ITPB2/415-479/14/MW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 24 kwietnia 2014 r. (data wpływu 29 kwietnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania zaległego czynszu - jest prawidłowe.

W dniu 29 kwietnia 2014 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania zaległego czynszu.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Gmina jest jednostką samorządu terytorialnego, działającą na podstawie ustawy o samorządzie gminnym oraz statutu. Zgodnie ze statutem Gmina prowadzi gospodarkę m.in. zasobem mieszkaniowym i lokalami użytkowymi, dysponuje majątkiem w zakresie zawierania i rozwiązywania umów najmu. Prowadzi ponadto windykację należności z tytułu czynszu.

W celu zwiększenia efektywności prowadzonych działań windykacyjnych w zakresie należności z tytułu czynszu mieszkalnego, Gmina chce wdrożyć program ułatwiający spłatę zadłużenia za czynsz w lokalach gminnych, osobom będącym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej, w formie ekwiwalentnego świadczenia rzeczowego. Świadczenie będzie formą zapłaty zaległego czynszu wynikającego z zawartej pomiędzy najemcą a Gminą umowy lub odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego wraz z należnościami ubocznymi.

Kierownik jednostki po złożeniu przez najemcę (dłużnika) wniosku o uregulowanie zadłużenia z tytułu najmu lokalu mieszkalnego w formie świadczenia rzeczowego podejmie decyzję w sprawie zgody na odpracowanie długu. Właściciel nieruchomości (Gmina) sporządzi aneks do umowy bądź umowę z poszczególnymi najemcami, którzy złożyli wniosek o uregulowanie zadłużenia z tytułu najmu lokalu mieszkalnego. Lokatorzy będą świadczyć dla wynajmującego (Gminy) czynności zastępcze w zamian za czynsz - świadczenia rzeczowe wynikające z potrzeb Gminy, w tym w szczególności drobne prace porządkowe i usługowe. Najemca będzie zobowiązany do wykonywania świadczeń rzeczowych w miejsce wpłat zaległych należności z tytułu czynszu do czasu całkowitej likwidacji dotychczasowego zadłużenia. Czynsz zostanie uregulowany jako świadczenie rzeczowe, zgodnie z art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), na mocy którego czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy z tytułu odpracowania przez najemców lokali mieszkalnych zobowiązań z tytułu zaległości czynszowych powstanie u nich przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i czy w związku z tym na Wnioskodawcy (Gminie) będą ciążyły obowiązki płatnika.

Zdaniem Wnioskodawcy, mając na uwadze art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, przez umowę najmu Wynajmujący (Gmina) zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić Wynajmującemu (Gminie) umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. W przedstawionym zdarzeniu Wnioskodawca (Gmina) będzie zawierać umowy z najemcami, z których wynika, że najemcy w zamian za spłatę zaległości powstałych w wyniku użytkowania lokali będą świadczyć dla Wynajmującego (Gminy) określone prace porządkowe i usługowe.

Zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa, tak jakby nastąpiło zwykłe wykonanie, np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty.

Zdaniem Wnioskodawcy, z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania, nie można wywieść, że najemca uzyskuje przychody, zgodnie z art. 11 ust. 1 lub art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Gmina zamierza wdrożyć program umożliwiający odpracowanie zaległości czynszowych w lokalach gminnych. Kierownik jednostki po złożeniu przez najemcę (dłużnika) wniosku o uregulowanie zadłużenia z tytułu najmu lokalu mieszkalnego w formie świadczenia rzeczowego podejmie decyzję w sprawie zgody na odpracowanie długu. Właściciel nieruchomości (Gmina) sporządzi aneks do umowy bądź umowę z poszczególnymi najemcami, którzy złożyli wniosek o uregulowanie zadłużenia z tytułu najmu lokalu mieszkalnego. Lokatorzy będą świadczyć dla wynajmującego (Gminy) czynności zastępcze w zamian za czynsz - świadczenia rzeczowe wynikające z potrzeb Gminy, w tym w szczególności drobne prace porządkowe i usługowe. Najemca będzie zobowiązany do wykonywania świadczeń rzeczowych w miejsce wpłat zaległych należności z tytułu czynszu do czasu całkowitej likwidacji dotychczasowego zadłużenia. Czynsz zostanie uregulowany jako świadczenie rzeczowe, zgodnie z art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), na mocy którego czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z powyższego wynika, że wynajmujący jest zobowiązany do zapłaty czynszu najemcy, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

Zgodnie z brzmieniem art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem jej jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (w tym przypadku zaległości czynszowych) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Przechodząc do podatkowych aspektów opisanych czynności stwierdzić należy, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony opis zdarzenia przyszłego, zadane pytanie oraz powołane wyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, iż po stronie najemców lokali mieszkalnych nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu w związku z odpracowaniem przez nich zobowiązań z tytułu zaległości czynszowych, a co za tym idzie, na Wnioskodawcy nie będą ciążyły z tego tytułu obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.