ITPB2/415-1072/09/BK - Opodatkowanie zredukowanych odsetek od pożyczki hipotecznej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 29 grudnia 2009 r. (data wpływu 31 grudnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zredukowanych odsetek od pożyczki hipotecznej - jest prawidłowe.

W dniu 31 grudnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zredukowanych odsetek od pożyczki hipotecznej.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 24 września 2007 r. podpisała Pani aneks do umowy ugody zawartej w 2005 r. z bankiem. Aneks zawarty został na podstawie pakietu restrukturyzacyjnego zagrożonych niewypłacalnością dłużników. Stanowił on, iż może Pani skorzystać z promocyjnej oferty banku - Pakiet. Aneks zmieniał warunki umowy ugody, w ten sposób, że została Pani zobowiązana do jednorazowej spłaty zadłużenia w ciągu dwóch lat, w zamian za co Bank zredukował 50 % odsetek pozostałych do zapłaty. Nastąpiła zmiana wysokości odsetek w stosunku do pierwotnej umowy ugody. Redukcja dotyczyła odsetek naliczonych ale jeszcze niewymagalnych. Termin ich płatności nie upłynął. Umowa pożyczki szczegółowo określała wysokość odsetek do końca jej trwania. Harmonogram spłat kapitału i odsetek stanowił załącznik do umowy. Zredukowano odsetki przyszłe, na zasadzie zmiany warunków umowy. Przedmiotem aneksu do umowy nie były ani odsetki skapitalizowane ani karne ani też przeterminowane. Były to odsetki wynikające z wieloletniego harmonogramu spłaty kredytu.

Umowa dotyczyła pożyczki hipotecznej zabezpieczonej hipoteką na budynku mieszkalnym. Kredyt nie został zaciągnięty na potrzeby działalności gospodarczej - środki z kredytu zostały przeznaczone na potrzeby własne. Umowa zawarta została pomiędzy Bankiem a osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Zaznacza Pani, iż w okresie zawierania umowy pożyczki, jej trwania i sfinalizowania, ani Ona ani jej mąż nie prowadzili działalności gospodarczej.

Nieruchomość została sprzedana i umowa zrealizowana przez strony w lutym 2008 r. Kwotę zredukowanych odsetek Bank potraktował jako Pani przychód i wykazał je w informacji PIT-8C.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zmiana warunków umowy pożyczki pociągająca za sobą redukcję odsetek, powoduje, iż uzyskała Pani z tego tytułu przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zdaniem Wnioskodawczyni, powołującej się na pismo Ministerstwa Finansów z dnia 13 stycznia 1999 r., umorzenie odsetek jest zarówno dla wierzyciela, jak i dla dłużnika obojętne podatkowo. W opinii Wnioskodawczyni zmiana warunków umowy, na mocy której obydwie strony uzyskały korzyści nie generują jednak faktu powstania po jej stronie przychodu. Redukcja odsetek nie przysporzyła bowiem majątku kredytobiorcy a jedynie spowodowała obniżenie kosztów "zakupu" środków pieniężnych. Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatków. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy - takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności nie nastąpił (odsetek należnych, ale nie wymagalnych).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłami przychodów są inne źródła.

W myśl art. 11 ust. 1 cyt. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast stosownie do art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a. oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r., Nr 72, poz. 665 z późn. zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, iż samo otrzymanie pożyczki i jej spłata na warunkach przewidzianych w umowie pożyczki jest obojętne podatkowo. Kwota przenoszona na drugą stronę w wykonywaniu takiej umowy ma charakter zwrotny i nie stanowi dla niej definitywnego przysporzenia majątkowego. Zmiana charakteru świadczenia uzyskanego w drodze pożyczki następuje w przypadku jej umorzenia.

Odmiennie należy traktować odsetki, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych pożyczkodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty pożyczki wraz z odsetkami określone są w umowie pożyczki. Zmiana wysokości odsetek od pożyczki w stosunku do pierwotnej umowy pożyczki mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od pożyczki za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale tylko takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast zredukowanie kwot niezapłaconych odsetek od pożyczki zaciągniętej przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, których termin płatności upłynął - jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które de facto po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy pożyczki termin płatności upłynął.

W przypadku odsetek karnych, naliczanych od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy należy rozpatrywać je w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Z treści wniosku wynika, iż podpisała Pani z bankiem aneks do umowy ugody pożyczki hipotecznej, na mocy której, w związku z jednorazową spłatą zadłużenia bank zredukował Pani 50 % odsetek pozostałych do zapłaty z tytułu pożyczki hipotecznej.

Nastąpiła zmiana wysokości odsetek od kredytu w stosunku do pierwotnej umowy ugody. Redukcja dotyczyła odsetek naliczonych ale jeszcze niewymagalnych. Termin ich płatności nie upłynął. Wskazuje Pani, iż zredukowano odsetki przyszłe, na zasadzie zmiany warunków umowy. Przedmiotem aneksu do umowy nie były ani odsetki skapitalizowane, ani karne, ani też przeterminowane. Były to odsetki wynikające z wieloletniego harmonogramu spłaty kredytu.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy stwierdzić należy, iż w przedstawionym stanie faktycznym umorzenie przez bank odsetek od pożyczki w wyniku zawarcia ugody stanowi zmianę warunków umowy kredytowej. Kwota umorzonych odsetek od pożyczki hipotecznej nie stanowi zatem u Pani przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.