ITPB2/415-439/12/MU

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 25 kwietnia 2012 r., (data wpływu 30 kwietnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania obniżenia wysokości odszkodowania za szkodę w mieniu powierzonym-jest prawidłowe.

W dniu 30 kwietnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania obniżenia wysokości odszkodowania za szkodę w mieniu powierzonym.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Pracownicy związani byli z Wnioskodawcą umową o wspólną odpowiedzialność materialną za mienie powierzone z obowiązkiem wyliczenia (art. 125 § 1 Kodeksu pracy). Każdy z pracowników odpowiadał za szkodę w mieniu powierzonym w częściach określonych w umowie (art. 125 § 2 zd.1 Kodeksu pracy). Przeprowadzona inwentaryzacja wykazała niedobór w mieniu powierzonym z obowiązkiem wyliczenia. Pracownicy są obowiązani wobec Wnioskodawcy (pracodawcy) do wyrównania szkody w częściach wynikających z umowy o wspólną odpowiedzialność materialną.

Zmierzając do polubownego (pozasądowego) załatwienia sprawy Wnioskodawca zawarł z każdym z pracowników ugodę. Istotą ugody było to, że wysokość odszkodowania, jakie zawierający ją pracownik miał zapłacić Wnioskodawcy została obniżona do wynegocjowanej kwoty (w określonym stosunku procentowym do wielkości podstawowej będącej iloczynem szkody globalnej i udziału danego pracownika w materialnej odpowiedzialności pracowniczej).

Takie rozwiązanie jest przewidziane w art. 121 w zw. z art. 127 Kodeksu pracy. Zgodnie z tą normą, jeżeli naprawienie szkody następuje na podstawie ugody pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, wysokość odszkodowania może być obniżona, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, a w szczególności stopnia winy pracownika i jego stosunku do obowiązków pracowniczych.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie:

Czy kwota, o jaką w rezultacie ugody obniżono wysokość odszkodowania za szkodę w mieniu powierzonym powinna być ujęta w podstawie wymiaru podatku dochodowego od osób fizycznych, który jest odprowadzany przez Wnioskodawcę jako płatnika - pracodawcę podatników.

Zdaniem Wnioskodawcy, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem są nie tylko aktywa, ale też świadczenia, które zmniejszają pasywa (wyrok WSA w Warszawie z dnia 16 lutego 2010 r., III SA/Wa 1055/09, Legalis). Takie stanowisko wywiedziono z ogólnej definicji przychodu zawartej w art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Zgodnie z nią przychodami (co do zasady) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z tego powodu umorzenie wierzytelności kwalifikowane jest jako wykonanie nieodpłatnego świadczenia, które z mocy art. 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi przychód (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 11 listopada 2009 r., I SA/GI 394/09, Lex nr 588826). Ten pogląd odzwierciedlony jest w orzeczeniach wskazujących, że przychodem jest wartość wynikająca z zaniechania dochodzenia należności czynszowych z najmu (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 3 listopada 2010 r., I SA/GI 603/10, Lex nr 748276), umorzenia przez bank odsetek należnych od kredytobiorcy (wyrok NSA z dnia 26 stycznia 2011 r., II FSK 1672/09) czy umorzenia pracownikowi pożyczki udzielonej ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (por postanowienie z dnia Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Łodzi z dnia 20 lutego 2006 r., WP/415-23/06).

Zdaniem Wnioskodawcy wykładnia językowa przywołanych przepisów wydaje się jednak niewystarczająca. W nauce prawa utrwalony jest pogląd, że zasada interpretatio cessit in claris (wykładnia kończy się po uzyskaniu jasnego rezultatu) nakazuje uznać normę za czytelnie zdekodowaną tylko wówczas, jeżeli jej sens ustalony jest w sposób odpowiadający tak założeniu racjonalności językowej, jak i aksjologicznej ustawodawcy. Nie można w szczególności poprzestać na interpretacji normy wyłącznie w oparciu o reguły językowe, jeżeli wyinterpretowana w ten sposób treść byłaby "w sposób jaskrawy społecznie niedorzeczna (argumentum ad absurdo,) czy też niewątpliwie wskazywałaby zbyt wąski lub szeroki zakres zastosowania czy normowania". Wówczas należy taką wykładnię odrzucić (por. Z.Ziembiński, Zarys teorii państwa i prawa, W-wa 1994, s.205).

Artykuł 121 w zw. z art. 127 Kodeksu pracy służy urzeczywistnianiu określonych celów społecznych, pozwalając (m.in. z uwagi na znaczenie świadczeń ze stosunku pracy dla zaspokajania podstawowych potrzeb bytowych pracownika) na obniżanie odszkodowania należnego pracodawcy od pracownika w związku z odpowiedzialnością za mienie powierzone z obowiązkiem wyliczenia W sytuacji, w której wartość tego obniżenia stanowiłaby przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym cel regulacji wynikającej z art. 121 w zw. z art. 127 Kodeksu pracy zostałby zniweczony, a pracownik byłby obciążony powinnością zapłaty znacznych kwot (z uwagi na konieczność uregulowania należności publicznoprawnych) pomimo tego, że obniżono świadczenie, jakie ma zapłacić na rzecz pracodawcy.

Wnioskodawca uważa, mając na uwadze względy systemowe i aksjologię omawianych regulacji, iż kwota, o jaką w rezultacie ugody obniżono wysokość odszkodowania za szkodę w mieniu powierzonym nie powinna być ujmowana w podstawie wymiaru podatku dochodowego od osób fizycznych tj. nie stanowi ona przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłem przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta,.

Na podstawie i art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zgodnie z art. 125 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) na zasadach określonych w art. 124 pracownicy mogą przyjąć wspólną odpowiedzialność materialną za mienie powierzone im łącznie z obowiązkiem wyliczenia się. Podstawą łącznego powierzenia mienia jest umowa o współodpowiedzialności materialnej, zawarta na piśmie przez pracowników z pracodawcą. Pracownicy ponoszący wspólną odpowiedzialność materialną odpowiadają w częściach określonych w umowie. Jednakże w razie ustalenia, że szkoda w całości lub w części została spowodowana przez niektórych pracowników, za całość szkody lub za stosowną jej część odpowiadają tylko sprawcy szkody (art. 125 § 2 Kodeksu pracy).

W myśl art. 127 Kodeksu pracy do odpowiedzialności określonej w art. 124-126 stosuje się odpowiednio przepisy art. 117, 121, 121¹ i 122.

Stosownie do art. 121 § 1 Kodeksu pracy, jeżeli naprawienie szkody następuje na podstawie ugody pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, wysokość odszkodowania może być obniżona, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, a w szczególności stopnia winy pracownika i jego stosunku do obowiązków pracowniczych. Przy uwzględnieniu okoliczności wymienionych w § 1 wysokość odszkodowania może być także obniżona przez sąd pracy; dotyczy to również przypadku, gdy naprawienie szkody następuje na podstawie ugody sądowej (art. 121 § 2 Kodeksu pracy).

Z powyższych przepisów wynika, iż co do zasady pracownik ponosi pełną odpowiedzialność za szkody powstałe w powierzonym mieniu, to jednak biorą pod uwagę prawną możliwość zawarcia ugody, należne pracodawcy odszkodowanie może być obniżone. Obniżenie kwoty odszkodowania w związku z zawarciem ugody nie skutkuje powstaniem przychodu po stronie pracownika, gdyż obniżenie to jest wynikiem przewidzianej prawem procedury dochodzenia do kwoty należnej tytułem odszkodowania.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, iż kwota, o jaką w rezultacie ugody obniżono odszkodowanie za szkodę w mieniu powierzonym nie stanowi, dla pracownika przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W konsekwencji Wnioskodawca jako płatnik nie ma obowiązku jej opodatkowania.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.