ITPB2/436-107/10/MK - Obowiązek zapłaty PCC z tytułu dokonania emisji obligacji przez spółkę.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 12 maja 2010 r. (data wpływu - 21 maja 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności emisji obligacji - jest prawidłowe.

W dniu 21 maja 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności emisji obligacji.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni, jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółka, Wnioskodawczyni), na podstawie art. 2 pkt 1) ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach zamierza - celem uzyskania środków na bieżącą działalność - dokonać emisji obligacji imiennych o stałym oprocentowaniu emitowanych w trybie emisji niepublicznej skierowanej do określonych imiennie adresatów w liczbie nie wyższej niż 99 osób.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w przypadku dokonania emisji obligacji przez Spółkę konieczne będzie dokonanie zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Spółki, w przypadku emisji obligacji nie zachodzi podstawa do uiszczania podatku od czynności cywilnoprawnych. W jej opinii ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidując w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) opodatkowanie pożyczki "nie ma zastosowania do emisji obligacji". Obligacje bowiem w sensie ekonomicznym pełnią funkcję podobną do pożyczki, jednakże z prawnego punktu widzenia mówić można o odrębnym zobowiązaniu wynikającym z papieru wartościowego (art. 921⁶ k.c.).

Dodatkowo Spółka wskazuje na "zasadę wyłącznie ustawowego regulowania zobowiązań podatkowych oraz zakaz stosowania analogii w prawie podatkowym". Gdyby intencją ustawodawcy było objęcie dyspozycją ww. przepisu również obligacji, to na pewno zostałoby to w sposób wyraźny uregulowane w przepisach ustawy co nie miało miejsca. Tymczasem obciążeń fiskalnych domniemywać nie można.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zauważyć, że - jak wskazano we wniosku - emisja obligacji odbywa się na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1300 z późn. zm.). Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy obligacje mogą emitować podmioty prowadzące działalność gospodarczą, posiadające osobowość prawną, a także spółki komandytowo-akcyjne. Natomiast status prawny obligacji określa art. 4 ust. 1, w myśl którego obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, przy czym przez papiery wartościowe emitowane w serii rozumie się papiery wartościowe reprezentujące prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę równych jednostek (ust. 1a). Świadczenie, o którym mowa w ust. 1, może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny (ust. 2).

Z kolei zgodnie z art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Istotą zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki jest przeniesienie przez pożyczkodawcę jej przedmiotu na własność pożyczkobiorcy, a pożyczkobiorcy do zwrotu pożyczki, przy czym przedmiotem powrotnego przeniesienia własności nie muszą być te same pieniądze lub te same rzeczy zamienne, byle miały tę samą ilość i jakość. Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353¹ Kodeksu cywilnego). Przepis ten stanowi wyraz jednej z podstawowych zasad obowiązujących w prawie zobowiązań, a mianowicie zasady swobody (wolności) umów. Mówiąc o zasadzie swobody umów należy mieć na uwadze tylko wpływ stron na treść umowy.

Ponadto w odróżnieniu od stron umowy pożyczki, zarówno zakres działania emitenta obligacji jak i obligatariusza obwarowany jest wymogami określonymi przez ustawodawcę. Obligacje, obok pożyczek, są również wykorzystywane jako źródło pozyskiwania funduszy przez podmioty uprawnione do ich emisji i jednocześnie nabywane przez inwestorów.

Zatem analiza ww. aktów prawnych prowadzi do wniosku, że obligacja i pożyczka stanowią różne zdarzenia prawne. Oznacza to, że pomimo podobnej roli obligacji i pożyczek w obrocie gospodarczym wyrażającej się w pozyskiwaniu kapitału na określony okres czasu - brak jest podstaw do wniosku, iż emisja obligacji mieści się w zakresie znaczeniowym umowy pożyczki wynikającym z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego.

Natomiast na gruncie przepisów prawa podatkowego w myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) podatkowi podlegają:

Ponadto omawianemu podatkowi podlegają zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4 oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy).

Jak wskazano, przepis art. 1 ust. 1 pkt 1, 2 i 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności, których dokonanie powoduje konieczność zapłaty tego podatku. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu to nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nawet, jeśli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione. Wskazać należy, że analizowany przepis nie wymienia emisji obligacji. Jednocześnie zaznaczyć należy, że ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje treść umowy (elementy przedmiotowo istotne), a nie jej nazwa.

Reasumując, czynność emisji obligacji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.