ITPB2/415-1186/10/BK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 13 grudnia 2010 r. (data wpływu 28 grudnia 2010 r.) uzupełnionym pismem z dnia 28 marca 2011 r. (data wpływu 30 marca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia daty nabycia nieruchomości oraz skutków podatkowych jej sprzedaży - jest nieprawidłowe.

W dniu 28 grudnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia daty nabycia nieruchomości oraz skutków podatkowych jej sprzedaży.

Pismem z dnia 23 marca 2011 r. Nr ITPB2/415-1186/10-2/BK wezwano Pana do usunięcia braków formalnych złożonego wniosku. Braki wykazane w wezwaniu uzupełniono w dniu 30 marca 2011 r.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 26 listopada 2007 r. wyrokiem Sądu Okręgowego II Wydział Cywilny Rodzinny został rozwiązany związek małżeński Wnioskodawcy poprzez rozwód. W wyroku tym ustalono, że w skład majątku wspólnego wchodziły następujące nieruchomości:

Sąd dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób, że nieruchomość przy ul. "D." przyznał na własność żonie Wnioskodawcy, a nieruchomość przy ul. "K." przyznał na własność Wnioskodawcy, bez wzajemnych spłat z tytułu udziału w majątku wspólnym.

Nieruchomość przy ul. "D." Wnioskodawca nabył wraz z żoną, do majątku objętego wspólnością ustawową, we wrześniu 1995 r. Nieruchomość położoną przy ul. "K." kupiła żona Wnioskodawcy w dniu 16 listopada 2003 r. będąc z nim w związku małżeńskim - według Jej wiedzy - do jej majątku odrębnego. Nie przeprowadzono żadnej czynności prawnej mającej na celu włączenie tego lokalu do wspólnego majątku dorobkowego małżonków. Sąd Okręgowy II Wydział Cywilny Rodzinny w wyroku z dnia 26 listopada 2007 r. uznał jednakże, że w skład majątku wspólnego wchodziły dwie ww. nieruchomości.

W wyniku sądowego podziału majątku wspólnego, Wnioskodawca został wyłącznym właścicielem nieruchomości przy ul. "K." w zamian za posiadany przez niego udział w nieruchomości przy ul. "D.". Przedmiotem podziału były wyłącznie ww. nieruchomości. Wartość składników majątkowych otrzymana przez Wnioskodawcę w wyniku podziału mieściła się w udziale jaki przysługiwał mu w majątku dorobkowym małżeńskim. Lokal mieszkalny, którego Wnioskodawca stał się w wyniku podziału majątku wyłącznym właścicielem został sprzedany w październiku 2010 r. za cenę 155.000 zł.

Wobec powyższego zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, przepis art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich. Wnioskodawca uważa zatem, że z tytułu podziału wspólnej masy majątkowej w wyniku zniesienia współwłasności nie następuje rzeczywiste przysporzenie majątkowe, a skoro nie ma przysporzenia to nie ma tak naprawdę przychodu, który mógłby podlegać opodatkowaniu.

W związku z tym, w ocenie Wnioskodawcy do dokonanej przez Niego w październiku 2010 r. sprzedaży lokalu mieszkalnego przy ul. "K." pięcioletni okres wynikający z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy liczyć od daty nabycia w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej lokalu przy ul. "D.". W zamian bowiem za posiadany udział w ww. lokalu został Mu sądownie przyznany lokal mieszkalny przy ul. "K.". W związku z tym, że dokonany podział był ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszyły mu spłaty ani dopłaty, to w wyniku tego podziału nie uzyskał żadnego przysporzenia.

Zdaniem Wnioskodawcy, na uwzględnienie zasługują orzeczenia sądów administracyjnych, zgodnie z którymi przez pojęcie "nabycie" użyte w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy rozumieć każde zwiększenie aktywów majątku podatnika (wyrok NSA z dnia 3 listopada 2009 r. sygn. akt FSK 1489/08).

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ww. ustawy, źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2, nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Skoro zatem ustawodawca nie zdefiniował pojęcia nabycie dla potrzeb tej ustawy, to zdaniem Wnioskodawcy na uwagę zasługują również postanowienia art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz powołane powyżej utrwalone stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, zgodnie z którym nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli:

Mając powyższe na względzie, Wnioskodawca uważa, że w jego przypadku oba wymienione warunki zostały spełnione oraz, że w przedstawionym stanie faktycznym na uwagę zasługują również postanowienia art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowiące, że z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami z mocy prawa powstaje wspólność majątkowa obejmująca przedmioty nabyte w czasie jego trwania przez oboje małżonków lub jednego z nich.

Z uwagi na to, że żona Wnioskodawcy nabyła lokal przy ul. "K." w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej i mimo tego, iż uważała, że lokal ten nabyła do majątku odrębnego, Sąd Okręgowy w wyroku z dnia 26 listopada 2007 r. zaliczył ten lokal do ich majątku wspólnego podlegającego podziałowi, Wnioskodawca powziął wątpliwość, że może data nabycia tego lokalu przez Jego żonę oznacza termin nabycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy.

Uwzględniając jednakże fakt, że udział w nieruchomości przy ul. "D." posiadał od dnia jej nabycia, t.j. od września 1995 r. i na skutek sądownie dokonanego podziału majątku nie uzyskał żadnego zwiększenia posiadanego majątku (sąd orzekł w tym wyroku, że podział został dokonany bez wzajemnych spłat z tytułu udziału w majątku wspólnym), to uważa, że data nabycia mieszkania przy ul. "D." w Jego przypadku oznacza nabycie sprzedanego w 2010 r. lokalu przy ul. "K." w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym Wnioskodawca uznał, że uzyskany przez niego przychód w 2010 r. ze sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego przy ul. "K." w wysokości 155.000 zł nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ zbycie nastąpiło po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie.

Ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw wprowadzono obowiązujące od 1 stycznia 2007 r., zasady opodatkowania dochodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z uwagi na treść przepisu art. 7 ust. 1 powołanej ustawy z dnia 16 listopada 2006 r., do odpłatnego zbycia nieruchomości i praw, nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) do dnia 31 grudnia 2006 r., stosuje się zasady określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Zgodnie natomiast z art. 28 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r., podatek od przychodu uzyskanego z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu. Podatek ten płatny jest bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje Naczelnik Urzędu Skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Ponieważ sprzedaż w 2010 r. lokalu mieszkalnego przy ul. "K." w ocenie Wnioskodawcy nastąpiła po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego od jego nabycia, to w terminie 14 dni od daty jej zbycia nie uiścił podatku, gdyż - zdaniem Jego - nie wystąpił obowiązek podatkowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, iż sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym jeżeli sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym uzyskany z tego tytułu przychód w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż w 1995 r. na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej Wnioskodawca nabył razem z żoną na własność lokal mieszkalny wraz z pomieszczeniem piwnicznym oraz udziałem 973/10000 w prawie własności działki i części wspólnych budynku, z którego lokal został wydzielony położony przy ul. "D.". W dniu 16 listopada 2003 r. żona Wnioskodawcy będąc z Nim w związku małżeńskim (zdaniem Jej i według wiedzy Wnioskodawcy do jej majątku odrębnego) nabyła lokal mieszkalny położony przy ul. "K." wraz z udziałem 28/1000 w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz część budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli. Nie dokonano żadnej czynności prawnej mającej na celu włączenie tego lokalu do wspólnego majątku dorobkowego małżonków. W dniu 26 listopada 2007 r. wyrokiem Sądu Okręgowego związek małżeński został rozwiązany przez rozwód. W wyroku tym Sąd uznał, że w skład majątku wspólnego wchodziły obie ww. nieruchomości.

Sąd dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób, że Wnioskodawca otrzymał na wyłączną własność jeden składnik tego majątku - lokal mieszkalny wraz z udziałem 28/1000 w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz część budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli położony przy ul. "K." o wartości 220.000 zł, zaś Jego żona lokal mieszkalny wraz z pomieszczeniem piwnicznym oraz udziałem 973/10000 w prawie własności działki i części wspólnych budynku, z którego lokal został wydzielony położony przy ul. "D." o wartości 400.000 zł. Mieszkanie, które w drodze podziału majątku wspólnego zostało Wnioskodawcy przyznane na wyłączną własność w zamian za posiadany przez Niego udział w drugim z lokali nabyła żona Wnioskodawcy w 2003 r. w trakcie trwania związku małżeńskiego. Przedmiotem podziału były wyłącznie ww. nieruchomości. Podział dokonany został bez wzajemnych spłat i dopłat. Wartość składników majątkowych otrzymanych przez Wnioskodawcę mieściła się w udziale przysługującym Jemu w majątku dorobkowym małżeńskim.

W październiku 2010 r. Wnioskodawca dokonał sprzedaży lokalu mieszkalnego otrzymanego na wyłączną własność w wyniku podziału majątku dorobkowego za cenę 155.000 zł.

Wskazać należy, iż stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 tej ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Jest to ich majątek wspólny. W piśmiennictwie podaje się, że o zaliczeniu danego przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego decyduje moment faktycznego (definitywnego) jego nabycia. Z punktu widzenia przynależności prawa do majątku wspólnego bez znaczenia jest, czy jego nabycia dokonali małżonkowie wspólnie, czy też tylko jeden z nich. Nie jest istotna także podstawa (sposób) nabycia danego przedmiotu. Obowiązuje domniemanie, że przedmioty majątkowe nabyte w trakcie wspólności małżeńskiej przez jednego z małżonków zostały nabyte z majątku wspólnego na rzecz wspólności majątkowej.

Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, iż niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa) oraz żaden z małżonków w czasie jej trwania nie może rozporządzać swymi prawami do majątku wspólnego.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba że w czasie trwania związku małżeńskiego:

Zniesienie wspólności ustawowej kreuje prawo małżonków do majątku wspólnego na zasadzie współwłasności w częściach ułamkowych, które z reguły jest stanem przejściowym i prowadzi do podziału majątku.

Zgodnie z art. 1037 Kodeksu cywilnego w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w wyniku podziału majątku wspólnego jest nabyciem tych rzeczy. Mając na uwadze przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, ale tylko wówczas jeśli:

* podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub

* jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki byłemu małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim.

Zatem, za datę nabycia nieruchomości, która przypadła danej osobie w wyniku podziału majątku wspólnego, należy przyjąć datę jej nabycia w czasie trwania związku małżeńskiego (do majątku wspólnego) pod warunkiem, że wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości w wyniku podziału tego majątku mieści się w udziale, jaki tej osobie przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim. Jeżeli natomiast wartość otrzymanej przez małżonka nieruchomości przekracza jego udział w majątku dorobkowym małżeńskim, to wówczas za datę nabycia tej części nieruchomości, która przekracza udział małżonka w majątku dorobkowym małżeńskim, należy przyjąć dzień, w którym dokonano podziału majątku dorobkowego małżeńskiego.

Uwzględniając przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące uregulowania prawne, stwierdzić należy, że w sytuacji, gdy lokal mieszkalny położony przy ul. "K." należał do majątku wspólnego, za datę jego nabycia należy przyjąć dzień 16 listopada 2003 r., t.j. dzień nabycia tego lokalu przez żonę Wnioskodawcy w czasie trwania związku małżeńskiego.

Wobec powyższego bieg terminu pięcioletniego, określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, winien być liczony od końca 2003 r. Termin ten upłynął więc z dniem 31 grudnia 2008 r.

W konsekwencji sprzedaż ww. lokalu w 2010 r. nie stanowi źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ sprzedaż ta została dokonana po upływie 5 lat, licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie i tym samym nie rodzi obowiązku zapłaty podatku dochodowego.

W kwestii powołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądowych wyjaśnić należy, że orzeczenia sądowe nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.