ITPB2/415-262/12/IB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 9 marca 2012 r. (data wpływu 16 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest prawidłowe.

W dniu 16 marca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2011 r. Sąd Rejonowy zasądził na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie tytułem pobierania emerytury w zaniżonym wymiarze wraz z należnymi odsetkami ustawowymi. Powyższe było wynikiem tego, iż w okresie od 1 marca 2004 r. do 1 kwietnia 2008 r. na skutek błędnego zakwalifikowania przez pracodawcę pracy wykonywanej przez Wnioskodawcę w okresie zatrudnienia, pobierał zaniżone świadczenie emerytalne.

Pracodawca w wystawionym na rzecz Wnioskodawcy świadectwie pracy nie wykazał, iż wykonywana przez Wnioskodawcę praca miała charakter pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym, wskutek czego organ rentowy przyznając prawo do emerytury górniczej, do jej wysokości nie zastosował przelicznika 1.8, lecz przelicznik 1.2 i w konsekwencji Wnioskodawca pobierał niższą emeryturę, niż w rzeczywistości powinien.

Jednakże nie zgadzając się z wysokością przyznanego świadczenia emerytalnego, Wnioskodawca ponownie wystąpił o przeliczenie przyznanej emerytury. W konsekwencji, organ rentowy decyzją z dnia 19 maja 2008 r. ponownie przeliczył wysokość przyznanej emerytury, tym razem z zastosowaniem przelicznika 1.8. W konsekwencji, ponownie naliczona emerytura była znacznie wyższa od tej pierwotnie przyznanej. Z uwagi zatem na fakt, iż w okresie od 1 marca 2004 r. do 1 kwietnia 2008 r. Wnioskodawca otrzymywał zaniżone świadczenie emerytalne, to wystąpił do Sądu Rejonowego z powództwem przeciwko pracodawcy o zapłatę stosownego odszkodowania za okres pobierania zaniżonej emerytury. Podstawą dochodzonego przez Wnioskodawcę roszczenia był art. 471 Kodeksu cywilnego w związku z treścią art. 300 Kodeksu pracy, zgodnie z którymi: "Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi". Zasady ustalania odszkodowania wynikają zatem wprost z art. 471 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy. Wysokość należnego odszkodowania stanowiła zaś różnicę między emeryturą, którą faktycznie Wnioskodawca otrzymał, a tą którą powinien był otrzymać, gdyby pracodawca wystawił prawidłowe dokumenty

Różnicę tę ustaliła opinia biegłego sądowego, dopuszczona przez Sąd Rejonowy. Zasądzone na rzecz Wnioskodawcy przez Sąd Rejonowy odszkodowanie w kwocie 6.283 zł 32 gr stanowiło kwotę netto, bowiem zostało uprzednio pomniejszone o podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zdaniem Sądu Rejonowego, pracodawca nie wykonał ciążących na nim obowiązków w sposób należyty, bowiem w wystawionym świadectwie pracy nie wskazał, iż Wnioskodawca wykonywał pracę górniczą podlegającą zaliczeniu do wysokości emerytury w wymiarze półtorakrotnym, wskutek czego poniósł szkodę w postaci obniżonej wysokości emerytury.

W konsekwencji, pracodawca był zobligowany do wypłaty na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania w kwocie 6.283 zł 32 gr wraz z należnymi odsetkami ustawowymi. Wypłacona na rzecz Wnioskodawcy kwota odszkodowania była kwotą netto i stanowiła różnicę pomiędzy faktycznie otrzymaną emeryturą w kwocie netto a tą którą powinien otrzymać, gdyby otrzymał prawidłowe świadectwo pracy również w kwocie netto.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawcę jest zwolnione z opodatkowania zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy zasądzone wyrokiem z dnia 30 czerwca 2011 r. przez Sąd Rejonowy na Jego rzecz odszkodowanie w kwocie 6.283 zł 32 gr netto, które zostało pomniejszone o obowiązkową składkę na ubezpieczenie zdrowotne oraz podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zasądzone odszkodowanie zostało pomniejszone o należny podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Stanowiło zatem kwotę netto. Co więcej, w ocenie Wnioskodawcy, zasądzone odszkodowanie stanowiło emeryturę netto, której w okresie od 1 marca 2004 r. do 1 kwietnia 2008 r. został faktycznie pozbawiony, z uwagi na fakt, iż pracodawca nienależnie wywiązał się ze swoich obowiązków i nieprawidłowo zakwalifikował wykonywaną przez Niego pracę.

Szkoda, którą w wyniku nienależytego wywiązania się przez pracodawcę ze swoich obowiązków poniósł, spowodowała, iż w spornym okresie otrzymał emeryturę niższą od tej, do której faktycznie był uprawniony. Szkoda ta mieści się zatem, w ocenie Wnioskodawcy, w zakresie tzw. damnum emergens - szkody rzeczywiście poniesionej i w związku z tym jej naprawienie powinno obejmować stratę, którą w jej wyniku poniósł, czyli wypłatę kwoty, o którą została pomniejszona faktycznie wypłacana na rzecz Wnioskodawcy przez organ rentowy emerytura. Zasadą jest bowiem, że w razie niewykonania ważnego zobowiązania z przyczyn, za które dłużnik odpowiada - tak jak w niniejszej sprawie pracodawca, odszkodowanie ma przywrócić sytuację majątkową poszkodowanego - czyli Wnioskodawcy - do takiej, w jakiej znajdowałby się, gdyby mu szkody nie wyrządzono, tj. gdyby zobowiązanie zostało wykonane, a zatem obejmuje wszystko to, co poszkodowany uzyskałby wskutek wykonania zobowiązania (vide pismo z dnia 3 sierpnia 2007 r. IS w Warszawie, 1401/BF-II/415-46/07/JO). Wypłacone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie stanowiło jedynie kwotę, o którą w określonym okresie została pomniejszona emerytura Wnioskodawcy. Szkoda, o której naprawienie Wnioskodawca wnosił, z całą pewnością nie miała zatem charakteru korzyści. Gdyby bowiem pracodawca wystawił na rzecz Wnioskodawcy prawidłowe dokumenty, to od momentu przejścia na emeryturę otrzymywałby wyższą emeryturę. To oznacza z kolei, iż wyrządzona przez pracodawcę szkoda polegała na zmniejszeniu tego, co się należało Wnioskodawcy, a więc na zaniżeniu należnego Wnioskodawcy świadczenia emerytalnego, zasądzone zaś przez Sąd odszkodowanie miało na celu zrekompensowanie tej szkody.

Jak wynika zaś z utrwalonej w tym zakresie, linii orzeczniczej: (...) funkcja społeczno-gospodarcza odszkodowania polega na wyrównaniu, a nie polepszeniu pozycji majątkowej poszkodowanego. Stratą (damnum emergens) jest zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów majątku, utraconym zaś zyskiem (lucrum cessans) - udaremnienie zwiększenia majątku. (...) istotą zwolnienia podatkowego jest fakt, iż świadczenie takie nie wzbogaca beneficjenta w żaden sposób, lecz jedynie rekompensuje poniesioną stratę - w tym także w sferze niematerialnej. W konsekwencji uznania, że kwota, o której mowa w interpretacji stanowi odszkodowanie dla skarżącego, jej wysokość została określona w orzeczeniu sądu i nie dotyczy prowadzonej działalności gospodarczej ani korzyści (lucrum cessans) oznacza, że spełnione są warunki zwolnienia przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy (vide wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 17 lutego 2010 r., I SA/Bd 680/09).

A skoro tak, to - w opinii Wnioskodawcy - przedmiotowe odszkodowanie korzysta ze zwolnienia podatkowego wymienionego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Co więcej, takie stanowisko prezentuje również Sąd Najwyższy, który na skutek wniesienia przez pracodawcę skargi kasacyjnej w analogicznej sprawie, co sprawa Wnioskodawcy, wypowiedział się wprost, iż zasądzone wyrokiem odszkodowanie z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania do wystawienia dokumentu w celu udowodnienia pracy górniczej - z mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy - jest wolne od podatku (vide wyrok SN z dnia 25 maja 2010 r., I PK 190/09).

Powyższe stanowisko jest tym bardziej zasadne, iż wypłacone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie zostało już na etapie wyliczania jego wysokości przez biegłego sądowego pomniejszone o podatek dochodowy oraz składki zdrowotne i stanowi wyrównanie straty, którą rzeczywiście poniósł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy, wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a i b ustawy.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku Wnioskodawca na podstawie wyroku sądowego otrzymał odszkodowanie odpowiadające różnicy pomiędzy emeryturą, którą faktycznie otrzymał, a tą którą powinien otrzymać, gdyby pracodawca wystawił prawidłowe dokumenty (świadectwo pracy).

W kontekście powyższego uznać należy, iż ww. odszkodowanie obejmuje wyłącznie stratę jakiej doznał podatnik w związku z błędami popełnionymi przez byłego pracodawcę, a nie utratę zarobku, który byłby się urzeczywistnił gdyby zdarzenie wywołujące szkodę nie nastąpiło.

W konsekwencji, odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawcę korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, 70-561 Szczecin ul. Staromłyńska 10 po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.