ITPB2/415-29/11/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 12 stycznia 2011 r. (data wpływu - 14 stycznia 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 marca 2011 r. (data wpływu - 30 marca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu ze sprzedaży nieruchomości - jest prawidłowe, jednakże z innych względów niż przytoczone we wniosku.

W dniu 14 stycznia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu ze sprzedaży nieruchomości. Wniosek uzupełniono w dniu 30 marca 2011 r. (data wpływu).

W przedmiotowym wniosku oraz w piśmie uzupełniającym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Jeszcze przed zawarciem małżeństwa Pani mąż nabył w 1994 r. od rodziców w drodze darowizny dwie nieruchomości. Natomiast w 1998 r. zawarli Państwo związek małżeński, przy czym obie nieruchomości weszły do majątku odrębnego męża. W marcu 2004 r. zawarli Państwo umowę o rozszerzenie wspólności ustawowej, na podstawie której przedmiotowe nieruchomości zostały objęte wspólnością ustawową małżeńską.

Następnie dnia 30 czerwca 2004 r. w drodze umowy o wyłączenie wspólności majątkowej i podział majątku wspólnego nabyła Pani na wyłączną własność jedną z ww. nieruchomości. Poza nią przedmiot podziału majątku wspólnego stanowił również samochód osobowy marki Ford Escort (rok produkcji 1993 r.). Opisanej czynności prawnej nie towarzyszyły spłaty i dopłaty, a zawarta umowa znosiła z tego tytułu wszelkie roszczenia względem stron. Wartość nieruchomości otrzymanej w wyniku podziału majątku wspólnego na Pani wyłączną własność mieściła się w udziale, jaki Jej przysługiwał w ww. majątku.

W dniu 2 sierpnia 2007 r. sprzedała Pani część nieruchomości, która otrzymała od męża na podstawie umowy z marca 2004 r. o rozszerzenie wspólności ustawowej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku ze sprzedażą części nieruchomości powstał po Pani stronie obowiązek uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pani zdaniem, nie jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego z uwagi na to, że od dnia zawarcia małżeństwa wspólnie z mężem mieszka i prowadzi wspólne gospodarstwo domowe oraz razem korzystają z uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości środków finansowych. Ponadto nie zostali Państwo pouczeni, że umowę przekazania części majątku (pomiędzy małżonkami) powinni zawrzeć w formie darowizny, jak również, że przy ewentualnej przyszłej sprzedaży nieruchomości zawarta umowa o podział majątku wspólnego w przeciwieństwie do umowy o darowiźnie nałoży na Nią obowiązek podatkowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Pani w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe, jednakże z innych względów niż przytoczone we wniosku.

Na wstępie należy wskazać, iż stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 Nr 9, poz. 59 z późn. zm.). W myśl art. 31 cytowanej ustawy, istota wspólności ustawowej wyraża się w tym, że: 1) powstaje z mocy samego prawa z chwilą zawarcia małżeństwa (o ile wcześniej przyszli małżonkowie nie zawarli małżeńskiej umowy majątkowej - intercyzy), 2) obejmuje dorobek małżonków (rozumiany jako przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich). Co więcej, wspólność ustawowa charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania udziały małżonków w majątku wspólnym nie są określone, a zatem jest to typ współwłasności łącznej.

Opisany ustrój majątkowy trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba że w czasie trwania związku małżeńskiego: 1) małżonkowie zawarli małżeńską umowę majątkową, 2) z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków sąd orzekł zniesienie wspólności, 3) wspólność ustała z mocy prawa w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków. Zgodnie z art. 47 § 1 zd. 1 Kodeksu małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa), przy czym do ustanowionej umową wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej, z zachowaniem przepisów art. 49-51¹ (art. 48). Zatem wspólność ustawową strony mogą kształtować, przy utrzymaniu majątku wspólnego, w dwójnasób - bądź przez jej umowne ograniczenie, bądź przez rozszerzenie, zaś zawarcie omawianej umowy jest czynnością prawną organizacyjną, która reguluje stosunki majątkowe małżonków przez czas trwania ich związku małżeńskiego.

W przypadku tzw. wspólności rozszerzonej obejmuje ona przedmioty (prawa) majątkowe, które według zasad ustroju ustawowej wspólności należą do majątku osobistego, stąd też małżonkowie mogą włączyć do tego rodzaju wspólności przedmioty nabyte przez nich przed zawarciem małżeństwa, a także przedmioty należące z mocy ustawy do majątku osobistego jednego z małżonków. Należy zatem przyjąć, iż prawo dopuszcza - z wyjątkiem ograniczeń określonych w art. 49 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - możliwość przesunięcia określonych przedmiotów majątkowych z majątku współmałżonka.

Na gruncie orzecznictwa Sądu Najwyższego wypracowano pogląd, w myśl którego umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską ma charakter czynności prawnej rozporządzającej o charakterze nieodpłatnym, co stanowi w swej istocie darowiznę dokonaną w ramach małżeńskiej umowy majątkowej. Wspólność małżeńską, która jest współwłasnością łączną cechuje bezudziałowy charakter. Oznacza to, że w przypadku sprzedaży nieruchomości, każdy z małżonków zbywa całą nieruchomość a nie udziały w tej nieruchomości, a cały przychód ze sprzedaży wchodzi niepodzielnie do majątku wspólnego.

Natomiast zniesienie wspólności ustawowej kreuje prawo małżonków do majątku wspólnego na zasadzie współwłasności w częściach ułamkowych, które z reguły jest stanem przejściowym i prowadzi do podziału majątku, choć, jak wynika z dyspozycji przepisu art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) podział ten nie jest obowiązkowy.

Zgodnie z art. 1037 Kodeksu cywilnego w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Nadto należy wskazać, iż w myśl art. 45 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód oraz może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny, przy czym nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny (art. 45 § 2).

Z przytoczonego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż opisana we wniosku nieruchomość, której część sprzedano w 2007 r., została nabyta przez Pani męża (jeszcze przed zawarciem małżeństwa) w 1994 r. w drodze darowizny od rodziców, a następnie na podstawie umowy rozszerzającej wspólność majątkową w marcu 2004 r. trafiła do Państwa majątku wspólnego. Jednakże na skutek zawartej w dniu 30 czerwca 2004 r. umowy o wyłączeniu wspólności majątkowej małżeńskiej i podział majątku wspólnego nabyła Pani wspomnianą nieruchomość na wyłączną własność, przy czym w wykonaniu ww. czynności prawnej żadna ze stron nie została zobowiązana do spłat i dopłat. Wartość otrzymanej na skutek podziału majątku wspólnego nieruchomości mieściła się w udziale, jaki Pani przysługiwał w ww. majątku.

Część przedmiotowej nieruchomości została przez Panią sprzedana w dniu 2 sierpnia 2007 r.

Dotychczasowe ustalenia w zakresie stanu faktycznego, jak i stanu prawnego, mają wpływ na określenie skutków prawnopodatkowych, jakie wynikają ze sprzedaży opisanej we wniosku części nieruchomości.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) źródłem przychodu jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Dla ustalenia początku określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy pięcioletniego terminu zasadnym jest więc ustalenie momentu nabycia przedmiotowej nieruchomości.

W świetle wyżej poczynionych ustaleń włączenie do majątku wspólnego małżonków - w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową - opisanej we wniosku nieruchomości stanowiącej uprzednio majątek odrębny męża nie jest nabyciem tej nieruchomości przez Panią w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie zaś z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności, działu spadku czy też podziału majątku dorobkowego małżeńskiego jest nabyciem tych rzeczy. Natomiast, biorąc pod uwagę stanowisko judykatury (w rozumieniu orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego), nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie nieruchomości na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli:

* podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub

* jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości lub prawa określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy mieści się w udziale, jaki małżonkowi przysługuje w majątku wspólnym.

Według przytoczonego we wniosku stanu faktycznego podział majątku wspólnego nastąpił w 2004 r., w wyniku którego otrzymała Pani bez spłat i dopłat na własność ww. nieruchomość, zaś jej wartość mieściła się w udziale, jaki dotychczas w tym majątku Jej przysługiwał.

Zatem za datę nabycia nieruchomości - która stanowiła wcześniej majątek odrębny męża, a następnie w marcu 2004 r. weszła do majątku wspólnego, zaś w czerwcu tego samego roku stała się Pani wyłączna własnością (w drodze podziału majątku wspólnego bez spłat i dopłat) - należy przyjąć datę, w której mąż ją nabył, t.j. 1994 r.

W konsekwencji sprzedaż części ww. nieruchomości w dniu 2 sierpnia 2007 r. nie stanowiło źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ została dokonana po upływie 5 lat, licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie.

Końcowo wskazać należy, że niniejsza interpretacja wydana została w oparciu o przedstawiony we wniosku stan faktyczny. Jeżeli zatem różni się on od rzeczywiście zaistniałego, to wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Pani w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.