ITPB2/415-782/10/TJ - Skutki podatkowe odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 23 sierpnia 2010 r. (data wpływu 26 sierpnia 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 18 listopada 2010 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości - jest prawidłowe, jednakże z innych względów niż wskazane we wniosku.

W dniu 26 sierpnia 2010 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 18 listopada 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Pięcioro rodzeństwa sfinansowało budowę kamienicy, która jako całość wpisana została do księgi wieczystej. Kamienica zbudowana została w 1936 r. Po śmierci dziadków i zakończonym postępowaniu spadkowym rodzina postanowiła dokonać zniesienia współwłasności tej nieruchomości. W związku z trudnościami związanymi z samodzielnym wyodrębnieniem lokali mieszkalnych i użytkowych sprawa została przekazana do rozstrzygnięcia przez właściwy sąd. Po przeprowadzonym postępowaniu sąd zdecydował o wyodrębnieniu dziewięciu lokali mieszkalnych oraz dwóch użytkowych i o ich przydziale współwłaścicielom, a także o spłatach w celu wyrównania wartości przyznawanych nieruchomości. Spłata na Pani rzecz wyniosła od jednego z wnioskodawców postępowania o zniesienie współwłasności 9.625 zł 38 gr, a od drugiego 4.771 zł 38 gr. Dodatkowo wyjaśnia Pani, że udział w przedmiotowej kamienicy nabyła Pani w drodze darowizny w dniu 13 maja 1992 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w opisanym stanie faktycznym, w związku z otrzymaną spłatą, wystąpił obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. W związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości nie zwiększył się bowiem jej udział w nieruchomości, a otrzymana dopłata wynika z faktu, że wartość przyznanej innym współwłaścicielom części nieruchomości jest wyższa od przysługującej Wnioskodawczyni.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe, jednakże z innych względów niż wskazane we wniosku.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodu jest odpłatne zbycie:

Cytowane w powyższym przepisie "odpłatne zbycie" oznacza każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów. W myśl art. 155 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Tym samym określenie "zbycie" odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału.

Z przedstawionego we wniosku i jego uzupełnieniu stanu faktycznego wynika, że w dniu 13 maja 1992 r. w drodze darowizny, nabyła Pani udział w nieruchomości - kamienicy. Następnie, w wyniku przeprowadzonego postępowania sądowego w przedmiocie zniesienia współwłasności, sąd zdecydował o wyodrębnieniu dziewięciu lokali mieszkalnych oraz dwóch użytkowych i o ich przydziale współwłaścicielom, a także o spłatach w celu wyrównania wartości przyznawanych nieruchomości. Spłata na Pani rzecz wyniosła od jednego z wnioskodawców postępowania o zniesienie współwłasności 9.625 zł 38 gr, a od drugiego 4.771 zł 38 gr.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że instytucja współwłasności uregulowana została w art. 195 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z jego treścią własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Z zawartej we wskazanym przepisie definicji wynika, że współwłasność charakteryzuje się trzema podstawowymi cechami: jednością przedmiotu, wielością podmiotów oraz niepodzielnością wspólnego prawa.

Jedność przedmiotu oznacza, że w stosunku współwłasności przedmiotem prawa własności przysługującego kilku osobom jest jedna rzecz ruchoma lub nieruchomość. Jeśli rzecz wchodzi w skład zbioru rzeczy, stanowiącego pewną funkcjonalną całość, to współwłasność dotyczy każdej pojedynczej rzeczy wchodzącej w skład takiego zbioru, nie zaś zbioru. Istotną cechą charakteryzującą współwłasność jest wielość podmiotów prawa własności jednej rzeczy. Chodzi tu o co najmniej dwie lub więcej osób, które pomimo łączącego je stosunku współwłasności są nadal odrębnymi podmiotami prawa. We współwłasności prawo własności przysługuje, jak wynika z brzmienia zacytowanego przepisu, niepodzielnie kilku osobom. Żaden ze współwłaścicieli nie ma więc wyłącznego prawa do fizycznie wydzielonej części rzeczy, a każdemu z nich przysługuje jednakowe prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli

Jednym z podstawowych uprawnień przysługujących współwłaścicielowi jest prawo domagania się zniesienia współwłasności. Może dojść do niego w dwóch trybach: umownym, kiedy to współwłaściciele osiągają porozumienie co do faktu zniesienia współwłasności oraz sądowym następującym w wyniku postanowienia sądu. W kodeksie cywilnym wyróżniono natomiast trzy sposoby zniesienia współwłasności: podział rzeczy wspólnej, przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli oraz sprzedaż rzeczy wspólnej. Stosownie natomiast do art. 212 § 1 Kodeksu cywilnego jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

Analiza powyższego wskazuje, że instytucja zniesienia współwłasności stanowi likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego.

Zniesienie współwłasności nie stanowi natomiast zbycia (nabycia) rzeczy, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat. Wówczas nie mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem (nabyciem) udziału w nieruchomości lub prawie, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle opisanego we wniosku stanu faktycznego, w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości (kamienicy) otrzymała Pani spłatę celem wyrównania wartości przydzielonych nieruchomości. Jednocześnie jednak, udział w nieruchomości, której dotyczyło ww. zniesienie współwłasności, nabyła Pani w drodze darowizny w dniu 13 maja 1992 r. W konsekwencji w przedstawionej sytuacji upłynął już okres 5 lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie udziału w nieruchomości, a więc dokonane odpłatne zniesienie współwłasności nie stanowi źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.