ITPB2/415-661/14/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 23 czerwca 2014 r. (data wpływu - 30 czerwca 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 16 września 2014 r. (data wpływu - 22 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 30 czerwca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania. Wniosek uzupełniono w dniu 22 września 2014 r.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 31 marca 2013 r. zakład pracy wypowiedział Wnioskodawczyni umowę o pracę w trybie art. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.). W związku z powyższym, na podstawie ww. przepisów, były pracodawca wypłacił Wnioskodawczyni odprawę w wysokości dwóch pensji zasadniczych.

Od otrzymanego wypowiedzenia Wnioskodawczyni odwołała się do Sądu Pracy celem uznania wypowiedzenia za bezskuteczne oraz przywrócenie do pracy zgodnie z art. 44 i 45 Kodeksu Pracy. W trakcie trwania spraw sądowych na trzeciej rozprawie sądowej została zawarta z inicjatywy pracodawcy ugoda sądowa, na mocy której Wnioskodawczyni otrzymała zadośćuczynienie odszkodowanie w kwocie 35896,00 zł (trzydzieści pięć tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt sześć złotych). W oparciu o art. 45 § 1 i § 2 Kodeksu pracy Sąd mógł zasądzić wypłatę odszkodowania, ponieważ przebieg kolejnych rozpraw na to wskazywał, jednakże w obliczu niespodziewanego zwrotu stanowiska pracodawcy i rychłej przegranej sprawy pracodawca zaproponował zawarcie ugody, wypłatę odszkodowania zadośćuczynienia, która to została w swej treści nazwana kwotą pieniężną stanowiącą równowartość siedmiomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego Powódki wynikającego z umowy o pracę.

Treść ugody nie zawierała tytułu wypłaty i tendencyjnie nie zostało zawarte w niej słowo "odszkodowanie" (chodzi prawdopodobnie o sposób księgowania kwoty). Jest jednak w swej istocie i odszkodowaniem i zadośćuczynieniem za poniesione szkody i uszczerbek nerwowy jakiego Wnioskodawczyni doznała na skutek zaistniałego wydarzenia.

Wnioskodawczyni nadmienia, że owej korzyści nie otrzymałaby gdyby jej szkody nie wyrządzono i nie zwolniono w sposób, który w jej przypadku był niezgodny z przepisami.

Jak wynika z pisma z uzupełniającego, kwota która wypłacił Wnioskodawczyni były pracodawca stanowiła odszkodowanie, będące zadośćuczynieniem za niezgodne z prawem, czyli ustawą z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników oraz Kodeksem pracy - rozwiązanie stosunku pracy. Ponadto wysokość i zasady ustalania opisanego we wniosku odszkodowania nie wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw i przepisów. Wnioskodawczyni nie osiągnęłaby ww. świadczenia, gdyby jej szkody nie wyrządzono.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym kwota wynikająca z ugody sądowej korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, w zaistniałej sytuacji pracodawca niesłusznie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wypłacona jej kwota w wysokości 35896,00 zł, wynikająca z ugody sądowej w wyniku wniesionego pozwu sądowego, należy do kategorii odszkodowań i zadośćuczynień do których ma zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wobec czego korzysta ze zwolnienia z opodatkowania.

Ugoda sądowa została zaproponowana przez pracodawcę w obliczu rychłej przegranej pracodawcy, była zadośćuczynieniem i odszkodowaniem za wyrządzoną krzywdę i straty moralne jakim było wypowiedzenie, a w konsekwencji rozwiązanie umowy o pracę. Ugoda została zawarta a nerwy Wnioskodawczyni były na skraju wytrzymałości. Nadto w literaturze przedmiotu i judykaturze akcentuje się, aby wypłacone świadczenie uznać za odszkodowanie konieczne jest wystąpienie szkody, a taką uczyniono Wnioskodawczyni poprzez wypowiedzenie. Treść ugody zobowiązuje Wnioskodawczynię do milczenia, wpisano bowiem w jej treść liczne obwarowania. Pracodawca, czując się winnym wyrządzonej Wnioskodawczyni krzywdy, wypłacił jej odszkodowanie.

Ponadto ze zwolnienia korzystają również inne odszkodowania (a więc i te, których wysokość i zasady nie wynikają wprost z przepisów prawa), ale otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, o czym stanowi art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy, wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie (zadośćuczynienie) takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań (zadośćuczynień) wymienionych w lit. a) i b) przytoczonego przepisu.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Jak wynika z pisma z uzupełniającego, kwota która wypłacił Wnioskodawczyni były pracodawca stanowiła odszkodowanie, będące zadośćuczynieniem za niezgodne z prawem, czyli ustawą z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników oraz Kodeksem pracy - rozwiązanie stosunku pracy. Ponadto wysokość i zasady ustalania opisanego we wniosku odszkodowania nie wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw i przepisów. Wnioskodawczyni nie osiągnęłaby ww. świadczenia, gdyby jej szkody nie wyrządzono.

W związku z powyższym, skoro określone w ugodzie świadczenie przyznane Wnioskodawczyni nie jest odszkodowaniem (zadośćuczynieniem) wynikającym z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to nie korzysta ze zwolnienia na podstawie ww. przepisu. Odszkodowanie to mogłoby mieścić się wprawdzie w dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy, jednakże zgodnie z lit. b tegoż przepisu zwolnienie nie ma zastosowania do odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zwolnienie odszkodowań (zadośćuczynień) od podatku, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, jest związane przede wszystkim z faktem, że są one formą naprawienia zaistniałej szkody, a zatem nie stanowią realnego przysporzenia majątkowego. Zgodnie z przepisami prawa cywilnego naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie w zakresie utraconych korzyści (lucrum cessans) w zasadzie nie ma skutku restytucyjnego. Nieuzasadnione byłoby więc zwolnienie tego rodzaju świadczeń od podatku dochodowego, tym bardziej że utracona korzyść stanowiłaby zasadniczo przychód podatkowy podlegający opodatkowaniu. Stąd też ustawodawca wskazuje, że zwolnieniem podatkowym nie są objęte odszkodowania dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zatem wypłacona na rzecz Wnioskodawczyni kwota nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, tym bardziej że Wnioskodawczyni nie otrzymałaby ww. kwoty pieniężnej, gdyby nie wypowiedziano jej umowy o pracę, a nadto wysokość tegoż świadczenia stanowiła równowartość siedmiomiesięcznego dotychczas otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego, a które wynikało z umowy o pracę.

Wynikająca z ugody kwota świadczenia winna być zakwalifikowana do przychodu ze stosunku pracy bowiem wypłata tegoż świadczenia miała swe źródło w takim właśnie stosunku prawnym uprzednio łączącym Wnioskodawczynię z pracodawcą. Gdyby tego stosunku nie było - Wnioskodawczyni nie miałaby podstaw występować z pozwem przeciwko pracodawcy o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne i o przywrócenie do pracy. Tym samym wypłacone świadczenie na podstawie ugody sądowej zawartej z Wnioskodawczynią stanowi dla niej przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu.

Na mocy art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyte w tym przepisie sformułowanie "w szczególności" oznacza, iż przepis zawiera tylko przykładowe wyliczenie przychodów, ze stosunku pracy, za które uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne dokonane przez pracodawcę.

Zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Reasumując, w tak przedstawionym stanie faktycznym odszkodowanie (zadośćuczynienie) będące przedmiotem zawartej ugody sądowej stanowiło przychód ze stosunku pracy, zatem pracodawca słusznie potrącił zaliczkę na podatek dochodowy w związku z wypłatą na rzecz Wnioskodawczyni ww. świadczenia.

Jednocześnie wskazuje się, iż załączone do wniosku dokumenty nie były brane pod uwagę przy rozpatrywaniu przedmiotowej sprawy, bowiem organ podatkowy związany jest stanem faktycznym przedstawionym we wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.