ITPB2/415-875/08/PS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 21 lipca 2008 r. (data wpływu 8 września 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 8 września 2008 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 29 stycznia 2007 r. w trakcie wykonywania obowiązków pracowniczych uległ Pan jako pasażer wypadkowi komunikacyjnemu, w wyniku którego doznał Pan ciężkiego uszkodzenia ciała w postaci złamania kręgosłupa w odcinku szyjnym i złamania miednicy, co w efekcie końcowym doprowadziło do trwałego kalectwa. Na zwolnieniu lekarskim i zasiłku rehabilitacyjnym przebywał Pan do kwietnia 2008 r., po czym powrócił Pan do pracy, jednak na inne stanowisko, z uwagi na zakaz pracy na stanowisku zajmowanym przed wypadkiem. Po zakończeniu leczenia, decyzją lekarza orzecznika ZUS w sprawie stałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego na skutek nieszczęśliwego wypadku, orzeczono Panu trwały uszczerbek na zdrowiu i wypłacono jednorazowe odszkodowanie, które podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych. W trakcie zatrudnienia, tj. począwszy od 1992 r. zawsze podlegał Pan ubezpieczeniu od nieszczęśliwych wypadków, a formalności związane z tym ubezpieczeniem prowadzone były przez Pana pracodawcę. W dniu wypadku był Pan pewien, że jest ubezpieczony, jednak na początku lutego od kolegów z pracy dowiedział się Pan, że umowa ubezpieczenia grupowego na życie została przez pracodawcę rozwiązana z dniem 31 grudnia 2006 r., o czym poinformowano pracowników dopiero w lutym 2007 r., tj. po wypadku, któremu Pan uległ. Z uwagi na niekorzystną dla siebie informację, za pośrednictwem żony, podjął Pan próbę skontaktowania się z firmą ubezpieczeniową, w której posiadał Pan ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków w celu wyjaśnienia, czy umowa ubezpieczenia grupowego podpisana przez pracodawcę przewidywała okres karencji i czy jest możliwość kontynuowania indywidualnego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, poprzez uregulowanie zaległych składek od stycznia 2007 r. Firma ubezpieczeniowa poinformowała Pana, iż umowa nie przewidywała karencji, a kontynuowanie ubezpieczenia indywidualnie jest w zaistniałej sytuacji niemożliwe. Mając na względzie powyższe, wystąpił Pan do pracodawcy z zapytaniem, jak ma zamiar rozwiązać sytuację nie poinformowania Pana o tym, że z końcem grudnia 2006 r. została rozwiązana umowa grupowego ubezpieczenia pracowników, która gwarantowała Panu odszkodowanie z tytułu nieszczęśliwego wypadku w pracy i jednocześnie uniemożliwiła kontynuowanie tego ubezpieczenia w sposób indywidualny. W odpowiedzi pracodawca poinformował Pana, że w sprawie wypłaty odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy i ustalenia trwałego uszczerbku na zdrowiu właściwy jest ZUS. Następnie po konsultacji z adwokatem w sprawie dotyczącej wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia grupowego poinformował Pan pracodawcę, że po zakończeniu leczenia z uwagi na nie dopełnienie obowiązku poinformowania Pana o rozwiązaniu umowy ubezpieczenia grupowego, a tym samym nie umożliwienie Panu kontynuowania tego ubezpieczenia, w sprawie wypłaty odszkodowania wystąpi Pan na drogę sądową. Pracodawca po konsultacji z prawnikami w kwietniu 2008 r. poinformował Pana na piśmie, że zarząd spółki postanowił pokryć koszty konsultacji lekarskiej w celu ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz wypłacić świadczenie z tytułu nieszczęśliwego wypadku przy pracy wg stawki 700 zł za 1% uszczerbku na zdrowiu i 105 zł za dzień pobytu w szpitalu spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem. Podkreśla Pan, że ww. stawka za 1% uszczerbku na zdrowiu został przyjęta przez pracodawcę w wielkościach wynikających z umowy ubezpieczenia grupowego, rozwiązanej z dniem 31 grudnia 2006 r. Po stawieniu się na komisję lekarską orzeczono Panu procentowo trwały uszczerbek na zdrowiu, w wyniku którego przysługująca kwota odszkodowania wyniosła 23 940 zł. Powyższe świadczenie pieniężne zostało zakwalifikowane przez pracodawcę jako świadczenie ze stosunku pracy, od którego pobrano zaliczkę na podatek dochodowy i należne składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. W efekcie końcowym kwota wypłaconego odszkodowania wyniosła około 16 000 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wypłacone przez pracodawcę odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy, w związku z rozwiązaniem umowy ubezpieczenia grupowego (bez wiedzy ubezpieczonego pracownika) jest faktycznie świadczeniem pieniężnym wynikającym ze stosunku pracy, które podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czy jest to świadczenie o charakterze odszkodowawczym, które zostało wypłacone przez pracodawcę w wyniku jego zaniedbań spowodowanych rozwiązaniem umowy grupowego ubezpieczenia pracowników od nieszczęśliwych wypadków i podlega zwolnieniu z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy wypłacone świadczenie pieniężne ma charakter odszkodowawczy za uszkodzenie ciała i wywołanie rozstroju zdrowia i nie stanowi świadczenia pieniężnego wynikającego ze stosunku pracy. Wnioskodawca uważa, że w zaistniałej sytuacji należy przyjąć, iż świadczenie to zostało wypłacone z ubezpieczenia osobowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie powinno być opodatkowane. W przedmiotowej sprawie nieistotne jest bowiem kto dokonał wypłaty odszkodowania (pracodawca czy firma ubezpieczeniowa), ale ważny jest fakt, że świadczenie to przysługiwało z tzw. "grupowego ubezpieczenia na życie" i w związku z zaniedbaniami pracodawcy zostało przez niego wypłacone. Wnioskodawca nadmienia jednocześnie, że gdyby należne odszkodowanie zostało wypłacone przez firmę ubezpieczeniową bądź przez pracodawcę na podstawie ugody sądowej, nie byłoby żadnych wątpliwości, iż podlega zwolnieniu z podatku dochodowego. Niekorzystna dla Wnioskodawcy interpretacja w tej sprawie będzie skutkowała tym, że mimo iż pobrano zaliczkę na podatek dochodowy od wypłaconego świadczenia, to będzie je musiał wykazać w zeznaniu podatkowym za 2008 r. wraz z pozostałymi dochodami, co w konsekwencji spowoduje przekroczenie progu podatkowego i będzie skutkowało dopłatą podatku za 2008 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W art. 10 powołanej ustawy zostały określone źródła przychodów, do których w myśl ust. 1 pkt 1 tego przepisu należą: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkowstwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do postanowień art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami (z pewnymi zastrzeżeniami pozostającymi bez znaczenia w rozpatrywanej sprawie) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na mocy art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Trzeba przy tym zauważyć, że stosownie do art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

W myśl art. 805 § 1 i § 2 pkt 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie, przy ubezpieczeniu osobowym, umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

Zgodnie zaś z art. 829 § 1 Kodeksu cywilnego, ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć:

Odnosząc przedstawiony stan prawny do opisu stanu faktycznego zawartego w złożonym wniosku należy stwierdzić, że powołany w nim art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może mieć zastosowania w sprawie, bowiem przedmiotowe świadczenie wypłacił Wnioskodawcy pracodawca, a nie ubezpieczyciel. Wnioskodawca podaje, że w dniu wypadku nie był objęty ubezpieczeniem wskutek rozwiązania stosownej umowy między zakładem pracy a ubezpieczycielem z dniem 31 grudnia 2006 r.

Otrzymana przez Niego od zakładu pracy kwota pieniężna posiada zatem charakter dodatkowego wynagrodzenia - gratyfikacji związanej z rozwiązaniem umowy ubezpieczenia grupowego i nie poinformowania o tym pracowników. Fakt wypłaty świadczenia przez pracodawcę przesądza o tym, że nie można uzyskanych przez Wnioskodawcę należności traktować jako kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 4. Stanowią one przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu łącznie z pozostałymi dochodami osiągniętymi w roku podatkowym według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 ww. ustawy.

Należy podkreślić, że przy interpretacji przepisów dotyczących zwolnień podatkowych stosuje się wykładnię literalną, która ma pierwszeństwo przed wykładnią celowościową, co oznacza, że katalog zwolnień przedmiotowych zawarty w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest katalogiem zamkniętym.

Wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej - powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.

W świetle powyższego podniesione przez Wnioskodawcę argumenty nie mogą stanowić o zwolnieniu otrzymanego świadczenia z podatku dochodowego.

W odniesieniu do tego rodzaju przychodów nie zostało także wydane rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych.

Reasumując, z przedstawionego stanu faktycznego oraz podatkowych unormowań prawnych w tym zakresie wynika, że otrzymane przez Wnioskodawcę świadczenie prawidłowo zostało zaliczone się do przychodów ze stosunku pracy, od których należało obliczyć i pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, że niniejsza interpretacja nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.