ITPB2/436-143/09/IL

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 1 lipca 2009 r. (data wpływu 10 lipca 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 15 września 2009 r. (data wpływu 18 września 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania nieodpłatnego zniesienia współwłasności - jest prawidłowe.

W dniu 10 lipca 2009 r. został złożony ww. wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Pismem z dnia 11 września 2009 r. Nr ITPB2/415-596/09-2/IL wezwano Pana do usunięcia braków formalnych złożonego wniosku. Braki wykazane w wezwaniu uzupełniono w dniu 18 września 2009 r. (data wpływu).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W 1988 r. na podstawie umowy darowizny nabył Pan wraz z małżonką prawo do 1/2 własności nieruchomości, opisanej w księdze wieczystej nr 9046. W 1990 r. decyzją Wójta przeniesiono nieodpłatnie działkę nr 489 o pow. 0,15 ha na prawach współwłasności po 1/2 części. W 1994 r. po uzyskaniu zgody współwłaścicielki nieruchomości i spełnieniu niezbędnych wymagań tj. uzyskaniu pozwolenia na rozbudowę, dokonał Pan rozbudowy nieruchomości. Następnie w 1997 r. uzyskał Pan pozwolenie na użytkowanie budynku. W chwili obecnej za zgodą współwłaścicielki zamierza Pan znieść współwłasność na budynkach i działce nr 489. Działka została podzielona na trzy działki 489/1, 489/2 i 489/3. Działka 489/1 ma stanowić wyłączną własność współwłaścicielki Pani Danuty B., działka nr 489/2 ma stanowić wyłączną własność Pana i żony, natomiast działka 489/3 pozostanie na zasadach współwłasności. Wielkość nieruchomości otrzymanych przez Pana i żonę w wyniku zniesienia współwłasności nie będzie odpowiadała wielkości udziału, jaki przysługiwał Panu i żonie przed zniesieniem współwłasności. W wyniku zniesienia współwłasności nabędzie Pan wspólnie z żoną nieruchomości przekraczające dotychczasowy udział. Podział nieruchomości dokonywany w ramach zniesienia współwłasności na rzecz dotychczasowych współwłaścicieli odbędzie się bez spłat i dopłat.

Mając na uwadze treść wniosku oraz jego uzupełnienia, jak również zakres kompetencji przyznanych tut. organowi przyjęto, że intencją Pana było uzyskanie odpowiedzi na pytanie:

Czy z tytułu zniesienia współwłasności powstanie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku ze zniesieniem współwłasności nie powinien płacić podatku. Różnica w nierównym podziale wynika z poczynionych przez Niego, za zgodą współwłaścicielki inwestycji (rozbudowa budynku ze środków własnych Wnioskodawcy). Przy ewentualnym podziale współwłaścicielka nic nie traci. Wnioskodawca uważa, że zniesienie współwłasności na nierównych udziałach ma swoje uzasadnienie w ustawie o podatku od spadków i darowizn, lecz ustawa nie przewiduje wszystkich sytuacji życiowych. Wnioskodawca nie zgadza się z interpretacją, iż rozbudowując nieruchomość z własnych środków przyczynił się do wzrostu wartości i chcąc prawnie uregulować stan faktyczny musi teraz ponosić konsekwencje.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. z 2009 r. Dz. U. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności (art. 210 i nast. k.c.) Zniesienie to może nastąpić poprzez podział rzeczy wspólnej, przyznanie tej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli lub sprzedaż rzeczy. Zniesienie współwłasności może więc polegać na dokonaniu podziału rzeczy wspólnej. Nowe rzeczy powstałe w wyniku podziału fizycznego stanowią wyłączną własność poszczególnych współwłaścicieli.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Stosownie do zapisu art. 7 ust. 6 ustawy przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Przepis ten powinien być stosowany łącznie z przepisem art. 7 ust. 1 w myśl którego, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Należy podkreślić, że odliczenie długów i ciężarów od wartości nabytej rzeczy lub prawa majątkowego nie może być traktowane jako ulga lub zwolnienie podatkowe. Odliczenie długów i ciężarów jest wyrazem istoty (element konstrukcyjny) podatku od spadków i darowizn polegającej na opodatkowaniu przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

Pojecie "długów" w rozumieniu tego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia, łącznie z roszczeniami z tytułu poczynionych przez nabywcę nakładów na nabytą nieruchomość. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od jej wartości. "Ciężarem" natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza jego wartość rynkową.

W przedmiotowej sytuacji dla ustalenia podstawy opodatkowania, wartość nabytej nieruchomości zostanie więc pomniejszona o roszczenia związane z wartością nakładów poczynionych przez Wnioskodawcę na rozbudowę budynku. W oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych zgodnie z art. 8 ust. 3 wskazanej ustawy, określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Przy obliczeniu podatku od nieodpłatnego zniesienia współwłasności ma także zastosowanie zasada kumulacji nabytych od tej samej osoby wartości rzeczy i praw majątkowych w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, oraz odliczenia kwoty wolnej od podatku (art. 9 ustawy).

W przypadku zniesienia współwłasności, pierwszą czynnością jest ustalenie wartości rynkowej przedmiotu zniesienia współwłasności, następnie jego czystej wartości i dopiero mając na względzie art. 7 ust. 6 cytowanej ustawy, możliwe jest ustalenie czy współwłaściciele, w drodze zniesienia współwłasności, nabyli nieruchomość o wartości przewyższającej dotychczasowe udziały we współwłasności. Jeżeli wynik dokonanych ostatecznie obliczeń wykaże, iż Wnioskodawca nie nabył nieruchomości ponad wartość przysługującego mu udziału we współwłasności, prawidłowe jest stanowisko, że nie wystąpi konieczność zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Ustalenie podstawy opodatkowania składa się więc z dwóch etapów. W pierwszym należy określić czystą wartość rzeczy lub praw majątkowych, których dotyczy zniesienie współwłasności. W drugim etapie ustala się udział, jaki przysługiwał dotychczas współwłaścicielowi i jego wartość. Podatkowi podlega bowiem nadwyżka wartości udziału. Wartość nieruchomości przy zniesieniu współwłasności przyjmuje się z dnia powstania obowiązku podatkowego, tzn. z chwili zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności. W powyższym przypadku będą to ceny rynkowe na dzień zawarcia umowy dotyczącej powyższego zniesienia współwłasności.

Jeżeli zatem czysta wartość nieruchomości nabytej w wyniku zniesienia współwłasności przez Wnioskodawcę odpowiada wartości udziału przysługującego przed zniesieniem współwłasności, podstawa opodatkowania będzie równa zeru i nie wystąpi konieczność zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Podkreślić należy, że w niniejszej interpretacji - zgodnie ze złożonym wnioskiem - przyjęto założenie, iż nastąpi nieodpłatne zniesienie współwłasności. Nie jest natomiast przedmiotem interpretacji ocena czy czynności przeprowadzone przez Wnioskodawcę będą rzeczywiście stanowiły zniesienie współwłasności.

Natomiast w przypadku gdy czysta wartość jaką nabył Pan przekroczy wartość udziału sprzed zniesienia współwłasności powstanie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn, ustalonego według zasad określonych w Rozdziale 4 (Art. 14-17) ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.