ITPB2/415-362/14/MN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 26 marca 2014 r. (data wpływu 31 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z odstąpieniem od umowy kredytowej - jest prawidłowe.

W dniu 31 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób w zakresie skutków podatkowych związanych z odstąpieniem od umowy kredytowej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca wraz z małżonką (zakup do wspólności majątkowej małżeńskiej) oraz z córką i jej mężem zakupili w 2010 r. nieruchomość lokalową w ten sposób, że:

* Wnioskodawca oraz jego małżonka nabyli udziały wynoszące 54/100 części przedmiotowego lokalu - do majątku wspólnego,

* córka Wnioskodawcy oraz jej mąż nabyli udziały wynoszące 46/100 części przedmiotowego lokalu - do majątku wspólnego.

Na poczet zakupu części mieszkania, wszystkie wymienione powyżej osoby zaciągnęły kredyt mieszkaniowy. Ich odpowiedzialność z tytułu umowy kredytu jest odpowiedzialnością solidarną, zarówno w stosunku do sumy głównej jak i w stosunku do odsetek i innych należności ubocznych. Na poczet zabezpieczenia umowy kredytu została ustanowiona hipoteka na nieruchomości stanowiącej ww. nieruchomość lokalową.

Wnioskodawca oraz jego małżonka nie spłacali nigdy przedmiotowego kredytu. Ich udział w kredycie podyktowany został tylko i wyłącznie faktem, że córka oraz jej mąż nie posiadali w czasie podpisywanie umowy kredytu odpowiedniej zdolności kredytowej, bowiem bank w ostatniej chwili nie uznał dochodów córki, w tym momencie przebywającej na urlopie macierzyńskim. Ich rola ograniczała się tylko i wyłącznie do roli gwaranta. Wnioskodawca i jego małżonka nie uiścili na rzecz banku jakichkolwiek opłat z jakiegokolwiek tytułu. Dlatego nie ponieśli oni w zawiązku z zawarciem umowy kredytu oraz z jego spłatą jakiegokolwiek ciężaru.

W nabytym mieszkaniu zamieszkuje córka Wnioskodawcy wraz z mężem oraz dwójką małoletnich dzieci. Córka Wnioskodawcy wraz ze swoim mężem, dokonują całości spłat kapitału oraz odsetek kredytu jak również całości opłat związanych z opłatami eksploatacyjnymi mieszkania. Umowa kredytu została zawarta tylko w celu pomocy dla córki oraz jej męża w zakupie przedmiotowego mieszkania. Wnioskodawca wraz z małżonką nigdy nie zamieszkiwali ani nie zamierzali zamieszkać w przedmiotowym lokalu. Rola Wnioskodawcy i jego małżonki była tylko rolą gwarancyjną i de facto była formą poręczenia. W ciągu całego okresu obowiązywania kredytu Wnioskodawca i jego małżonka nie dokonali jakiejkolwiek wpłaty na poczet spłaty kredytu. 100% spłat zarówno na poczet spłaty sumy głównej, jak i na poczet odsetek dokonywała córka oraz jej mąż.

Dlatego też po podpisaniu umowy kredytu, Wnioskodawca oraz jego małżonka przekazali w formie darowizny na rzecz córki (również będącej stroną umowy kredytu) część lokalu, wchodzącą w skład ich majątku wspólnego. Obecnie Wnioskodawca oraz jego małżonka nie są już właścicielami przedmiotowej nieruchomości lokalowej. Wszystkie strony umowy kredytu wnoszą o zmianę umowy kredytu poprzez wyłączenie z umowy Wnioskodawcy i jego małżonki, tak aby stronami umowy była tylko córka Wnioskodawcy oraz jej mąż. W następstwie zmiany Wnioskodawca oraz jego małżonka nie będą już więcej stronami umowy i nie będą już solidarnie zobowiązani do spłaty kwot głównych i odsetek umowy kredytu. W rezultacie Wnioskodawca i jego małżonka nie będę już zobowiązani do spłaty kredytu ani nie będą właścicielami mieszkania.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy zwolnienie Wnioskodawcy z długu (wyłączenie z kredytu) przez bank jest dla Niego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

2. Czy w sytuacji przedstawionej we wniosku, wykreślenie Wnioskodawcy z umowy kredytowej będzie skutkowało po Jego stronie powstaniem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy zwolnienie z długu przez bank nie powinno być traktowane jako przychód podlegający opodatkowaniu, ponieważ Wnioskodawca nie spłacał nigdy przedmiotowego kredytu. Jego udział w kredycie podyktowany został faktem, że córka oraz jej mąż nie posiadali w czasie podpisywania umowy kredytu odpowiedniej zdolności kredytowej. Wystąpił w umowie kredytu tylko i włącznie jako gwaranci kredytu. Jego rola ograniczała się do roli gwaranta i nie uiścił na rzecz banku żadnych opłat. Wszystkie koszty związanie z zawarciem, prowadzeniem umowy kredytu a także wszelkie inne ciężary, jak ciężary związane z ubezpieczeniem umowy, całość spłat kwoty głównej oraz odsetek wzięli na siebie córka Wnioskodawcy i jej mąż.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe - w tym przypadku korzyści takie nie wystąpiły. Wnioskodawca uważa, że w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku tzw. nieodpłatnych świadczeń mamy do czynienia z powstaniem przychodu podatkowego wówczas, gdy kosztem majątku jednego podmiotu drugi podmiot otrzymuje realne korzyści.

W przedmiotowym przypadku sytuacja taka nie zachodzi, jako że Wnioskodawca nigdy nie ponosił żadnych ciężarów związanych ze spłatą kredytu. Należy więc stwierdzić, iż jeżeli bank zwolni kredytobiorcę z długu to kwota tego zwolnienia nie będzie stanowiła dla Wnioskodawcy przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Nie nastąpi u niego bowiem jakiekolwiek przysporzenie majątkowe na skutek tego zdarzenia. Wnioskodawca nie otrzyma nieodpłatnego świadczenia, gdyż nigdy nie korzystał ze środków finansowych pochodzących z udzielonego kredytu. W chwili obecnej Wnioskodawca nie jest beneficjentem środków pochodzących z kredytu - nie można więc uznać, iż w chwili umorzenia tego kredytu po jego stronie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu. Majątek poręczyciela nie powiększa się o umorzoną kwotę, gdyż to nie on korzystał de facto z kredytu. Jego majątek zostałby wręcz uszczuplony, gdyby musiał spłacić kredyt, w sytuacji, gdy nie czerpał realnych korzyści finansowych z kredytu. Nie może zatem uznać, że ta czynność jest przychodem podatkowym, gdyż nie przyczynia się do żadnego przysporzenia finansowego po stronie Wnioskodawcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 3361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 cytowanej ustawy źródłami przychodów są inne źródła.

W myśl art. 11 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychód należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Pod pojęciem nieodpłatnego świadczenia należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Zgodnie z przepisem art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 z dnia 29 sierpni 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1376 z późn. zm.) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Jak wynika z zaprezentowanego we wniosku zdarzenia przyszłego Wnioskodawca wraz z małżonką (zakup do wspólności majątkowej małżeńskiej) oraz z córką i jej mężem zakupili w 2010 r. nieruchomość lokalową w ten sposób, że:

* Wnioskodawca oraz jego małżonka nabyli udziały wynoszące 54/100 części przedmiotowego lokalu - do majątku wspólnego,

* córka Wnioskodawcy oraz jej mąż nabyli udziały wynoszące 46/100 części przedmiotowego lokalu - do majątku wspólnego.

Na poczet zakupu części mieszkania, wszystkie wymienione powyżej osoby zaciągnęły kredyt mieszkaniowy. Ich odpowiedzialność z tytułu umowy kredytu jest odpowiedzialnością solidarną, zarówno w stosunku do sumy głównej jak i w stosunku do odsetek i innych należności ubocznych. Na poczet zabezpieczenia umowy kredytu została ustanowiona hipoteka na nieruchomości stanowiącej ww. nieruchomość lokalową.

Wnioskodawca oraz jego małżonka nie spłacali nigdy przedmiotowego kredytu. Ich udział w kredycie podyktowany został tylko i wyłącznie faktem, że córka oraz jej mąż nie posiadali w czasie podpisywanie umowy kredytu odpowiedniej zdolności kredytowej, bowiem bank w ostatniej chwili nie uznał dochodów córki, w tym momencie przebywającej na urlopie macierzyńskim. Ich rola ograniczała się tylko i wyłącznie do roli gwaranta. Wnioskodawca i jego małżonka nie uiścili na rzecz banku jakichkolwiek opłat z jakiegokolwiek tytułu. Dlatego nie ponieśli oni w zawiązku z zawarciem umowy kredytu oraz z jego spłatą jakiegokolwiek ciężaru.

W nabytym mieszkaniu zamieszkuje córka Wnioskodawcy wraz z mężem oraz dwójką małoletnich dzieci. Córka Wnioskodawcy wraz ze swoim mężem, dokonują całości spłat kapitału oraz odsetek kredytu jak również całości opłat związanych z opłatami eksploatacyjnymi mieszkania. Umowa kredytu została zawarta tylko w celu pomocy dla córki oraz jej męża w zakupie przedmiotowego mieszkania. Wnioskodawca wraz z małżonką nigdy nie zamieszkiwali ani nie zamierzali zamieszkać w przedmiotowym lokalu. Rola Wnioskodawcy i jego małżonki była tylko rolą gwarancyjną i de facto był formą poręczenia. W ciągu całego okresu obowiązywania kredytu Wnioskodawca i jego małżonka nie dokonali jakiejkolwiek wpłaty na poczet spłaty kredytu. 100% spłat zarówno na poczet spłaty sumy głównej, jak i na poczet odsetek dokonywała córka oraz jej mąż.

Dlatego też po podpisaniu umowy kredytu, Wnioskodawca oraz jego małżonka przekazali w formie darowizny na rzecz córki (również będącej stroną umowy kredytu) część lokalu, wchodzącą w skład ich majątku wspólnego. Obecnie Wnioskodawca oraz jego małżonka nie są już właścicielami przedmiotowej nieruchomości lokalowej. Wszystkie strony umowy kredytu wnoszą o zmianę umowy kredytu poprzez wyłączenie z umowy Wnioskodawcy i jego małżonki, tak aby stronami umowy była tylko córka Wnioskodawcy oraz jej mąż. W następstwie zmiany Wnioskodawca oraz jego małżonka nie będą już więcej stronami umowy i nie będą już solidarnie zobowiązani do spłaty kwot głównych i odsetek umowy kredytu. W rezultacie Wnioskodawca i jego małżonka nie będę już zobowiązani do spłaty kredytu ani nie będą właścicielami mieszkania.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że Wnioskodawca zostanie zwolniony przez bank z obowiązku spłaty kredytu w związku ze zmianą stron umowy kredytowej. Zatem nie uzyska kosztem majątku banku żadnej korzyści majątkowej, tak jak w przypadku umorzenia należności (kredytu), w wysokości odpowiadającej kwocie kredytu stanowiącego przedmiot zwolnienia z długu. W sytuacji, gdy zmiana umowy nie spowoduje żadnych konsekwencji w zakresie stosunków zobowiązaniowych - nie zmieni się bowiem tożsamość, kształt ani treść zobowiązania kredytowego - nie można uznać, iż w chwili zwolnienia z długu przez bank po stronie Wnioskodawcy powstanie przychód podlegający opodatkowaniu.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, iż w przypadku zwolnienia z długu (zmiany stron umowy kredytowej) po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.