ITPB2/415-1073/10/IB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 19 listopada 2010 r. (data wpływu 23 listopada 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest prawidłowe.

W dniu 23 listopada 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

Wezwaniem z dnia 21 stycznia 2011 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy zwrócił się o uzupełnienie wniosku w zakresie przedstawienia zdarzenia przyszłego oraz jednoznaczne przedstawienie własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego zdarzenia.

W dniu 31 stycznia 2011 r. uzupełniono wniosek w ww. zakresie.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu z punktu kwalifikacji prawnopodatkowej przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W wyniku błędów "merytorycznych i czasowych" wyznaczonego z urzędu na wniosek Sądu Rejonowego oraz Okręgowej Rady Adwokackiej pełnomocnika prawnego, Wnioskodawca utracił prawo do osądu swojej sprawy emerytalnej ( tzw. różnicowanie podmiotów, jako element dyskryminacji art. 6 pkt 1 Konwencji Praw Człowieka oraz o 1 rok skrócenie okresu odejścia na emeryturę /w Ustawie o Nauczycielskich Świadczeniach Kompensacyjnych) przed Trybunałem Konstytucyjnym. Wnioskodawca wniósł więc pozew cywilny przeciw ww. urzędnikowi wymiaru sprawiedliwości oraz ma pewność, że wygra sprawę sądową dotyczącą odszkodowania w formie zadośćuczynienia. O podobne odszkodowanie Wnioskodawca wystąpił także do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu - uważając, iż z prawnego punktu widzenia jest ono zasadne. Obecna bowiem Ustawa o Nauczycielskich Świadczeniach Kompensacyjnych jest dla Niego krzywdząca i niesprawiedliwa (art. 88 KN).

W przesłanym uzupełnieniu wskazano, że na przełomie stycznia 2009 r. Wnioskodawca nabył prawa emerytalne zgodnie z art. 88 KN. W związku z tym, iż została zmieniona ustawa, za "brakujące 11 dni" Wnioskodawcy ustalono jeszcze osiem lat pracy. Pracę nauczyciela podejmował w 1983 r., natomiast ww. KN została wprowadzona w 1982 r. Zgodnie z zawartą umową Wnioskodawca korzystał z praw nabytych, czego nie uchyliła obecna ustawa o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.

Odszkodowanie sądowe - zadośćuczynienie będzie otrzymane na podstawie orzeczenia sądowego (wyroku). Ww. zadośćuczynienie nie wynika z zysków, jakie Wnioskodawca osiągnąłby w formie materialnej lecz będzie związane z doznaniem krzywd z tytułu błędnych działań popełnionych przez pełnomocnika prawnego.

Skuteczne bowiem wniesienie skargi konstytucyjnej skutkowałoby wcześniejszym przejściem Wnioskodawcy na emeryturę, co przy Jego obecnym stanie zdrowia jest ważniejszym czynnikiem niż jakiekolwiek dobra finansowe. Skoro na terenie Polski Wnioskodawca został pobawiony prawa do osądu swojej sprawy, w pełni zasadne było skierowanie skargi w odrębnym trybie do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu celem wykazania dyskryminacji oraz "błędów emerytalnych". W wyniku nie rozpatrzenia skargi przez Trybunał Konstytucyjny Wnioskodawca stracił prawo do uwzględnienia praw nabytych, wykazania błędów w ustawie o OFE oraz wykazania, iż różnicowanie podmiotów w obecnej ustawie o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych jest sprzeczne z prawem, a co za tym idzie dyskryminuje mężczyzn poprzez wymagany dodatkowy staż pracy. Pozytywne orzeczenie TK dawałoby Wnioskodawcy gwarancję wcześniejszego przejścia na emeryturę (co najmniej o dwa lata). W opinii Wnioskodawcy żadne zadośćuczynienie nie zrekompensuje Wnioskodawcy tego, co w wyniku zaniedbań pełnomocnika - adwokata utracił. Wnioskodawca wskazuje przy tym, iż będzie miał problemy z dopracowaniem ośmiu lat z tego względu, iż jest osobą niepełnosprawną (II grupa 05-R, upośledzenie narządów ruchu). Czuje się pokrzywdzony, ponieważ w sposób ewidentny naruszono zasadę równości i sprawiedliwości społecznej, zaufania obywatela do państwa oraz zasadę państwa prawno - demokratycznego (art. 32 i 33 Konstytucji RP). Wyznaczono Panu pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia i złożenia skargi do Trybunału Konstytucyjnego. Na skutek zaniedbań adwokata skarga nie weszła na wokandę Trybunału Konstytucyjnego, który oddalił również wniosek o ustanowienie nowego pełnomocnika i przywrócenie terminu do złożenia skargi. Taki stan rzeczy, zgodnie z art. 6 pkt 1 Konwencji Praw Człowieka jest określany dyskryminacją. Obecnie Wnioskodawca wystąpił z odrębnym wnioskiem - skargą do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. W związku z zaistniałymi błędami Okręgowy Sąd Dyscyplinarny przyznał całkowitą winę ww. adwokata, stwierdzając, iż z mocy ustawy o adwokaturze był zobowiązany napisać skargę Wnioskodawcy. Przedmiotem sprawy przed Trybunałem Konstytucyjnym miały być następujące kwestie:

* uwzględnienia praw nabytych,

* różnicowania podmiotów (dyskryminacja),

* prawa do dodatkowej pracy na emeryturze,

* bez zgody ubezpieczyciela przegranie na giełdzie części środków pieniężnych w formie kapitału nienaruszalnego przez OFE.

W przesłanym uzupełnieniu wskazano, iż niniejszy wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej nie dotyczy odszkodowania, które ewentualnie zostanie przyznane Wnioskodawcy przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy Wnioskodawca od otrzymanej w wyniku orzeczenia sądu kwoty pieniężnej musi odprowadzić podatek.

Zdaniem Wnioskodawcy pobranie w tej sytuacji podatku jest krzywdzące i nieetyczne. Zadośćuczynienie jest objęte zwolnieniem z opodatkowania na podstawie art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Już raz został skrzywdzony, a teraz poprzez opodatkowanie wskazanego świadczenia ponownie byłby skrzywdzony. Ponadto Wnioskodawca zaznacza, iż Jego dochody są bardzo skromne, musi z nich zapłacić m.in. za leki oraz rehabilitację.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy, wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b ustawy.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Powołane wyżej przepisy wskazują jednoznacznie, iż nie wszystkie odszkodowania (zadośćuczynienia) otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia korzystają bowiem jedynie te odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie bądź też wyroków czy ugód sądowych, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie natomiast niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Jak wynika z treści wniosku i jego uzupełnienia Wnioskodawca przewiduje, iż otrzyma odszkodowanie w formie zadośćuczynienia w postępowaniu sądowym przeciwko adwokatowi, na skutek zaniedbań którego nie została rozpatrzona w Trybunale Konstytucyjnym skarga Wnioskodawcy.

Jednocześnie jednak w uzupełnieniu wniosku nie wskazano, aby źródłem wypłaty przedstawionego zadośćuczynienia, w szczególności w zakresie dotyczącym wysokości lub zasad ustalania tego zadośćuczynienia mógł być przepis prawa, zatem nie sposób uznać, iż będzie stanowiło ono jedno ze świadczeń odszkodowawczych lub zadośćuczynień objętych zwolnieniem z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zakres zwolnienia określony w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje natomiast tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie/zadośćuczynienie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie/zadośćuczynienie z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie/zadośćuczynienie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zważywszy zatem na opisany przez Wnioskodawcę charakter świadczenia, w szczególności w postaci zadośćuczynienia z tytułu poniesionych strat (krzywd) o charakterze niematerialnym stwierdzić należy, iż będzie ono korzystało ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.