ITPB2/415-539/11/ENB

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 30 sierpnia 2011 r. Izba Skarbowa w Bydgoszczy ITPB2/415-539/11/ENB

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 26 maja 2011 r. (data wpływu 30 maja 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 3 sierpnia 2011 r. (data wpływu 8 sierpnia 2011 r.) oraz z dnia 22 sierpnia 2011 r. (data wpływu 24 sierpnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 maja 2011 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony pismem w dniu 8 i 24 sierpnia 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 22 września 2009 r. przed Sądem Okręgowym zawarł Pan z deweloperem ugodę sądową. W treści ugody wskazano, iż deweloper ma zapłacić na Pana rzecz kwotę 55.000 zł do dnia 22 października 2009 r. Ugoda sądowa zawarta z deweloperem dotyczyła wyłącznie odszkodowania, a z jej treści wynikało, iż zrzekł się Pan roszczeń z tytułu kary umownej. Świadczenie pieniężne dotyczyło wyłącznie szkody rzeczywistej powstałej z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania. Odszkodowanie to nie miało charakteru zadośćuczynienia, jak również odszkodowania za utracone korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zobowiązany nie zastosował się do obowiązku wynikającego z ugody sądowej. Wobec powyższego zwrócił się Pan do komornika z wnioskiem o wyegzekwowanie należnej kwoty. Wskazaną kwotę otrzymał Pan dopiero w dniu 8 stycznia 2010 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy kwota otrzymana przez Wnioskodawcę tytułem odszkodowania będzie zwolniona z opodatkowania w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, w myśl przepisu art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W przepisie art. 21 ustawy przewidziano szereg włączeń przychodów oraz dochodów wolnych od podatku. Komentowany przepis nie zawiera wyczerpującego wyliczenia zwolnień przedmiotowych. Nie wymienia tym samym wszystkich kategorii podlegających zwolnieniom przedmiotowym. Zawarty w ustawie katalog zwolnień stanowi nader zróżnicowaną grupę, przez co niemożliwym jest dokonanie jednolitej ich klasyfikacji.

Zgodnie z redakcją przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z uwagi na fakt, iż ustawodawca w treści przywołanego przepisu posłużył się pojęciem nieostrym, każdorazowa jego wykładnia budzi wiele wątpliwości. Na gruncie wykładni stosowanej w prawie podatkowym przyjąć należy, iż przez określenie "inne" rozumie się odszkodowania, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to przede wszystkim inne zwolnienia niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jednakże koniecznym jest aby to inne odszkodowanie otrzymane zostało na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, iż odszkodowania otrzymane przez podatników na podstawie ugód sądowych są, co do zasady, zwolnione od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia, wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści. Dopuszczalność skorzystania z przedmiotowego zwolnienia z opodatkowania przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych warunkuje stwierdzenie, czy wynikające z ugody sądowej świadczenia są rzeczywiście odszkodowaniem. Nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania.

Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody. Do uznania otrzymanego świadczenia za odszkodowanie, konieczne jest wystąpienie szkody, która jest albo źródłem zobowiązania przy tzw. odpowiedzialności ex delicto (art. 415 Kodeksu cywilnego), albo stanowi następstwo niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przy odpowiedzialności ex contractu (art. 471 k.c.), szkoda musi być wynikiem zdarzenia, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy, pomiędzy szkodą a zdarzeniem musi istnieć związek przyczynowy.

Warunkiem wyłączenia otrzymanego świadczenia pieniężnego z opodatkowania, stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3b, jest jego odszkodowawczy charakter. Zwolnieniu z opodatkowania podlegają wyłącznie odszkodowania, które stanowią rekompensatę, a nie zadośćuczynienie za utracone korzyści.

Pozostawienie w dyspozycji podatnika środków pieniężnych z tytułu zapłaty przez dewelopera odszkodowania związanego z karą umowną na podstawie ugody sądowej, nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 9 ustawy. Kara umowna służy naprawieniu szkody powstałej w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Konstrukcja kary umownej wskazuje, iż stanowi ona formę odpowiedzialności odszkodowawczej. Karę umowną można zatem traktować jako surogat odszkodowania. Jest ona traktowana także jako techniczno-prawne określenie oznaczonego świadczenia pieniężnego, do którego wykonania dłużnik zobowiązuje się tytułem naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego. Dla zwolnienia przedmiotowej kwoty z opodatkowania kluczowym jest treść zawartej ugody sądowej, która jednoznacznie wskazuje na odszkodowawczy charakter świadczenia.

W ocenie Wnioskodawcy otrzymane świadczenie pieniężne wypełnia przesłanki z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i korzysta ze zwolnienia z opodatkowania. Zgodnie bowiem z treścią ugody sądowej otrzymane świadczenie nie stanowiło rekompensaty, ani zadośćuczynienia za utracone korzyści oraz nie było otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie w pkt 9 wymieniono inne źródła.

Stosownie do art. 11 ust. 1 tej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z treścią art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak wynika z powyższego przepisu katalog przychodów zaliczanych do tzw. innych źródeł jest katalogiem otwartym. Tym samym do tegoż źródła należy zaliczyć wszystkie inne przychody, które nie mogą być zakwalifikowane do pozostałych kategorii źródeł, szczegółowo wymienionych w treści art. 10 ust. 1 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

a.

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b.

dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W świetle powyższego przepisu, warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Z treści wniosku oraz przesłanych uzupełnień wynika, iż w dniu 22 września 2009 r. przed Sądem Okręgowym w Gdańsku Wnioskodawca zawarł z deweloperem ugodę sądową. W treści ugody wskazano, iż deweloper ma zapłacić na rzecz Wnioskodawcy kwotę 55.000 zł do dnia 22 października 2009 r. Ugoda sądowa zawarta z deweloperem dotyczyła wyłącznie odszkodowania, a z jej treści wynikało, iż Wnioskodawca zrzekł się roszczeń z tytułu kary umownej. Świadczenie pieniężne dotyczyło wyłącznie szkody rzeczywistej powstałej z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania. Odszkodowanie to nie miało charakteru zadośćuczynienia, jak również odszkodowania za utracone korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Biorąc zatem pod uwagę opisane we wniosku okoliczności faktyczne, a w szczególności fakt iż otrzymane na podstawie ugody sądowej świadczenie nie stanowiło kary umownej, lecz było odszkodowaniem z tytułu szkody rzeczywistej powstałej z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania, a ponadto jak wskazano w przesłanym uzupełnieniu nie dotyczyło ono utraconych korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono, uznać należy iż przedmiotowe odszkodowanie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie tut. Organ zauważa że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy - Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl