ITPB2/415-655/09/BK - Wspólne rozliczenie małżonków z podatku dochodowego od osób fizycznych mimo istnienia między nimi rozdzielności majątkowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 23 lipca 2008 r. (data wpływu 27 lipca 2009 r.) uzupełnionym pismem z dnia 25 września 2009 r. (data wpływu 28 września 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości łącznego opodatkowania małżonków - jest nieprawidłowe.

W dniu 27 lipca 2009 r. (data wpływu) został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości łącznego opodatkowania małżonków. Pismem z dnia 16 września 2009 r. Nr ITPB2/415-655/09-2/BK wezwano Pana do usunięcia braków formalnych złożonego wniosku. Braki wykazane w wezwaniu uzupełniono pismem z dnia 25 września 2009 r.

W przedmiotowym wniosku oraz uzupełnieniu został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wieloletnie małżeństwo, zamieszkujące razem, prowadzące wspólne gospodarstwo domowe, posiadające wspólne konto bankowe oraz samochód we współwłasności, w dniu 20 września 1995 r. zawarło notarialną umowę wyłączającą obowiązujący ich ustrój wspólności majątkowej. Postanowili, że obowiązywać ich będzie rozdzielność majątkowa o skutkach określonych w art. 51 ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Ponieważ Naczelnik Urzędu Skarbowego zakwestionował możliwość wspólnego opodatkowania małżonków za lata 2003-2006 złożyli oni indywidualne korekty zeznań podatkowych za ww. lata. Obecnie zeznania podatkowe składa tylko małżonka Wnioskodawcy, ponieważ wykazuje w nich odliczenia od dochodu wydatków na cele rehabilitacyjne.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca mógł rozliczać się wspólnie z żoną z podatku dochodowego od osób fizycznych mimo istnienia między nimi rozdzielności majątkowej.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest kwestia możliwości wspólnego rozliczenia Pana z małżonką za lata 2003, 2005 i 2006. Wniosek w części dotyczącej roku 2004 załatwiony zostanie odrębnym rozstrzygnięciem.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z komentarzem do art. 51 ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, w zakresie zasad rządzących w tym ustroju, małżonkowie dysponują i zarządzają własnymi majątkami, tak jak przy wspólności ustawowej. W związku z tym, że są w tym samym progu podatkowym i nieznacznym ograniczeniem wspólności majątkowej wynikającej z art. 51 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego Wnioskodawca uważał, że spełnione są warunki określone w art. 6 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tym samym mogą wspólnie składać zeznania roczne PIT-37.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje jednak wyjątek od wskazanej zasady, polegający na opodatkowaniu skumulowanych dochodów małżeńskich zgodnie z art. 6 ust. 2.

Stosownie do art. 6 ust. 2 cytowanej ustawy (w brzmieniu obowiązującym w 2003 r.), małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być jednak, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Ustawą z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956) art. 6 ust. 2 został zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. a) nadając mu brzmienie zgodnie z którym, małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być jednak, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Na mocy art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 listopada 2004 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 263, poz. 2619) art. 6 ust. 2 otrzymał brzmienie: "małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być jednak, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym, z zastrzeżeniem art. 6a, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.";

Z kolei zmieniony przez art. 21 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. Nr 179, poz. 1484) przepis art. 6 ust. 2, stanowił, iż małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być jednak, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym, z zastrzeżeniem art. 6a, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 i art. 26c; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Jak wynika z powyższego, możliwość wspólnego opodatkowania małżonków była m.in. uzależniona od łącznego spełnienia następujących przesłanek:

Zatem należy stwierdzić, że możliwość łącznego opodatkowania małżonków została z woli ustawodawcy w sposób wyraźny uzależniona od spełnienia ściśle określonych warunków, a jednym z nich jest pozostawanie małżonków we wspólności majątkowej.

Zauważyć przy tym trzeba, że wszystkie preferencje podatkowe mają charakter wyjątku od zasady powszechności podmiotu i przedmiotu opodatkowania i muszą być interpretowane literalnie. Wszelkie inne interpretacje są zaś niedopuszczalne. W związku z tym wyłączenie wspólności ustawowej uniemożliwia łączne opodatkowanie dochodów małżonków.

Instytucja wspólności majątkowej regulowana jest ustawą z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.), zgodnie z którym z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (art. 31).

Natomiast w myśl art. 47 § 1 powołanego kodeksu, małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa).

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że od 1995 r. pozostaje Pan z małżonką w rozdzielności majątkowej, pomimo istnienia związku małżeńskiego. Za lata 2003, 2005 i 2006 skorzystał Pan z małżonką z możliwości wspólnego opodatkowania dochodów.

Mając na uwadze, iż w rozpatrywanym stanie faktycznym, pomimo istnienia związku małżeńskiego, rozdzielność majątkowa została ustanowiona w 1995 r., zgodnie z wyżej powołanym przepisem art. 6 ust. 2 nie przysługiwało Panu prawo opodatkowania na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym łącznego od sumy dochodów małżonków uzyskanych w 2003, 2005 i 2006 r. przy spełnieniu pozostałych warunków i zasad zawartych w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Fakt wspólnego zamieszkiwania, prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego, posiadania wspólnego konta jak również bycie współwłaścicielem samochodu, nie stanowi bowiem przesłanki do skorzystania z tego prawa.

Jednocześnie wskazać należy, iż powołane przez Pana przepisy art. 51 ustawy - Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie znajdują zastosowania w przedmiotowej sprawie, gdyż regulują odrębną materię, a mianowicie dotyczą majątku małżonków po ustanowieniu umownego ustroju rozdzielności majątkowej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.