ITPB2/415-124/11/IL

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 2 lutego 2011 r. (data wpływu 3 lutego 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 30 marca 2011 r. (data wpływu 31 marca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego w drodze umowy o dożywocie - jest prawidłowe, lecz z innych względów niż wskazane we wniosku.

W dniu 3 lutego 2011 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego w drodze umowy o dożywocie.

Pismem z dnia 24 marca 2010 r. Nr ITPB2/415-124/11-2/IL wezwano Panią do usunięcia braków formalnych złożonego wniosku. Braki wykazane w wezwaniu uzupełniono w dniu 31 marca 2011 r.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 29 października 2010 r. w formie aktu notarialnego została zawarta umowa o dożywocie pomiędzy Panią, a córką, w której oświadczyła Pani, iż jest właścicielką lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębną nieruchomość. Lokal nabyła Pani będąc wdową na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i umowy przeniesienia odrębnej własności lokalu na rzecz członka spółdzielni w dniu 16 lipca 2009 r. Uprzednio przysługiwało Pani spółdzielcze własnościowe prawo do ww. lokalu na podstawie decyzji wydanej w dniu 1 grudnia 1989 r. o przekształceniu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego t.j. w trakcie trwania związku małżeńskiego z Marianem M., który zmarł w dniu 3 czerwca 2000 r. Na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu z dnia 6 kwietnia 2001 r. spadek po zmarłym nabyła Pani w całości. Od dnia nabycia przez Panią spadku przez kolejne pięć lat ww. lokal, aż do dnia dzisiejszego nie został przez Panią sprzedany, zapisała go Pani córce w zamian za dożywotnią opiekę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w sytuacji, zawarcia umowy o dożywocie wystąpi obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni powinna być zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ mieszkanie, jak i grunt nie zostały przez Nią sprzedane i nie będą sprzedane. Wnioskodawczyni wskazuje, iż zawarła jedynie umowę z córką, która ma zapewnić jej opiekę socjalną. Wnioskodawczyni zamieszka razem z córką, ponieważ jest osobą w podeszłym wieku i chce sobie zapewnić dożywotnią opiekę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe, lecz z innych względów niż wskazane we wniosku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) źródłem przychodów jest odpłatne zbycie z zastrzeżeniem ust. 2:

W myśl art. 908 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Zatem charakterystyczną cechą takiej umowy jest ekwiwalentność świadczeń strony tej umowy, przy czym w doktrynie uznaje się, iż jest to ekwiwalentność rozumiana w sensie subiektywnym, a nie obiektywnym, co oznacza, że świadczenia stron względem siebie nie muszą mieć tego samego wymiaru ekonomicznego, ustalanego według kryteriów obiektywnych. Podkreślenia wymaga, iż tego rodzaju umowy zaliczane są do odpłatnych czynności prawnych, które charakteryzują się tym, iż każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową (niekoniecznie w postaci pieniężnej).

Uwzględniając powyższe, umowa o dożywocie, polegająca na tym. że w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie - ma charakter umowy wzajemnej, a w konsekwencji - jest czynnością prawną o charakterze odpłatnym, t.j. w jej wyniku dochodzi do odpłatnego zbycia nieruchomości.

Cechą umów odpłatnych jest to, że świadczenie jednej strony umowy znajduje swój odpowiednik w świadczeniu drugiej strony. Jest to sytuacja, gdy każda ze stron umowy uzyskuje ekwiwalent (równoważnik) dla świadczenia własnego. Nie dochodzi więc w takim przypadku do sytuacji, gdy tylko jedna ze stron odnosi korzyść z dokonanego świadczenia, a świadczenie zbywcy nie odbywa się kosztem uszczuplenia własnego majątku. Niewątpliwe w przypadku umowy o dożywocie nie mamy do czynienia z klasycznym przykładem ekwiwalentności świadczeń jak przy umowie sprzedaży, gdzie świadczeniu zbywcy odpowiada uiszczenie ceny przez nabywcę. Nie oznacza to jednak, że przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje pod tytułem darmym. W zamian za swoje świadczenie zbywca nieruchomości (dożywotnik) uzyskuje bowiem określone świadczenia służące zaspakajania jego potrzeb w taki sposób, aby nie musiał on przyczyniać się do zdobywania środków na zaspokojenie niezbędnych wymagań życiowych. Świadczenie dożywotnika ma więc swój odpowiednik (równoważnik) w świadczeniach nabywcy nieruchomości. Nie ma przy tym znaczenia dla kwestii odpłatności to, czy świadczenie nabywcy odpowiada dokładnie wartości nieruchomości. Istotą odpłatności umowy o dożywocie jest bowiem to, że zbywca dokonując przysporzenia nie czyni tego kosztem własnego majątku, albowiem uzyskuje ekwiwalentne świadczenie, posiadające określony wymiar materialny, przejawiający się choćby w zaoszczędzeniu przez zbywcę tych wydatków, które musiałby ponieść w związku z własnym utrzymaniem, gdyby nie doszło do zawarcia umowy o dożywocie. Uzyskiwane przez dożywotnika świadczenia niewątpliwe mają określony walor finansowy, a tym samym przyjąć należy, że po stronie zbywcy nie dochodzi do bezpłatnego przysporzenia kosztem własnego majątku.

Z uwagi na powyższe należy przyjąć, iż w świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych umowa o dożywocie stanowi dla dożywotnika (zbywcy) źródło przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości, w sytuacji gdy zawarta zostanie przed upływem 5 letniego terminu liczonego od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż na podstawie decyzji z dnia 1 grudnia 1989 r. w czasie trwania związku małżeńskiego nabyła Pani spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Mąż zmarł w dniu 3 czerwca 2000 r., a spadek po Nim przypadł Pani w całości. W dniu 16 lipca 2009 r. zawarła Pani umowę ustanowienia i przeniesienia odrębnej własności ww. lokalu mieszkalnego na jej rzecz. Następnie w dniu 29 października 2010 r. zawarła Pani z córką umowę o dożywocie.

W sytuacji, w której podatnik nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, a następnie nastąpiło przeniesienie własności tego lokalu na jego rzecz w trybie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) za datę nabycia lokalu (nieruchomości), od której upływa 5 - letni termin określony w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy uznać datę nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Przekształcenie tego prawa w odrębną własność oznacza bowiem tylko zmianę formy prawnej zbywalnego prawa do lokalu.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego na podstawie umowy o dożywocie nie jest źródłem przychodu, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż nastąpiło po upływie 5 lat licząc od:

* końca 1989 r., w którym nastąpiło nabycie udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego t.j. w czasie trwania majątkowej wspólności małżeńskiej, oraz

* od końca 2000 r. w którym nastąpiło nabycie udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego w drodze spadku.

W związku z tym odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego na podstawie umowy o dożywocie w sytuacji opisanej we wniosku nie rodzi obowiązku zapłaty podatku dochodowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.