ITPB2/415-607b/10/ENB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 21 czerwca 2010 r. (data wpływu 22 czerwca 2010 r.) uzupełnionym pismem z dnia 9 września 2010 r. (data wpływu 13 września 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania otrzymywanego ze Stanów Zjednoczonych Ameryki - jest prawidłowe, jednakże z innych przyczyn aniżeli wskazane we wniosku.

W dniu 22 czerwca 2010 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony w dniu 13 września 2010 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania otrzymywanego ze Stanów Zjednoczonych Ameryki.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W lutym 2001 r. wyjechał Pan do Stanów Zjednoczonych Ameryki z zamiarem stałego pobytu. Od 2001 r. nie uzyskiwał Pan na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej żadnych przychodów (z umów o pracę lub umów cywilnoprawnych), jednakże był ujęty w ramach zeznania rocznego wspólnie z małżonką. W czerwcu 2006 r. do Stanów Zjednoczonych Ameryki wyjechała również Pana małżonka. Od momentu wyjazdu, Pana ośrodek życiowy pod względem gospodarczym został przeniesiony do Stanów Zjednoczonych Ameryki. W 2006 r. uległ Pan wypadkowi przy pracy podjętej na terenie Stanów Zjednoczonych, przez co obecnie jest sparaliżowany i porusza się za pomocą wózka inwalidzkiego. Był Pan objęty grupowym ubezpieczeniem u byłego pracodawcy. W związku z wypadkiem przy pracy, w lipcu 2006 r. zawarł Pan wraz z małżonką przed notariuszem publicznym porozumienie z podmiotami, przeciwko którym wystąpił Pan z roszczeniem o odszkodowanie (tekst jedn. byłym pracodawcą, podwykonawcą i właścicielem nieruchomości na której doszło do wypadku), co do wysokości odszkodowania oraz sposobu jego zapłaty. Porozumienie to zostało zaakceptowane przez Stanowy Fundusz Ubezpieczeniowy. Kwestia odszkodowania została uregulowana w ten sposób, iż Stanowy Fundusz Ubezpieczeniowy zobowiązał się do zapłaty jednorazowej kwoty włącznie z wynagrodzeniem i należnościami adwokatów, a ponadto wyraził zgodę aby trzy firmy ubezpieczeniowe wypłacały określoną kwotę na życie, co łącznie stanowi część odszkodowania ujętą kwotowo. Jedna firma ubezpieczeniowa jest zobowiązana do wypłaty na Pana rzecz comiesięcznej kwoty na życie, przez okres 30 lat, druga firma przez okres 20 lat, a trzecia przez okres 10 lat. Strony w porozumieniu potwierdziły, że uzgodnione kwoty łącznie stanowią odszkodowanie z tytułu uszkodzenia fizycznego ciała (suma wypłacona jednorazowo przez Stanowy Fundusz Ubezpieczeniowy oraz rozłożone w czasie wypłaty, które są i będą wypłacane przez trzy firmy ubezpieczeniowe składają się na całe odszkodowanie). W październiku 2009 r. wraz z małżonką zawarł Pan ugodę przed Sądem Najwyższym o wycofaniu powództwa z podmiotami, które zostały pozwane w procesie. Ugoda ta nie zawierała kwoty odszkodowania oraz sposobu jej zapłaty na Pana rzecz. Do końca 2009 r. wypłacono Panu odszkodowanie przyznane przez Stanowy Fundusz Ubezpieczeniowy, a firmy ubezpieczeniowe wypłaciły miesięczne kwoty. Kwota wypłacona przez Stanowy Fundusz Ubezpieczeniowy oraz comiesięczne kwoty wypłacane przez firmy ubezpieczeniowe były i nadal są przelewane na rachunek w banku amerykańskim. W marcu 2010 r. wrócił Pan wraz z małżonką do Polski.

W przesłanym uzupełnieniu wskazał Pan, iż otrzymywane co miesiąc kwoty w ramach porządku prawnego Stanów Zjednoczonych Ameryki stanowią integralną część przyznanego odszkodowania, jednakże mając na uwadze odmienne uregulowania polskiego prawa, w Pana ocenie na gruncie polskich przepisów byłoby możliwym uznanie tychże kwot za rentę.

Wobec powyższego zadano następujące pytania.

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi odpowiedź na pytanie czwarte w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych. Wniosek w zakresie przedstawionego pytania pierwszego, drugiego i trzeciego zostanie rozpatrzony odrębnym rozstrzygnięciem.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłaty które otrzymuje obecnie, tj. w okresie posiadania miejsca zamieszkania w Polsce, są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym w Polsce w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy, ponieważ na gruncie polskich przepisów wskazane wypłaty należy uznać jako rentę. Przepis ten posługuje się pojęciem rent otrzymanych na podstawie przepisów prawa cywilnego, jednakże nie wskazuje, że chodzi tu o przepisy polskiego prawa cywilnego, tj. kodeksu cywilnego. Wnioskodawca uważa, że wypełnia dyspozycję tego przepisu, w zakresie poniesionego uszczerbku na zdrowiu ponieważ jest sparaliżowany i porusza się na wózku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe, jednakże z innych przyczyn aniżeli wskazane we wniosku.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Zgodnie z art. 3 ust. 1a za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

Stosownie do art. 3 ust. 2a ww. ustawy osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz od innych dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a ww. ustawy). Przepis art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obwiązującym od 1 stycznia 2007 r. wskazuje na dwa warunki, od spełnienia których uzależnia się kwalifikację danej osoby jako mającej miejsce zamieszkania w Polsce. Powyższe przesłanki są rozdzielone spójnikiem "lub", co jest równoznaczne z tym, że wystarczy spełnienie którejkolwiek z nich, aby uznać, że osoba posiada miejsce zamieszkania w Polsce, a co za tym idzie - podlega w kraju nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli opodatkowaniu od wszystkich osiąganych dochodów.

Jako pierwszy warunek pozwalający na uznanie osoby za mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP przepis wskazuje posiadanie centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych). Przesłanka ta została skonstruowana w bardzo szeroki sposób, jeśli chodzi o zakreśloną grupę osób, które na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych posiadają w Polsce ośrodek interesów życiowych. Wynikać może to z użycia w powołanym powyżej przepisie spójnika "lub" w sformułowaniu "centrum interesów osobistych lub gospodarczych" dla doprecyzowania kiedy uznaje się daną osobę za mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP. Tym samym określona osoba, która ma ścisłe powiązania biznesowe czy też gospodarcze w Polsce, a całą rodzinę i znajomych w innym państwie, może w takiej sytuacji podlegać opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów.

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej uważa się również osobę fizyczną, która przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. W świetle art. 3 ust. 1a analizowany warunek stanowi samodzielną podstawę do uznawania określonej kategorii osób za rezydentów, niezależną od omówionego powyżej posiadania na terytorium RP centrum interesów życiowych.

Powyższe kryteria stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

W myśl art. 4 Umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki z dnia 8 października 1974 r. o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (Dz. U. z 1976 r. Nr 31, poz. 178), jeżeli w znaczeniu artykułu 3 ustępu 1, punktów 7 i 8 niniejszej Umowy osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obydwu Umawiających się Państwach, to:

Definicja "osoby mającej miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie" odnosi się zatem bezpośrednio do określenia "miejsca zamieszkania" przyjętego w ustawodawstwach wewnętrznych państw i uwzględnia różne formy więzi osobistej z państwem, które we własnym ustawodawstwie ustala podstawę do nieograniczonego obowiązku podatkowego.

Zgodnie z art. 5 powyższej umowy, osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie może być opodatkowana przez drugie Umawiające się Państwo z tytułu dochodu pochodzącego ze źródeł drugiego Umawiającego się Państwa i tylko z takiego dochodu, zgodnie ze wszystkimi ograniczeniami zawartymi w niniejszej Umowie.

Na podstawie art. 20 wskazanej Umowy, podwójnego opodatkowania dochodów będzie się unikać zgodnie z postanowieniami prawa polskiego i z zachowaniem przewidzianych w nim ograniczeń (z uwzględnieniem dokonywanych zmian bez naruszenia podstawowych zasad). Polska zezwoli osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce na zaliczenie na poczet należnych w Polsce podatków odpowiednich kwot podatków, zapłaconych w Stanach Zjednoczonych.

W stanie faktycznym wskazano, iż Wnioskodawca w lutym 2001 r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych Ameryki z zamiarem stałego pobytu. Od 2001 r. nie uzyskiwał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej żadnych przychodów (z umów o pracę lub umów cywilnoprawnych), jednakże był ujęty w ramach zeznania rocznego wspólnie z małżonką. W czerwcu 2006 r. do Stanów Zjednoczonych Ameryki również wyjechała małżonka Wnioskodawcy. Od momentu wyjazdu, ośrodek życiowy Wnioskodawcy pod względem gospodarczym został przeniesiony do Stanów Zjednoczonych Ameryki. W 2006 r. Wnioskodawca uległ wypadkowi przy pracy podjętej na terenie Stanów Zjednoczonych, przez co obecnie jest sparaliżowany i porusza się za pomocą wózka inwalidzkiego. Był objęty grupowym ubezpieczeniem u byłego pracodawcy. W związku z wypadkiem przy pracy, w lipcu 2006 r. Wnioskodawca zawarł wraz z małżonką przed notariuszem publicznym porozumienie z podmiotami, przeciwko którym wystąpił z roszczeniem o odszkodowanie (tekst jedn. byłym pracodawcą, podwykonawcą i właścicielem nieruchomości na której doszło do wypadku), co do wysokości odszkodowania oraz sposobu jego zapłaty. Kwestia odszkodowania została uregulowana w ten sposób, iż Stanowy Fundusz Ubezpieczeniowy zobowiązał się do zapłaty jednorazowej kwoty włącznie z wynagrodzeniem i należnościami adwokatów, a ponadto wyraził zgodę aby trzy firmy ubezpieczeniowe wypłacały określoną kwotę na życie, co łącznie stanowi część odszkodowania ujętą kwotowo. Strony w porozumieniu potwierdziły, że uzgodnione kwoty łącznie stanowią odszkodowanie z tytułu uszkodzenia fizycznego ciała (suma wypłacona jednorazowo przez Stanowy Fundusz Ubezpieczeniowy oraz rozłożone w czasie wypłaty, które są i będą wypłacane przez trzy firmy ubezpieczeniowe składają się na całe odszkodowanie). Do końca 2009 r. wypłacono Panu odszkodowanie przyznane przez Stanowy Fundusz Ubezpieczeniowy, a firmy ubezpieczeniowe wypłacały miesięczne kwoty. Kwota wypłacona przez Stanowy Fundusz Ubezpieczeniowy oraz comiesięczne kwoty wypłacane przez firmy ubezpieczeniowe były i nadal są przelewane na rachunek w banku amerykańskim. W marcu 2010 r. wrócił Pan wraz z małżonką do Polski.

Stwierdzić zatem należy, iż w sytuacji gdy w związku z przyjazdem do Polski, Wnioskodawca przeniósł tu swoje centrum interesów osobistych i gospodarczych, wówczas w okresie którego dotyczy zapytanie, tj. od marca 2010 r., posiada miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce, w związku z czym, stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w Polsce ciąży na Wnioskodawcy nieograniczony obowiązek podatkowy.

Powyższe oznacza, iż zgodnie z cytowanym powyżej art. 5 Umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki z dnia 8 października 1974 r. o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, kwoty otrzymane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce z tytułu odszkodowania, wypłacanego przez firmy ubezpieczeniowe w Stanach Zjednoczonych Ameryki mogą podlegać opodatkowaniu zarówno w Polsce jak i w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Jednakże w celu wyeliminowania podwójnego opodatkowania należy zastosować metodę unikania podwójnego opodatkowania przewidzianą w art. 20 ust. 1 umowy (metoda zaliczenia).

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. umowy zgodnie z postanowieniami prawa polskiego i z zachowaniem przewidzianych w nim ograniczeń (z uwzględnieniem dokonywanych zmian bez naruszenia podstawowych zasad) Polska zezwoli osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce na zaliczenie na poczet należnych w Polsce podatków odpowiednich kwot podatków, zapłaconych w Stanach Zjednoczonych.

Jednocześnie jednak stosownie do art. 5 ust. 2 ww. umowy postanowienia niniejszej Umowy nie będą w żaden sposób stwarzały ograniczenia wobec wyłączeń, zwolnień, zmniejszeń, zaliczeń lub innych przywilejów, przyznanych obecnie lub w przyszłości przez:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednakże, stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, natomiast na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

Ponieważ, Wnioskodawca wskazuje, iż otrzymywane co miesiąc kwoty w ramach porządku prawnego Stanów Zjednoczonych Ameryki stanowią integralną część przyznanego odszkodowania, a ponadto są one wypłacane Wnioskodawcy przez trzy firmy ubezpieczeniowe jako osobie poszkodowanej w wypadku, uznać zatem należy, że mają one charakter kwot otrzymanych z ubezpieczeń, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Jeżeli opis stanu faktycznego przedstawionego we wniosku nie jest zgodny ze stanem rzeczywistym wydana interpretacja nie chroni Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.