ITPB2/415-147/08/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 30 stycznia 2008 r. (data wpływu 4 lutego 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych dochodu z tytułu renty alimentacyjnej - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 lutego 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych dochodu z tytułu renty alimentacyjnej.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W czasie trwania związku małżeńskiego zawarła Pani z mężem przed sądem rejonowym ugodę następującej treści: "Pozwany zobowiązuje się do łożenia renty alimentacyjnej na rzecz powódki w kwocie 2.500 zł miesięcznie. Powódka wyraża zgodę na powyższe". W dniu 9 listopada 2006 r. uzyskała Pani rozwód, który uprawomocnił się 30 listopada 2006 r. Na byłym mężu ciąży nadal obowiązek alimentacyjny w postaci wypłaty renty alimentacyjnej. Renta ta jest uważana za naprawienie zaistniałej szkody zdrowotnej i jest obliczona stosownie do Pani potrzeb oraz możliwości zarobkowych i majątkowych (ze względów zdrowotnych nie może Pani podejmować żadnej zarobkowej pracy). W wyniku jej przyznania mąż dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, a z zeznanych okoliczności wynikało, że wymagały tego zasady współżycia społecznego. Renta ta jest uważana za odszkodowanie za wywołanie rozstroju zdrowia oraz tytułem zadośćuczynienia za doznane krzywdy. Z uzyskanej w Urzędzie Skarbowym informacji dowiedziała się Pani, iż renta alimentacyjna "nie figuruje w spisie przedmiotów podlegających opodatkowaniu". Takiej renty mogą żądać osoby bliskie, których stan zdrowia w związku z zaistniałą sytuacją znacznie się pogorszył. Podobnej informacji udzielił Pani radca prawny, który oświadczył, iż renta alimentacyjna przyznana jako odszkodowanie za wywołanie rozstroju zdrowia jest uważana jako zadośćuczynienie i zarówno w czasie trwania małżeństwa jak i po rozwodzie jest zwolniona od opodatkowania podatkiem dochodowym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy renta alimentacyjna przyznana osobie bliskiej w wyniku wywołania rozstroju zdrowia jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych:

- przed rozwodem,

- po rozwodzie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, renta alimentacyjna wypłacana z dochodów męża, a obecnie byłego męża na rzecz osoby bliskiej w celu naprawienia zaistniałej szkody zdrowotnej, wypłacana dobrowolnie, celem której jest dostarczanie środków utrzymania rodzinie, uważana za odszkodowanie za wywołanie rozstroju zdrowia, powinna być zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych. Stoi Pani na stanowisku, iż wymagają tego zasady współżycia społecznego. Dodatkowo uważa Pani, iż Jej stanowisko zgodne jest z art. 21 ust. 1 pkt 3c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z którego wynika, że w stosunku do odszkodowań w postaci renty w razie wywołania rozstroju zdrowia przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość (jest Pani rencistką), obowiązuje zwolnienie od podatku dochodowego. Zatem, uważa Pani, że w tym przypadku renta alimentacyjna, którą płaci Pani były mąż, powinna być nadal zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Od dnia 1 stycznia 2004 r. na mocy art. 1 pkt 10 lit. a) ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956), został dodany do art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - punkt 3c, na podstawie którego wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty, otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia i utraty całkowicie lub częściowo zdolności do pracy zarobkowej albo zwiększenia się potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość.

Stosownie do art. 444 i 445 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty, a także zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Naprawienie szkody obejmuje w szczególności zwrot wszelkich wydatków poniesionych przez poszkodowanego zarówno w związku z samym leczeniem i rehabilitacją jak i koszty opieki niezbędnej w czasie procesu leczenia oraz inne dodatkowe koszty związane z doznanym uszczerbkiem. Zadośćuczynienie stanowi formę rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej. Podstawą żądania z art. 445 jest doznana krzywda niemajątkowa w postaci ujemnych przeżyć związanych z cierpieniami psychicznymi i fizycznymi pokrzywdzonego, wynikająca z naruszenia dóbr osobistych wskazanych w tym przepisie.

Należy zauważyć, że "renta" - jak wynika z definicji słownikowej - jest to "okresowe lub dożywotnie świadczenie pieniężne, zapewniające osobie uprawnionej środki utrzymania w określonych sytuacjach życiowych". Pojęcie "odszkodowania" wiąże się z uszczerbkiem majątkowym, rozumianym jako "wynagrodzenie za poniesione przez kogoś straty" (Słownik Języka Polskiego PWN SA 1997 r. - 2008 r.).

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż otrzymana przez Panią renta alimentacyjna nie mieści się w katalogu świadczeń wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Otrzymane przez Panią świadczenie nie nosi również znamion renty alimentacyjnej wypłaconej na podstawie wskazanej przez Panią podstawy prawnej, tj. art. 446 § 2 i 3 ustawy - Kodeks cywilny. W myśl dyspozycji w nim zawartej renta alimentacyjna przysługuje bliskim osobie zmarłej, którym dostarczał on dobrowolnie środków na utrzymanie oraz ma wynagrodzić szkodę spowodowaną śmiercią tej osoby. Przyznawana jest do momentu podjęcia pracy lub uzyskiwania innego stałego źródła dochodu przez osobę, której przyznano rentę.

Z przedstawionego przez Panią stanu faktycznego wynika, iż w czasie trwania związku małżeńskiego otrzymywała Pani rentę alimentacyjną w wysokości 2.500 zł miesięcznie. W dniu 9 listopada 2006 r. uzyskała Pani rozwód, który uprawomocnił się 30 listopada 2006 r. Na byłym mężu ciąży nadal w stosunku do Pani obowiązek alimentacyjny.

Pojęcia obowiązku alimentacyjnego i obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny zostały określone w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

W myśl art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego za obowiązek alimentacyjny uważa się obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Obowiązek ten obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Z kolei obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, wynikający z art. 27 i 28 wyżej cytowanej ustawy jest nałożony na oboje małżonków. Zgodnie z art. 27 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.

Wywiązywanie się z tego obowiązku poprzez przekazywanie części dochodów jednego z małżonków drugiemu (który np. nie ma możliwości zarobkowania) nie powoduje po stronie tego drugiego małżonka przysporzenia majątkowego, nie skutkuje zatem powstaniem przychodu podatkowego.

Spełnienia obowiązku przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny małżonek może dochodzić na drodze procesu cywilnego. Wynikający z art. 27 ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy obowiązek przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny powstaje poprzez zawarcie małżeństwa i gaśnie z chwilą jego ustania lub unieważnienia. Dotyczy on małżonków nierozwiedzionych. Zabezpieczenie potrzeb rodziny w trakcie trwania związku małżeńskiego stanowi realizację obowiązku wobec rodziny i polega na przesunięciu środków majątkowych w ramach tej samej jednostki (rodziny).

Świadczenia o nazwie "renta alimentacyjna", do których zobowiązał się w drodze sądowej Pani mąż w trakcie trwania związku małżeńskiego, w ocenie tutejszego organu są świadczeniami wynikającymi z obowiązku, o którym mowa w art. 27 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a tym samym nie stanowią przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast po rozwodzie pomiędzy małżonkami może powstać obowiązek alimentacyjny, który stanowi kontynuację obowiązku wzajemnej pomocy powstałego przez zawarcie związku małżeńskiego. W wyniku rozwodu powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa, a co za tym idzie nie można już mówić o istnieniu jednej jednostki - rodziny. Stąd też świadczenia alimentacyjne przyznane po rozwodzie są alimentami, o których mowa w art. 20 ust. 1 o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tym przypadku są one bowiem przychodem z tzw. innych źródeł.

Przepis art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu do 31 grudnia 2006 r. stanowił, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Natomiast od 1 stycznia 2007 r. przepis ten został znowelizowany poprzez ujęcie w katalogu przychodów w nim wymienionych alimentów, bez żadnych wyłączeń.

Mając na uwadze stan faktyczny opisany we wniosku oraz wyżej powołane przepisy należy stwierdzić, iż w 2006 r. opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega renta alimentacyjna otrzymana przez Panią po ustaniu związku małżeńskiego. Zgodnie z dyspozycją art. 9 ust. 1 w związku z art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi ona dochód podlegający opodatkowaniu, który zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 cytowanej ustawy należy wykazać w zeznaniu, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2006.

Jednocześnie tutejszy organ informuje, iż od dnia 1 stycznia 2007 r. nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadziła zmiany dotyczące zasad opodatkowania alimentów. Zgodnie z nowym przepisem zawartym w art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b), wolne od podatku są alimenty na rzecz innych osób niż wymienione w lit. a), zasądzone przez sąd, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł. Oznacza to, iż z kwoty alimentów otrzymanych przez Panią od męża po 1 stycznia 2007 r. opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega nadwyżka ponad 700 zł miesięcznie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, że niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.