakże pomimo jego definitywnego charakteru, niekiedy rodzi się konieczność formalnego wykazania przez spadkobiercę następstwa prawnego po osobie zmarłej m.in. przed sądem, organem administracji państwowej czy osobami trzecimi.

Stąd też instytucją prawną, która umożliwia spadkobiercy wykazanie swojego statusu jest niewątpliwie stwierdzenie nabycia spadku. W myśl art. 1025 § 1 zd. 1 Kodeksu cywilnego sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Zatem prawomocne postanowienie stwierdzające nabycie spadku przez spadkobierców powołanych na mocy postanowień testamentu (art. 959-965 Kodeksu) lub przepisów ustawy (art. 931-937) stwarza domniemanie prawne, że osoba wymieniona w postanowieniu jest spadkobiercą (art. 1025 § 2) legitymowanym do dochodzenia roszczeń z tytułu dziedziczenia spadku wobec osób trzecich, nieroszczących sobie praw do spadku z tego tytułu (art. 1027) oraz do rozporządzania prawami, które należą do spadku.

Nadto kompetencje w zakresie ustalenia kręgu spadkobierców należą wyłącznie do właściwości sądów powszechnych i notariuszy (w zakresie sporządzania aktów poświadczenia dziedziczenia), a nie organów administracji publicznej, w tym administracji skarbowej.

Z kolei określony w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r., sześciomiesięczny termin na złożenie przez stronę zgłoszenia nabycia spadku właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego jest jedynym warunkiem zwolnienia z podatku od spadków. Co charakterystyczne jest to termin materialny (niepodlegający przywróceniu), a nie procesowy.

Użycie w omawianym przepisie przez ustawodawcę sformułowania "w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku" wskazuje, iż tylko jego przekroczenie skutkuje - zgodnie z art. 4a ust. 3 ustawy - opodatkowaniem na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Ponadto należy zwrócić uwagę, iż przepisy prawa nie zezwalają na odmowę przyjęcia zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych. Niedopuszczalna jest odmowa przyjęcia zgłoszenia, jeśli składane jest ono przed terminem uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub jeżeli w chwili składania zgłoszenia podatnik nie posiada dokumentów będących podstawą jego wypełnienia. Należy podkreślić, iż obowiązujące przepisy nie nakładają na podatnika obowiązku dołączania do zgłoszenia dokumentów potwierdzających posiadanie tytułu prawnego do nabytych rzeczy lub praw majątkowych.

W kwestii rodzaju formularza podatkowego stwierdza się, iż w przypadku skorzystania ze zwolnienia z art. 4a ustawy właściwym drukiem jest ustalony w oparciu o delegację ustawową z art. 4a ust. 5 ustawy druk SD-Z2.

Interpretacja dotyczy zaistniałego zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń