ITPB2/415-124/14/IB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 5 lutego 2014 r. (data wpływu 7 lutego 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowań otrzymanych z Norwegii - jest prawidłowe.

W dniu 7 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowań otrzymanych z Norwegii.

Wezwaniem z dnia 17 marca 2014 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy zwrócił się o wyczerpujące przedstawienie stanu faktycznego.

Pismem z dnia 22 marca 2014 r. (data wpływu 24 marca 2014 r.) uzupełniono wniosek w ww. zakresie.

We wniosku oraz w jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 28 lutego 2010 r. Wnioskodawca został pobity, w wyniku czego doznał dotkliwych obrażeń głowy, mózgu. Zdarzenie miało miejsce w Norwegii. Sprawa regulowana jest przez ustawę o odszkodowaniach dla ofiar przemocy z dnia 20 kwietnia 2001 r. Sprawa została zakończona wyrokiem Sądu Rejonowego w Norwegii z dnia 11 sierpnia 2011 r., na mocy którego przyznano Wnioskodawcy odszkodowanie za straty materialne w wysokości 2559 k.r. oraz odszkodowanie za straty niematerialne w wysokości 50 000 k.r. Biuro ds odszkodowań dla ofiar przemocy w Królestwie Norwegii, na podstawie ustawy o odszkodowaniach dla ofiar przemocy, decyzją z dnia 19 grudnia 2011 r. uznało za wiarygodne, że Wnioskodawca był ofiarą przemocy i dodatkowo przyznało Wnioskodawcy 1000 k.r. odszkodowania na poczet przyszłych wizyt lekarskich w Polsce, związanych z pobiciem. Decyzją z dnia 11 grudnia 2012 r. przyznano Wnioskodawcy 8000 k.r. odszkodowania, jako zaliczkę na pokrycie m.in. kosztów podróży do i z Norwegii do Polski oraz testu neuropsychologicznego. Następnie, w wyniku dostarczania kolejnej dokumentacji medycznej, potwierdzającej dalszy uszczerbek na zdrowiu i poniesione wydatki w związku z pobiciem, Biuro ds odszkodowań dla ofiar przemocy, decyzją z dnia 9 grudnia 2013 r. uznało, że są spełnione warunki dla uzyskania odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu i zgodnie z normalnymi zasadami jego wymierzania wg ustawy o odszkodowaniach za szkody § 2-3 przyznało Wnioskodawcy dalsze odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu od państwa w kwocie 349 231 k.r.

W przesłanym uzupełnieniu wskazano, że środki pieniężne tytułem opisanych we wniosku odszkodowań Wnioskodawca otrzymał w latach 2011-2013. W momencie otrzymywania odszkodowań, Wnioskodawca miał miejsce zamieszkania w Polsce. Odszkodowanie wypłacało Wnioskodawcy Państwo - Królestwo Norwegii.

Odszkodowania przyznane Wnioskodawcy dotyczą odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu, które przyznawane jest zgodnie z normalnymi zasadami jego wymierzania wg Ustawy o odszkodowaniach za szkody § 3-2 (Biuro ds odszkodowań dla ofiar przemocy, wzięło pod uwagę dokumentację sprawy i uznało, że spełnione są warunki do uzyskania odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu) oraz odszkodowania za szkody niematerialne, przy wymierzaniu wysokości odszkodowania za szkody niematerialne sąd wziął pod uwagę poważne użycie przemocy, które spowodowało dotkliwe obrażenia głowy i ból.

Biuro ds odszkodowań dla ofiar przemocy uwzględniło decyzją z dnia 19 grudnia 2011 r. wysokość odszkodowania przyznaną Wnioskodawcy za szkody niematerialne w wysokości 50 000 k.r. przez Sąd Rejonowy w Norwegii w dniu 11 sierpnia 2011 r. Taka kwota została wypłacona przez Państwo - Królestwo Norwegii w 2011 r. Wysokość odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu biuro ustaliło w wysokości 349 231. Z tłumaczenia decyzji o odszkodowaniu dla ofiar przemocy z dnia 9 grudnia 2013 r. sporządzonej przez Biuro ds odszkodowań dla ofiar przemocy, wynika, że obliczenie odszkodowania zostało dokonane w sposób następujący 18% z 85 245=15 344,1 *17,07 (RTV -czynnik) = 261 923.

Do tej kwoty doliczana jest jedna trzecia: 261 923 + 87 308 = 349 231 koron.

W oświadczeniu specjalisty z zakresu neurologii, stopień niepełnosprawności Wnioskodawcy określony został na 35%. Umieszcza to Wnioskodawcę w 3 grupie tabeli niepełnosprawności, por. rozporządzenie o odszkodowaniach za uszczerbek na zdrowiu z dnia 21 kwietnia 1997 r., co daje odszkodowanie w wysokości 18% kwoty bazowej rocznie. Za podstawę przyjmowana jest kwota bazowa obowiązująca w momencie wypłaty. Roczne odszkodowanie jest kapitalizowane i cała kwota jest wypłacana jednorazowo.

Decyzja z dnia 11 grudnia 2012 r. dotyczyła tylko i wyłącznie przyznanego zaliczkowo odszkodowania Wnioskodawcy. Wyrok Sądu Rejonowego w Norwegii z dnia 11 sierpnia 2011 r. dotyczył odszkodowania w wysokości 50 000 k.r., za szkody niematerialne, przy wymierzaniu wysokości odszkodowania za szkody niematerialne sąd wziął pod uwagę poważne użycie przemocy, które spowodowało dotkliwe obrażenia głowy i ból. Biuro ds odszkodowań dla ofiar przemocy uwzględniło decyzją z dnia 19 grudnia 2011 r. wysokość odszkodowania przyznaną Wnioskodawcy przez ww. Sąd za szkody niematerialne wyrokiem z dnia 11 sierpnia 2011 r. w wysokości 50 000 k.r.

Z metodologii wyliczenia odszkodowania oraz z uzasadnienia sporządzonego przez Biuro ds odszkodowań dla ofiar przemocy co składa się na odszkodowanie, wynika, że przyznane odszkodowanie nie dotyczy utraconych korzyści przez Wnioskodawcę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy przyznane w zaistniałym stanie faktycznym kwoty odszkodowania od Królestwa Norwegii dla ofiar przemocy na podstawie ustawy o odszkodowaniach dla ofiar przemocy podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych.

2. Czy przyznane Wnioskodawcy wyrokiem Sądu Rejonowego w Norwegii z dnia 11 sierpnia 2011 r. odszkodowanie za straty materialne i niematerialne jest zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeśli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem niektórych dochodów, nie dotyczących odszkodowania, o którym mowa w przedmiotowej sprawie.

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub w tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Na mocy ww. przepisów, podstawowym warunkiem zwolnienia od opodatkowania jest ich odszkodowawczy charakter.

Za odszkodowania wypłacone na podstawie przepisów prawa uznać należy odszkodowania, których źródłem jest przepis prawa, niezależnie od tego, czy bezpośrednim tytułem okaże się decyzja organu państwa, wyrok sądu czy też umowa (wyrok NSA z dnia 28 czerwca 2004 r., sygn. akt FSK 196/04). Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, art. 3 ust. 1 cyt. wyżej ustawy, osoby fizyczne, jeśli mają miejsce zamieszkania na terytorium RP, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Co do zasady więc osoby fizyczne zamieszkujące na terytorium Polski i osiągające dochody za jej granicą mają taką samą sytuację prawną jak osoby fizyczne zamieszkujące w RP i osiągające dochody na terytorium RP. W przekonaniu Wnioskodawcy, z uwagi na powyższe oraz na odszkodowawczy charakter, przyznanie części odszkodowania na podstawie wyroku sądu, a części na podstawie obowiązujących w Norwegii przepisów prawa rangi ustawowej, cała wartość przyznanego odszkodowania powinna być zwolniona od podatku dochodowego do osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy).

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a, 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a ww. ustawy).

Zgodnie z art. 17 ust. 1 konwencji z dnia 9 września 2009 r. między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Norwegii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu oraz Protokół do tej Konwencji (Dz. U. z 2010 r. Nr 134, poz. 899 z późn. zm.) emerytury, renty i inne podobne świadczenia lub renty kapitałowe uzyskiwane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie z drugiego Umawiającego się Państwa, są opodatkowane tylko w pierwszym wymienionym Państwie.

Na podstawie art. 17 ust. 2 ww. konwencji bez względu na postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu, świadczenia otrzymywane przez osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie na podstawie prawa o ubezpieczeniach społecznych drugiego Umawiającego się Państwa, na podstawie jakiegokolwiek obowiązkowego systemu emerytalnego lub na podstawie systemu emerytalnego, który jest uznawany dla celów podatkowych, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

Stosownie do art. 21 ust. 1 ww. konwencji części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, gdziekolwiek powstałe, nieobjęte postanowieniami poprzednich artykułów niniejszej Konwencji, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ww. ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednocześnie, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a i b ustawy.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku i w jego uzupełnieniu wynika, że w latach 2011-2013 Wnioskodawca otrzymywał odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu, które przyznawane jest zgodnie z normalnymi zasadami jego wymierzania wg Ustawy o odszkodowaniach za szkody § 3-2 (Biuro ds odszkodowań dla ofiar przemocy, wzięło pod uwagę dokumentację sprawy i uznało, że spełnione są warunki do uzyskania odszkodowania tytułem uszczerbku na zdrowiu) oraz odszkodowania z tytułu szkód niematerialnych, przy wymierzaniu wysokości odszkodowania za szkody niematerialne sąd wziął pod uwagę poważne użycie przemocy, które spowodowało dotkliwe obrażenia głowy i ból.

Biuro ds odszkodowań dla ofiar przemocy uwzględniło decyzją z dnia 19 grudnia 2011 r. wysokość odszkodowania przyznaną Wnioskodawcy za szkody niematerialne w wysokości 50 000 k.r. przez Sąd Rejonowy w Norwegii w dniu 11 sierpnia 2011 r. Taka kwota została wypłacona przez Królestwo Norwegii w 2011 r. Wysokość odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu Biuro ustaliło w wysokości 349 231.

Roczne odszkodowanie jest kapitalizowane i cała kwota jest wypłacana jednorazowo.

Decyzja z dnia 11 grudnia 2012 r. dotyczyła tylko i wyłącznie przyznanego zaliczkowo odszkodowania Wnioskodawcy.

Z metodologii wyliczenia odszkodowania oraz z uzasadnienia sporządzonego przez Biuro ds odszkodowań dla ofiar przemocy co składa się na odszkodowanie, wynika, że przyznane odszkodowanie nie dotyczy utraconych korzyści przez Wnioskodawcę.

Mając powyższe na uwadze, w sytuacji gdy powoływana przez Wnioskodawcę podstawa prawna w postaci obowiązującej w Norwegii ustawy o odszkodowaniach dla ofiar przemocy regulująca zasady wymierzania odszkodowania reguluje wprost w szczególności również wysokość lub zasady ustalania odszkodowań, o których mowa we wniosku stwierdzić należy, że przedmiotowe świadczenia mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Otrzymane natomiast na podstawie wyroku odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczące utraconych korzyści mieszczą się w zakresie zwolnienia określonego w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie/zadośćuczynienie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie/zadośćuczynienie z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie/zadośćuczynienie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Szkoda rozpatrywana jako uszczerbek o charakterze majątkowym może mieć bowiem postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista. Ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wskutek doznania tej postaci uszczerbku poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Zważywszy zatem na opisany przez Wnioskodawcę charakter świadczenia, w szczególności wobec otrzymania na podstawie wyroku sądu odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu nie dotyczących utraconych korzyści stwierdzić należy, że korzystają one ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Końcowo, w niniejszej sprawie zaznaczyć jednak należy, że tut. organ wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem, tym samym dokonał wyłącznie analizy okoliczności faktycznych podanych we wniosku.

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku ww. postępowań okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Jeżeli więc przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.