ITPB2/415-9/14/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 grudnia 2013 r. (data wpływu 2 stycznia 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 17 marca 2014 r. (data wpływu 25 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania przez pracowników bezpłatnych posiłków - jest prawidłowe.

W dniu 2 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek, uzupełnionym pismem z dnia 17 marca 2014 r. (data wpływu 25 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania przez pracowników bezpłatnych posiłków.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (armator) zapewnia pracownikom zatrudnionym na statkach szkoleniowo-badawczych bezpłatne wyżywienie podczas rejsów. Wyżywienie dla członków załogi jest całodzienne, przygotowywane i wydawane na statku. Bezpłatne wyżywienie przysługuje marynarzom na podstawie art. 45 ust. 1 ustawy o pracy na morskich statkach handlowych, zgodnie z którym armator obowiązany jest zapewnić pracownikowi zatrudnionemu na statku bezpłatne zakwaterowanie na nim, wyżywienie i opiekę zdrowotną. Powyższa regulacja rangi ustawowej stanowi realizację zobowiązania konwencyjnego przyjętego przez Rzeczpospolitą Polską na mocy art. 5 ust. 1 Konwencji (nr 68) dotyczącej zaopatrzenia w żywność i służby wyżywienia załóg na statkach.

Wnioskodawca - jako armator - zapewnia całodzienne i bezpłatne wyżywienie także na podstawie postanowienia § 58 Zakładowego Układu Zbiorowego pracowników statków szkolnych W. (poprzednia nazwa uczelni). Zgodnie z ww. postanowieniem układu armator zapewnia bezpłatne i całodzienne posiłki wszystkim członkom załogi. Układ zbiorowy został przyjęty zgodnie z przepisami prawa pracy, tj. w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi, jako reprezentantami pracowników. W ten sposób pracodawca - Wnioskodawca - określił krąg pracowników uprawnionych zgodnie z art. 232 Kodeksu pracy jako zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych do bezpłatnych posiłków. Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej "uciążliwość pracy występuje wtedy, gdy intensywność któregokolwiek z czynników charakteryzujących pracę lub środowisko pracy przekracza zakres średni. Niewątpliwe praca na morzu charakteryzuje się więc uciążliwością w rozumieniu Kodeksu. Wydawane posiłki są zgodne z normami wskazanymi w Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.

Powyższe okoliczności w ocenie Wnioskodawcy sprawiają, że w istocie wydawane na rzecz pracowników statków szkolnych Wnioskodawcy posiłki stanowią profilaktyczne posiłki i napoje, do wydawania których pracodawca zobowiązany jest zgodnie z art. 232 Kodeksu pracy, tj. na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz na podstawie powyżej powołanych przepisów szczególnych, w tym ustawy o pracy na morskich statkach handlowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w przedstawionym stanie faktycznym wartość bezpłatnych posiłków otrzymywanych przez pracowników zatrudnionych na statkach korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Czy na Wnioskodawcy ciąży obowiązek pobrania zaliczki na ten podatek.

Zdaniem Wnioskodawcy, jako armator, jest zobowiązany do zapewnienia pracownikom zatrudnionym na statkach szkolnych bezpłatnego wyżywienia, zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o pracy na morskich statkach handlowych oraz zgodnie z § 58 Zakładowego Układu Zbiorowego. Wskazuje, że bezpłatne wyżywienie dla marynarzy stanowi świadczenie rzeczowe w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nadto, dotyczy ono pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych w rozumieniu art. 232 Kodeksu pracy, odpowiada wskazaniom określonym w Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów, co w ocenie Wnioskodawcy oznacza, że przysługuje na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, a zasady jego przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Wartość takiego wyżywienia w naturze, postawionego do dyspozycji pracowników na statkach szkolnych nie stanowi - według Wnioskodawcy - dla tych pracowników przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wobec tego Wnioskodawca nie jest zobowiązany do pobrania tego podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 31 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ww. ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

W myśl art. 11 ust. 2 tej ustawy, wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 2, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Natomiast z treści art. 11 ust. 2a ww. ustawy wynika, że wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

Zgodnie z art. 10 ust. 1ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest m.in. stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Z kolei w myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy, wartość pieniężną świadczeń w naturze przysługujących pracownikom na podstawie odrębnych przepisów ustala się według przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców - jeżeli przedmiotem świadczenia są rzeczy lub usługi wchodzące w zakres działalności pracodawcy.

Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych ustala się według zasad określonych w art. 11 ust. 2-2b (art. 12 ust. 3 ustawy).

Jednakże, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Wnioskodawca - jako armator - zapewnia podczas rejsów pracownikom zatrudnionym na statkach szkoleniowo-badawczych bezpłatne, całodzienne, przygotowywane i wydawane na statku wyżywienie. Wyżywienie to przysługuje marynarzom na podstawie art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o pracy na morskich statkach handlowych (Dz. U. Nr 61, poz. 258 z późn. zm.), jak również na podstawie § 58 Zakładowego Układu Zbiorowego, w którym Wnioskodawca określił krąg pracowników uprawnionych do bezpłatnych posiłków, zgodnie z art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), jako zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych. Wydawane posiłki są zgodne z normami wskazanymi w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279).

Na mocy art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy, ze zwolnienia od podatku dochodowego korzystają wyłącznie świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Zgodnie z art. 45 ust. 1 ww. ustawy o pracy na morskich statkach handlowych armator obowiązany jest zapewnić pracownikowi zatrudnionemu na statku bezpłatne zakwaterowanie na nim, wyżywienie i opiekę zdrowotną.

Stosownie do art. 45 ust. 2 ww. ustawy armator jest obowiązany zapewnić na statku pomieszczenia załogi odpowiednie do liczby zatrudnionych pracowników, natomiast zgodnie z art. 45 ust. 3 ww. ustawy armator jest obowiązany utrzymać statek, jego wyposażenie i znajdujące się w nim pomieszczenia w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy i wypoczynku po pracy.

Analiza przedstawionych uregulowań prawnych pozwala przyjąć za uzasadnione twierdzenie, że wszystkie trzy opisane w cytowanym przepisie postanowienia uznane zostały przez ustawodawcę jako przepisy zapewniające bezpieczeństwo i higienę pracy.

Ponadto, przepis art. 45 ust. 1 ustawy o pracy na morskich statkach handlowych określa zasady przyznawania wyżywienia, stanowiąc wykonanie (wynikającego z art. 5 ust. 1 konwencji (Nr 68) dotyczącej zaopatrzenia w żywność i służby wyżywienia załóg na statkach, przyjętej w Seattle 27 czerwca 1946 r. (Dz. U. z 1954 r. Nr 44, poz. 194 z późn. zm.)) zobowiązania Rzeczypospolitej Polskiej do wprowadzenia i utrzymywania w mocy ustawodawstwa, a w jego ramach ustalenia zasad, w sprawie zaopatrzenia w żywność oraz służby wyżywienia, mającego na celu zabezpieczenie zdrowia i odpowiednich warunków bytu załóg statków, w tym do zaopatrzenia w żywność i wodę, które biorąc pod uwagę stan liczebny załogi oraz czas trwania i rodzaj podróży byłoby odpowiednie pod względem ilości, wartości odżywczej, jakości i różnorodności.

Wobec powyższego uznać należy, że wartość bezpłatnego wyżywienia otrzymywanego przez pracowników podczas rejsów korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek poboru od ww. świadczeń zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych na podstawie art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.