ITPB2/415-56/14/TJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 27 grudnia 2013 r. (data wpływu 20 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku - jest prawidłowe.

W dniu 20 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 29 sierpnia 2010 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni. W spadku pozostawił:

1. Samochód o wartości 30 000 zł (w tym własnością zmarłego była tylko 1/2);

2. Oszczędności w wysokości 12,34 zł;

3. Nieruchomość gruntową o powierzchni 0,47 ha, zabudowaną domem mieszkalnym, stodołą i budynkiem gospodarczym, o wartości 90 000 zł;

4. Dług spadku w wysokości 15 000 zł.

Samochód, o którym mowa w pkt 1 był również współwłasnością żony zmarłego.

W związku z nabyciem spadku zostało przeprowadzone postępowanie o stwierdzenie jego nabycia z dobrodziejstwem inwentarza. Na podstawie postanowienia sądu Wnioskodawczyni i żona zmarłego nabyły spadek w wysokości 1/2 każda. Matka Wnioskodawczyni - jako Jej przedstawicielka ustawowa - złożyła w przewidzianym terminie zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych na druku SD-Z2. Następnie przeprowadzone zostało sądowe postępowanie o dział spadku. Na rozprawie w dniu 7 grudnia 2012 r. - z wniosku żony zmarłego - zawarta została ugoda, na mocy której dokonany został zgodny podział majątku i dział spadku w ten sposób, że wszystkie składniki majątkowe wchodzące w skład spadku przyznane został żonie zmarłego. Ta z kolei zobowiązała się dokonać jednorazowo, w terminie do 7 maja 2013 r. spłaty w wysokości 45 000 zł na rzecz Wnioskodawczyni. Ugoda ta, zgodnie z oświadczeniem stron, wyczerpała wszelkie wzajemne roszczenia pomiędzy nimi z tytułu podziału majątku wspólnego i działu spadku. Wartość otrzymanej spłaty, jaką otrzymała Wnioskodawczyni w wyniku działu spadku mieści się w udziale, jaki przysługiwał jej w spadku.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni jest zobowiązana do zapłacenia podatku dochodowego od osób fizycznych, w sytuacji gdy otrzymała spłatę z tytułu działu spadku, mieszczącego się w udziale jaki przysługiwał jej w spadku i jaki wykazany został w zgłoszeniu o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, spłata uzyskana w związku z działem spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Spłata spadkobierczyni w wyniku działu spadku nie może być bowiem traktowana jak odpłatne zbycie udziałów. W przypadku, gdy wartość nie przekroczyła wartości udziału spadkowego (jak w opisanej sytuacji) nie podlega opodatkowaniu ww. podatkiem. Nabycie w drodze spadku podlegało wyłącznie przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zatem nie będą miały zastosowania przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wobec powyższego Wnioskodawczyni uważa, że nie będzie miała obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty spłaty, gdyż nie przekracza ona wartości Jej udziału w spadku. Wskazuje również, że zgodnie z Kodeksem cywilnym zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Wnioskodawczyni uważa, że dział spadku jest etapem dziedziczenia, będącym logiczną kontynuacją nabycia spadku, na skutek której dochodzi do ustalenia sched poszczególnych spadkobierców. Dział spadku stanowi taki sam tytuł dziedziczenia, jak nabycie spadku z mocy ustawy. Kwota spłaty, którą otrzyma Wnioskodawczyni, jest więc należną Jej częścią spadku wyrażoną w pieniądzu. Na skutek działu spadku nie uzyskała żadnego przyrostu majątkowego w stosunku do odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej, a co za tym idzie, brak jest podstaw do opodatkowania kwoty otrzymanej tytułem spłaty podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni stwierdza więc, że otrzymana na skutek działu spadku kwota, nieprzekraczająca udziału w spadku, nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w tym z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy. Na potwierdzenie prezentowanego stanowiska Wnioskodawczyni powołuje wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 1173/11oraz interpretacje indywidualne wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 listopada 2012 r., znak IPPB4/415-763/12-4/JK2 i z dnia 7 grudnia 2012 r., znak IPPB4/415-727/12-5/JK2.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

* jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni była jedną ze spadkobierczyń po zmarłym w dniu 29 sierpnia 2010 r. ojcu. Drugą spadkobierczynią była żona zmarłego. W skład spadku wchodził samochód osobowy, oszczędności, nieruchomość gruntowa zabudowana domem mieszkalnym, stodołą i budynkiem gospodarczym oraz zobowiązania. Spadek został nabyty przez spadkobierczynie z dobrodziejstwem inwentarza. Nabycie spadku przez Wnioskodawczynię zostało zgłoszone właściwemu organowi podatkowemu. Natomiast w dniu 7 grudnia 2012 r., w ramach prowadzonego postępowania o dział spadku, zawarta została ugoda, na mocy której wszystkie składniki majątkowe wchodzące w skład spadku przyznane zostały żonie spadkodawcy z obowiązkiem spłaty na rzecz Wnioskodawczyni. Wartość otrzymanej spłaty mieściła się w udziale, jaki przysługiwał Wnioskodawczyni w spadku.

Wobec powyższego wskazać należy, że zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Stosownie do art. 1035 ustawy - Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi natomiast, że dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

W myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Natomiast zgodnie z art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Wyjaśnić przy tym należy, że okoliczność, że dział spadku następuje ze spłatą od spadkobiercy nabywającego na wyłączną własność wszystkie składniki majątkowe wchodzące w skład spadku na rzecz drugiego spadkobiercy powoduje, że czynność taka ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu otrzymania takiej spłaty. W sytuacji, w której spłata równa jest wartości udziału w spadku i nie przekracza go, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że skoro - jak wskazano w treści wniosku - dział spadku odbył się z obowiązkiem spłaty na rzecz Wnioskodawczyni, a wartość spłaty odpowiadała wartości udziału jaki przysługiwał Wnioskodawczyni w spadku, to jej otrzymanie nie spowodowało powstania przychodu, w szczególności z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mógłby podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.