ITPB2/415-1027/09/MK - Skutki podatkowe zasądzenia wyrokiem sądowym świadczenia pieniężnego wraz z odsetkami ustawowymi.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 11 marca 2010 r. Izba Skarbowa w Bydgoszczy ITPB2/415-1027/09/MK Skutki podatkowe zasądzenia wyrokiem sądowym świadczenia pieniężnego wraz z odsetkami ustawowymi.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 11 grudnia 2009 r. (data wpływu - 14 grudnia 2009 r.), uzupełnionym w dniu 1 marca 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania zasądzonego wyrokiem sądowym świadczenia pieniężnego wraz z odsetkami ustawowymi - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 grudnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonego wyrokiem sądowym świadczenia pieniężnego wraz z odsetkami ustawowymi. Wniosek uzupełniono w dniu 1 marca 2010 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Pismem procesowym z dnia 4 maja 2004 r. zwróciła się Pani wraz z innymi osobami do Sądu Okręgowego o zasądzenie na ich rzecz określonych kwot pieniężnych wraz z odsetkami ustawowymi (waloryzacja) od Stowarzyszenia Z.

W dniu 16 lipca 2009 r. tenże sąd wydał wyrok, w którym zasądził na Pani rzecz określoną kwotę pieniężną wraz z odsetkami ustawowymi. Z treści pisma procesowego ustalającego wartość żądania, jak i podstawę faktyczną oraz prawną, wynika, iż obowiązek zapłaty wystąpił tytułem wyrządzonej szkody. Takie żądanie skierowali powodowie w procesie cywilnym i taka jest treść orzeczenia sądu. Niestety w niniejszej sprawie żadna ze stron nie wystąpiła o uzasadnienie wyroku. Z tych względów nie istnieje żaden dokument wydany przez Sąd opisujący szerzej stan faktyczny i prawny, jaki brano pod uwagę przy wydawaniu wyroku.

Nie ulega wątpliwości, iż źródłem powstania obowiązku zapłaty jest czyn niedozwolony pozwanego stowarzyszenia, który wywołał szkodę w postaci braku wpływu określonych środków pieniężnych. Ponieważ środki finansowe miały wpłynąć na rzecz Pani i pozostałych osób a pozwany je bezprawnie przejął i zwlekał z przekazaniem, to Sąd poza kwotą nominalną zasądził waloryzację świadczenia w postaci odsetek ustawowych. Tego typu waloryzacja skutkuje tym, iż podatnik po wyegzekwowaniu środków otrzyma wartość odszkodowania w wysokości określonej w wyroku sądowym wydanym na skutek wyrządzenia szkody.

Bezspornym jest, iż w sprawie miało miejsce wyrządzenie szkody z tzw. odpowiedzialności deliktowej (art. 415 k.c.). Szkoda była spowodowana działaniem pozwanego, co Sąd potwierdził zasądzając należności w wysokości zwaloryzowanej. Niewątpliwie między szkodą a faktem jej wyrządzenia istnieje związek przyczynowy, co Sąd także stwierdził, uwzględniając powództwo.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle przytoczonego stanu faktycznego zwolnienie podatkowe zawarte w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje swym zakresem odszkodowanie zasądzone wyrokiem przez Sąd w wymiarze obejmującym także zasądzoną waloryzację...

Pani zdaniem, mając powyższe na uwadze, należy zastosować ogólne reguły ustalania jaki charakter mają świadczenia pieniężne przyznane przez Sąd i w jaki sposób powinny być opodatkowane.

Z tych względów w Pani ocenie, w niniejszej sprawie dla celów podatkowych powinien być zastosowany art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wszystkie elementy stanu faktycznego, jak i prawnego, wskazują, że odszkodowanie jakie Sąd zasądził na rzecz podatników, jest wolne od podatku na podstawie ww. przepisu, gdyż zakres zwolnienia obejmuje otrzymane odszkodowanie, a w tym wypadku - w Pani opinii - mamy do czynienia z otrzymaniem odszkodowania w wysokości zwaloryzowanej na dzień zapłaty. Skoro Sąd zasądził wyrokiem odszkodowanie z mechanizmem waloryzacji ustawowej, to pojęcie odszkodowania z ustawy podatkowej obejmuje także zasądzoną waloryzację.

W świetle obowiązującego stanu prawnego Pani stanowisko w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z kolei art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r., stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

a.

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b.

odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c.

odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d.

odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e.

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f.

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g.

odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Ponadto art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r.) stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a.

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b.

dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Nadto w literaturze przedmiotu i judykaturze akcentuje się, iż aby wypłacone świadczenie uznać za odszkodowanie konieczne jest wystąpienie:

1.

szkody, która jest albo źródłem zobowiązania przy tzw. odpowiedzialności ex delicto (art. 415 Kodeksu cywilnego), albo stanowi następstwo niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przy odpowiedzialności ex contractu (art. 471 k.c.),

2.

szkoda musi być spowodowana przez jakiś fakt (działanie lub inne zdarzenie), z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy,

3.

między szkodą a faktem, który ją spowodował musi istnieć związek przyczynowy.

Powszechnym jest również wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), wobec czego w wyniku obowiązującej od dnia 1 stycznia 2009 r. nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 posługuje się sformułowaniami "odszkodowanie" i "zadośćuczynienie".

W rozumieniu ww. ustawy odszkodowanie i zadośćuczynienie stanowią co do zasady przychód. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania i zadośćuczynienia podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Jak wynika z opisanego we wniosku stanu faktycznego w dniu 16 lipca 2009 r. Sąd Okręgowy wydał wyrok, w którym zasądził na rzecz Pani i innych osób określoną kwotę pieniężną wraz z odsetkami ustawowymi. Z treści pisma procesowego ustalającego wartość żądania, jak i podstawę faktyczną oraz prawną, wynika, iż obowiązek zapłaty wystąpił tytułem wyrządzonej szkody. Takie żądanie skierowali powodowie w procesie cywilnym i taka jest treść orzeczenia sądu. W niniejszej sprawie żadna ze stron nie wystąpiła jednakże o uzasadnienie wyroku. Z tych względów nie istnieje żaden dokument wydany przez Sąd opisujący szerzej stan faktyczny i prawny, jaki brano pod uwagę przy wydawaniu wyroku. Niemniej jednak - jak wynika z treści wniosku - podstawą do dochodzenia przez Panią roszczenia były przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), w szczególności art. 415.

Przepis art. 415 Kodeksu cywilnego stanowi, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia. Przepis ten ani przepisy następne nie zawiera jednak regulacji dotyczącej wysokości tego odszkodowania bądź zasad jego ustalania. Zwolnieniu zaś na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą podlegać jedynie takie odszkodowania, co do których wprost w przepisie ustalona została wysokość lub zasady ustalania tejże wysokości. Przepisy natomiast o naprawieniu szkody nie zawierają takich regulacji, co jest równoznaczne z tym, że wypłacone na tej podstawie odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych.

Należy jednak w tym miejscu zwrócić uwagę na brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania (inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów ustaw i aktów wykonawczych) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

a.

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą

b.

dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Żeby rozstrzygnąć kwestię opodatkowania kwoty, będącej odszkodowaniem, a zasądzone wyrokiem Sądu należy ustalić jaki rodzaj szkody został pokryty tym odszkodowaniem. Szkoda rozpatrywana jest jako uszczerbek o charakterze majątkowym, może mieć w świetle przepisów Kodeksu cywilnego postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista. Ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wskutek doznania tej postaci uszczerbku poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Wyjątek, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) dotyczy tylko odszkodowania w zakresie utraconych korzyści i podlega ono opodatkowaniu.

Zakres zwolnienia wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Jednakże z zaistniałego stanu faktycznego wynika, że Pani roszczenie wynikało z braku wpływu określonych środków pieniężnych, które zostały bezprawnie przejęte przez pozwane Stowarzyszenie i co do których zwlekało ono z przekazaniem, wobec czego wypłacone z tego tytułu świadczenie pieniężne nie podlega zwolnieniu określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadzie wyłączenia wynikającego z lit. b) tegoż przepisu.

Zatem otrzymane na podstawie wyroku sądowego świadczenie pieniężne stanowi Pani przychód (w dacie jego otrzymania) opodatkowany na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej, który należy wykazać w zeznaniu rocznym składanym za rok, w którym został otrzymany.

W przypadku odsetek wskazać natomiast należy, iż zwolnione z opodatkowania - stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - mogą być wyłącznie odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, tj. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty.

Jednocześnie nadmienia się, iż załączone dokumenty nie były brane pod uwagę przy rozpatrywaniu przedmiotowej sprawy, bowiem organ podatkowy związany jest stanem faktycznym (zdarzeniem przyszłym) przedstawionym we wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl